Οκτώ στους δέκα θεωρούν ότι τα πολιτικά κόμματα είναι διεφθαρμένα ή άκρως διεφθαρμένα, ενώ οι δημόσιες υπηρεσίες και το κοινοβούλιο θεωρούνται ως οι επόμενοι πιο διεφθαρμένοι θεσμοί. Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα του Παγκόσμιου Βαρόμετρου της Διαφθοράς για το 2010, της παγκόσμιας έρευνας κοινής γνώμης της Διεθνούς Διαφάνειας, που παρουσιάστηκε σήμερα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς.
Εξι στους δέκα πιστεύουν πως η διαφθορά αυξάνεται τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ ένας στους τέσσερις αναφέρει ότι έχει πέσει θύμα δωροδοκίας τον τελευταίο χρόνο. Το 73% των ερωτηθέντων στην Ευρώπη και το 67% στη Βόρεια Αμερική πιστεύει ότι η διαφθορά έχει αυξηθεί τα τρία τελευταία χρόνια. Επτά στους δέκα δηλώνουν διατεθειμένοι να καταγγείλουν περιστατικά της διαφθοράς.
Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς (πολιτικά κόμματα, κοινοβούλιο, ΜΜΕ, επιχειρήσεις) διευρύνθηκε από την τελευταία μέτρηση. Ακόμα και θεσμοί που θεωρούνται σχετικά διαφανείς και αδιάφθοροι (ΜΚΟ, εκκλησία) σημείωσαν χειρότερη επίδοση.
Όπως επισημαίνεται, η κρίση στην ελληνική κοινωνία είναι εμφανής, παρόλο που τα ποιοτικά χαρακτηριστικά δεν απέχουν πολύ από τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Παγκόσμιο Βαρόμετρο της Διαφθοράς πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2003 και σε αντίθεση με τον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς αντικατοπτρίζει καθαρά τη γνώμη των πολιτών για συγκεκριμένα θέματα σχετικά με τη διαφθορά και τη διαφάνεια. Πραγματοποιείται σε συνεργασία με παγκόσμιο οργανισμό δημοσκοπήσεων σε 60 χώρες του κόσμου και δεν βαθμολογεί ούτε κατατάσσει τις χώρες, οι οποίες μετέχουν.
Το Παγκόσμιο Βαρόμετρο της Διαφθοράς για το 2010 βασίζεται σε δείγμα 91.000 ανθρώπων σε 86 χώρες και περιοχές. Εστιάζει στη μικρο-δωροδοκία, στην αντίληψη για τους δημόσιους θεσμούς και στις απόψεις για αυτούς που ο κόσμος εμπιστεύεται για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Μικρο-δωροδοκία: αισθητές διαφοροποιήσεις στις χώρες
Η έρευνα δείχνει ότι τους τελευταίους 12 μήνες, ένας στους τέσσερις προέβησαν σε δωροδοκία για έναν από τους εννέα θεσμούς και υπηρεσίες, από τον τομέα της υγείας μέχρι την εκπαίδευση και τις εφορίες. Η αστυνομία εντοπίζεται ως ο πιο συχνός παραλήπτης της δωροδοκίας, με ποσοστό 29% όσων μαρτύρησαν ότι δωροδόκησαν αστυνομικούς.
Στην υπό-σαχάρια Αφρική, πάνω από ένας στους δύο καταγγέλλουν ότι υπήρξαν θύματα δωροδοκίας τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Συγκριτικά σε άλλες περιοχές τα ποσοστά ανέρχονται σε 36% για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, 32% για τα νεοσύστατα κράτη, 23% για τη Λατινική Αμερική, 19% για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, 11% για την Ασία και μόλις 5% για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη Βόρεια Αμερική.
Πάνω από 20 χώρες αναφέρουν σημαντική άνοδο της μικρο-δωροδοκίας συγκριτικά με το 2006. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταγγελιών δωροδοκίας για το 2010 εντοπίζεται στο Αφγανιστάν, στη Καμπότζη, στο Καμερούν, στην Ινδία, στο Ιράκ, στη Λιβερία, στη Νιγηρία, στην Παλαιστίνη, στη Σενεγάλη, στη Σιέρρα Λεόνε και στην Ουγκάντα, όπου πάνω από το 50% των ατόμων που ρωτήθηκαν δωροδόκησαν.
Σχεδόν το ήμισυ των ερωτωμένων απάντησε ότι δωροδόκησε για να αποφύγει προβλήματα με τις αρχές, ενώ 25% για να επιταχύνει διαδικασίες.
Πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι δωροδοκίες προς την αστυνομία έχουν σχεδόν διπλασιαστεί συγκριτικά με το 2006, ενώ περισσότεροι άνθρωποι καταγγέλλουν δωροδοκίες σε δικαστικούς ή σε υπηρεσίες μητρώου και αδειοδότησης, συγκριτικά με πριν από πέντε χρόνια.
Δωροδοκία & φτώχεια
Η δημογραφική παρουσίαση της δωροδοκίας εξακολουθεί να είναι εις βάρος των φτωχών και της νέας γενιάς. Όπως και στις παλαιότερες έρευνες, οι χαμηλόμισθοι αναφέρουν ότι δωροδοκούν περισσότερο από ότι οι υψηλόμισθοι. Οι φτωχότεροι είναι δύο φορές πιο ευάλωτοι να πληρώσουν δωροδοκία για τις κύριες υπηρεσίες, όπως είναι οι υπηρεσίες κοινής ωφελείας, υγείας και εκπαίδευσης, από ότι οι πλούσιοι.
Το ένα τρίτο των ατόμων κάτω των 30 ετών, επισημαίνουν ότι δωροδόκησαν τον τελευταίο χρόνο, ενώ για την ηλικία άνω των 51, αναφέρουν ότι δωροδόκησαν ένας στους πέντε.
Έλλειψη εμπιστοσύνης για τους δημόσιους λειτουργούς
Δυστυχώς, λίγοι άνθρωποι εμπιστεύονται τις κυβερνήσεις ή τους πολιτικούς. Οκτώ στους δέκα θεωρούν ότι τα πολιτικά κόμματα είναι διεφθαρμένα ή άκρως διεφθαρμένα. Οι δημόσιες υπηρεσίες και το κοινοβούλιο θεωρούνται ως οι επόμενοι πιο διεφθαρμένοι θεσμοί.
Σχεδόν οι μισοί ερωτώμενοι απάντησαν ότι το έργο των κυβερνήσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι αναποτελεσματικό. Η διαπίστωση αυτή ελάχιστα έχει διαφοροποιηθεί κατά τη διάρκεια του χρόνου. Εντούτοις, συγκριτικά με το 2007, οι εντυπώσεις του κόσμου έχουν λίγο χειροτερέψει στην Ασία, στη Λατινική Αμερική, στην Υπό-σαχάρια Αφρική, ενώ μικρή βελτίωση στον τομέα αυτό παρουσιάζεται στα νεοσύστατα κράτη και στη Βόρεια Αμερική.
Ενώ μεγάλη πλειοψηφία των ερωτωμένων- επτά στους δέκα- απαντούν ότι θα προέβαιναν σε καταγγελία αν ήταν μάρτυρες περιστατικού διαφθοράς, στην περίπτωση που ήταν θύματα, το ποσοστό πέφτει στο 50%.
Στο Προεδρικό Μέγαρο το προεδρείο της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς
Με αφορμή της παγκόσμια μέρα κατά τη Διαφθοράς, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δέχθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο το προεδρείο της οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς.
Κατά τη συνομιλία του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της οργάνωσης Κ. Μπακούρης σημείωσε πως είδικά φέτος, «επειδή έχουμε την οικονομική κρίση, θέλουμε να πείσουμε τους πολίτες να είναι μια μέρα στοχασμού και ίσως να την ξεπεράσουμε, αλλά να δεσμευτούμε ότι πρέπει να αλλάξουμε, πράγμα το οποίο είναι πολύ δύσκολο». Αυτό είναι το πρώτο.
Ο κ. Μπακούρης ανέφερε πως τα ευρήματα του Βαρόμετρου δεν είναι ενθαρρυντικά, σημειώνοντας ότι τα πολιτικά κόμματα είναι αυτά που έχουν χάσει περισσότερο την αξιοπιστία τους, κάτι που δείχνουν και τα αποτελέσματα για τη χώρα μας.
Ενα άλλο συμπέρασμα, υπογράμμισε, είναι ότι οι κυβερνήσεις δεν είναι αποτελεσματικές στην καταπολέμηση της διαφθοράς, ενώ οι φτωχοί είναι εκείνοι που πληρώνουν περισσότερο σε δωροδοκίες. Επιπρόσθετα ένα ακόμα ιδιαίτερα αρνητικό στοιχείο είναι ότι οι νέοι πληρώνουν περισσότερο απ’ότι άνθρωποι μέσης ηλικίας, γεγονός που όπως είπε ο κ. Μπακούρης, σημαίνει ότι η νέα γενιά δεν μεγαλώνει σωστά σε παγκόσμια βάση.
Ωστόσο όπως επεσήμανε, για πρώτη φορά οι καθημερινοί πολίτες πιστεύουν ότι μπορεί οι πολίτες να κάνουν τη διαφορά, ενώ εμφανίζονται διατεθειμένοι να στηρίξουν συναδέλφους ή φίλους για την καταπολέμηση.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ένα 70% δηλώνει θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν τέτοιο αγώνα και στην Ελλάδα ένα 82% φαίνεται να είναι διατεθειμένο να πει αν υπάρχουν συμπτώματα διαφθοράς για να τιμωρηθούν οι ένοχοι.
