Τον αποκαλούν «τελευταίο δικτάτορα της Ευρώπης». Ελαβε το 80% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές της Κυριακής, με αποτέλεσμα να εκλεγεί για τέταρτη φορά πρόεδρος της Λευκορωσίας. Στην εξουσία από το 1994, ο 56χρονος πατέρας τριων παιδιών, Αλεξάντερ Λουκασένκο, έχει το παρατσούκλι «Μπάτκα» (μπαμπάς) και αρέσκεται να εκφωνεί πολύωρους λόγους που θυμίζουν Φιντέλ Κάστρο. Το καθεστώς του επιβιώνει χάρις στην παροχή φτηνού πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Μόσχα, παρόλο που οι Ρώσοι έχουν ενοχληθεί από τη συμπεριφορά του τα τελευταία χρόνια και αναζητούν τον διάδοχό του.
Στη Λευκορωσία, ο ιδιωτικός τομέας αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 25% της οικονομικής δραστηριότητας. Και πολλές εταιρείες διευθύνονται εμμέσως από αξιωματούχους. «Ολες οι μεγάλες επιχειρήσεις ανήκουν σε κάποιον ψηλά», σχολιάζει ο πολιτειολόγος Αντρέι Λιαχούς. «Πρόκειται για μια μορφή γραφειοκρατικού καπιταλισμού, όπου συμφέρον των αξιωματούχων είναι η διατήρηση του καθεστώτος».
Ο 58χρονος Γιούρι Τουμάχα διευθύνει την Dorelektramach, μια εταιρεία που κατασκευάζει εξαρτήματα για τρακτέρ και τρόλεϊ, απασχολεί 436 άτομα και είναι κερδοφόρα (το 2010, τα κέρδη της αναμένεται να ανέλθουν σε 1 εκατομμύριο ευρώ). Ο Τουμάχα τα κατάφερε μόνος του, χωρίς κρατική βοήθεια. Αλλά, ψηφίζει Λουκασένκο. «Το κάνω στο όνομα της σταθερότητας», λέει στον απεσταλμένο της Monde. «Υπάρχει μια καλή δυναμική. Τα πράγματα βελτιώνονται. Η εξέλιξη είναι καλύτερη από την επανάσταση». Καθώς απασχολεί περισσότερους από 300 εργαζόμενους, αναγκάστηκε να διορίσει έναν υποδιευθυντή, υπεύθυνο για την ιδεολογία. Αλλά, δεν τον πειράζει.
Δεν μοιράζονται βέβαια όλοι την άποψή του. Ενας από τους λόγους που το σύστημα αντέχει είναι η μέριμνα του καθεστώτος για το «κοινωνικό συμβόλαιο», όπως λένε στο Μινσκ. Οι συντάξεις πληρώνονται στην ώρα τους, τα νοσοκομεία και τα σχολεία διατηρούν ένα καλό επίπεδο. Στις αρχές του μήνα, ο πρόεδρος αποφάσισε ότι οι φοιτητές μπορούν να μετακινούνται δωρεάν. Η ανάπτυξη όμως δεν ήρθε. Κι όλα στη συνέχεια θα εξαρτηθούν από τη ρωσική βοήθεια. Δέκα ημέρες πριν από τις εκλογές, ο Λουκασένκο υπέγραψε συμφωνία για τη δημιουργία ενός κοινού οικονομικού χώρου το 2012 με το Καζακστάν και τη Ρωσία. Σε αντάλλαγμα, η Λευκορωσία θα λάβει το 2011 ρωσικό πετρέλαιο χωρίς δασμούς.
Πηγές: Independent, Telegraph, Le Monde, AΠΕ-ΜΠΕ
