Σαΐτ Σανλί. Τούρκος κρεοπώλης. 65 ετών από το Ντιγιάρμπακιρ. Εχει προταθεί για Νόμπελ Ειρήνης. «Η οικογένειά μου και εγώ αναγκαστήκαμε να φύγουμε από τον τόπο μας και να αυτοεξοριστούμε για 20 χρόνια, γιατί είχαμε εμπλακεί σε βεντέτα... Μοίρασα το 75% της περιουσίας μου στα παιδιά μου και το υπόλοιπο 25% το διαθέτω για να συμφιλιώσω οικογένειες που έχουν βεντέτα και να κάνω τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Τα τελευταία εννιά χρόνια, με τις επιτροπές ειρήνης που δημιούργησα, καταφέραμε να συμφιλιώσουμε 455 οικογένειες του Ντιγιάρμπακιρ. Οι βεντέτες αυτές ήταν η αιτία που έχασαν τη ζωή τους 409 άτομα και αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν 1.506 οικογένειες», λέει ο Σαΐτ Σανλί, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Οι λόγοι που οδηγούν σε βεντέτες συνήθως δεν είναι σοβαροί και Μιλώντας για τη βεντέτα του Μαρντίν http://www.naftemporiki.gr/news/static/09/05/05/1659893.htm , που είχε 44 θύματα, αναφέρει ότι ξεκίνησε το 1996 για κτηματικές διαφορές ανάμεσα στην οικογένεια του Αμπντουλγκανί Μπας, ο οποίος είχε στην ιδιοκτησία του το 80% του χωριού και της οικογένειας των Τσελεμπί που ήταν ξαδέλφια τους.
«Τότε, σκοτώθηκε ένα άτομο και τραυματίστηκε ένας, ο οποίος σήμερα βρίσκεται στη φυλακή. Η οικογένεια Μπας αναγκάστηκε να φύγει από το Μάρντιν και να εγκατασταθεί στην Μπούρσα (Προύσα). Στο μεταξύ, ξεκίνησε διαμάχη μεταξύ των μελών της οικογένειας Τσελεμπί που ήθελαν να μοιραστούν τα κτήματα της περιουσίας της οικογένειας Μπας. Όπως έμαθα μιλώντας με ανθρώπους από το Μάρντιν, αυτός ήταν ο λόγος του πρόσφατου μακελειού και όχι το θέμα της νύφης, όπως ακούστηκε. Από τα μέλη των οικογενειών που εμπλέκονται σε αυτή τη βεντέτα, κάποιοι είναι αγροφύλακες και τα όπλα που έχουν τούς τα έχει διαθέσει το κράτος (σ.σ. για να τα χρησιμοποιήσουν κατά των ανταρτών του ΡΚΚ). Οι αγροφύλακες ζουν στα βουνά αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, δεν έχουν επαφή με ανθρώπους και δίνουν χρήματα σε κάποιους δικούς τους για να τους κάνουν τα ψώνια τους από την πόλη. Αυτό το γεγονός τούς δημιουργεί μια πίεση, τούς καθιστά αντικοινωνικούς και κάποια στιγμή ξεσπούν και σκοτώνουν κόσμο με τα όπλα που τους έδωσε το κράτος. Έτσι έγινε και στην περίπτωση του πρόσφατου μακελειού. Νομίζω πως αυτοί που έκαναν το μακελειό και σκότωσαν τα 44 άτομα, πίστευαν ότι δεν θα τους δει κανένας και η σφαγή θα αποδιδόταν σε τρομοκράτες ή στην οικογένεια Μπας. Τους συνέλαβαν όμως και το σχέδιο τους δεν έπιασε. Θα πρέπει όμως και το κράτος να αναθεωρήσει το θεσμό του αγροφύλακα, γιατί είναι στίγμα για το κράτος μας, τα όπλα που διαθέτει να χρησιμοποιούνται για να πέσουν θύματα βεντέτας αθώοι άνθρωποι», εξηγεί ο Σαΐτ Τσελεμπί.
Ο Σαΐτ Σανλί, εκτός από το ότι συμφιλιώνει οικογένειες, καταβάλλει και προσπάθειες για να μη δημιουργηθούν νέες βεντέτες.
«Μόλις πληροφορηθούμε ότι έγινε κάποιο ατύχημα, στο οποίο κάποιος έχασε τη ζωή του, παρεμβαίνουμε αμέσως με την επιτροπή ειρήνης. Επισκεπτόμαστε τις οικογένειες, προσπαθούμε να τις πείσουμε να μην ξεκινήσει μεταξύ τους έχθρα και συγκεντρώνουμε βοήθεια για τους οικείους του θύματος. Σε περίπτωση που υπάρχει η απειλή να ξεκινήσει μια βεντέτα, επειδή δύο νέοι αγαπιούνται και οι δικοί τους δεν δίνουν συγκατάθεση για το γάμο -συνήθως για οικονομικούς λόγους- προσπαθούμε να βρούμε έναν τρόπο για να λυθεί το πρόβλημα. Καταφέραμε να λυθεί το πρόβλημα σε τέσσερις περιπτώσεις, που οι γονείς δεν ήθελαν το γάμο, γιατί ο γαμπρός ήταν φτωχός. Τους επίπλωσα τα σπίτια, πηγαίνοντας στους μαγαζάτορες και ζητώντας να συνεισφέρουν μια ηλεκτρική συσκευή, κάποια έπιπλα, χαλιά, οικιακό εξοπλισμό κλπ και έτσι, σήμερα, ζουν ευτυχισμένοι. Ακόμη, από τις οικογένειες που είχαν βεντέτα για διάφορους λόγους και τις οποίες κατάφερα να συμφιλιώσω, ζητώ να αναλάβουν τα έξοδα των παιδιών της άλλης πλευράς που έμειναν ορφανά και των γυναικών που χήρεψαν», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ακόμη και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, έχει μεσολαβήσει για τερματισμό βεντέτας, με χαρακτηριστική περίπτωση την ειρήνευση των οικογενειών Χαμίτ και Οζτούρκ, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Ντιγιάρμπακιρ, το 2005.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
* Η φωτογραφία του REUTERS με χωρικούς που φορτώνουν τα υπάρχοντά τους για να εγκαταλείψουν το χωριό υπό το φόβο αντιποίνων για το ματωμένο γάμο της 5ης Μαϊου 2009.
