Τα νησιά, ιδίως των ωκεανών, είναι περίπου εννιά φορές πιο πολύτιμα από την ηπειρωτική ξηρά από άποψη βιοποικιλότητας.

Ερευνητές του γερμανικού πανεπιστημίου της Βόνης, υπό τον δρα Γκέρολντ Κίερ, κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα στο πλαίσιο ενός κοινού προγράμματος με αμερικανούς συναδέλφους τους από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας-Σαν Ντιέγκο, με επικεφαλής τον δρα Χόλγκερ Κρεφτ.

Οι επιστήμονες κατήρτισαν την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα συλλογή δεδομένων σχετικά με την εμφάνιση φυτών και ζώων παγκοσμίως και, με αυτή τη βάση, υπολόγισαν έναν δείκτη που αντανακλά τον αριθμό των ειδών σε κάθε μέρος και τη σχετική σπανιότητά τους διεθνώς. Οι εκτιμήσεις αυτές θα παρουσιαστούν με τη μορφή παγκόσμιων χαρτών σε επόμενη έκδοση του γνωστού περιοδικού PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.

Πρώτο από άποψη βιοποικιλότητας διεθνώς κατατάσσεται το νησί της Νέας Καληδονίας, το οποίο αποτελεί "πατρίδα" 3.270 ειδών φυτών, εκ των οποίων τα 2.432 είδη δεν συναντιούνται πουθενά αλλού. Μεταξύ αυτών, για παράδειγμα, βρίσκεται η "Αμπορέλλα", ένας πάντα πράσινος θάμνος, που αποτελεί το πιο πρωτόγονο από όλα τα ζωντανά φυτά που βγάζουν λουλούδια. Παράλληλα, στο νησί υπάρχουν μοναδικά είδη πουλιών, όπως το "Καγκού", ο μοναδικός επιζών αντιπρόσωπος μιας ολόκληρης μεγάλης ομάδας ζώων.

Χάρτες βιοποικιλότητας μέχρι τώρα υπήρχαν μόνο για μεμονωμένες ηπείρους. Μεταξύ άλλων, χρησιμεύουν για να υπολογιστεί το λεγόμενο "οικολογικό αποτύπωμα" των οικονομικών και άλλων ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Δείχνουν καθαρά ποιες περιοχές του πλανήτη αποτελούν κατ' εξοχήν καταφύγια σπάνιων μορφών ζωής και συνεπώς πρέπει να προστατευθούν κατά προτεραιότητα.

Αν και, από την εποχή του Δαρβίνου, τα νησιά ήσαν γνωστά για τη μοναδική τους χλωρίδα και πανίδα, μέχρι τώρα δεν υπήρχε καμία παγκόσμια ανάλυση που να συγκρίνει την αξία τους σε σχέση με τις μεγάλες μάζες της ηπειρωτικής ξηράς. Ορισμένες ηπειρωτικές περιοχές, όπως προκύπτει από τη νέα μελέτη, έχουν επίσης σημαντική βιοποικιλότητα, εμφανίζοντας αρκετά υψηλό δείκτη, πάνω από όλα το νοτιότατο άκρο της Αφρικής. Επίσης ξεχωρίζουν για την πλούσια ζωή τους πολλά βουνά ειδικά στις περιοχές των τροπικών, ενώ ακολουθούν τα δικά μας μέρη στη Μεσόγειο.

Σύμφωνα με την έρευνα, πάνω από 70.000 είδη φυτών είναι γηγενή στα νησιά των ωκεανών, δηλαδή περίπου το ένα τέταρτο από τα περίπου 315.000 είδη φυτών που υπολογίζεται ότι συνολικά υπάρχουν στη Γη. Με δεδομένο ότι τα νησιά καλύπτουν λιγότερο από το 4% της συνολικής έκτασης ξηράς του πλανήτη μας, καθίσταται αμέσως αντιληπτή η δυσανάλογα μεγάλη τους συνεισφορά στην παγκόσμια βιοποικιλότητα.

Οι επιστήμονες επίσης μελέτησαν μια σειρά από σενάρια απειλών κατά της βιοποικιλότητας εξαιτίας της ανθρώπινης επίδρασης. Η εκτίμησή τους είναι ότι το 2100 η χλωρίδα και η πανίδα των νησιών είναι αυτή που θα επηρεαστεί πιο δραματικά σε σχέση με την ενδοχώρα. Κυριότερη αιτία γι' αυτή τη δυσμενή εξέλιξη εκτιμάται ότι θα είναι η αλλαγή στην χρήση γης, ιδίως η επέκταση της καλλιεργούμενης γης και η αποψίλωση των δασών.

Από την άλλη, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, τα νησιά φαίνεται πως θα επηρεαστούν λιγότερο σε σχέση με την στεριά στο μέλλον, χάρη στην προστατευτική επίδραση των ωκεανών. Η κυριότερη απειλή είναι όμως η άνοδος του επιπέδου των ωκεανών, που μπορεί να έχει ως δραματική συνέπεια την κυριολεκτική εξαφάνιση πολλών μικρότερων νησιών.

AΠΕ-ΜΠΕ