Μετά τη γνωμοδότησή της για τη λειτουργία των καμερών στους δρόμους http://www.naftemporiki.gr/news/static/09/07/29/1696292.htm , η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εκφράζει ενστάσεις και για τη διάταξη του υπουργείου Δικαιοσύνης σχετικά με τη δημιουργία τράπεζας DNA.
Όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η προτεινόμενη ρύθμιση διευρύνει τον κατάλογο αξιόποινων πράξεων για την εξιχνίαση των οποίων επιτρέπεται η λήψη και ανάλυση DNA, σε όλα τα κακουργήματα και τα περισσότερα πλημμελήματα, δηλ. και για αυτά για τα οποία προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών.
Επίσης η ρύθμιση προβλέπει τη δημιουργία, εκ νέου, αρχείου (τράπεζας DNA) στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., ενώ η ανάλυση του γενετικού υλικού εξυπηρετεί πλέον τόσο τη διαπίστωση του δράστη σε τρέχουσα ποινική διαδικασία, όσο και στην εξιχνίαση άλλων εγκλημάτων που τελέσθηκαν ήδη ή πρόκειται να τελεσθούν στο μέλλον, με αποτέλεσμα να μη γίνεται καμία διάκριση ανάμεσα σε αθωωθέντες και καταδικασθέντες.
Επιπρόσθετα, η προτεινόμενη ρύθμιση δεν θέτει σαφή όρια στο χρόνο τήρησης των δεδομένων και προβλέπει μόνο ότι τα στοχεία που τηρούνται, καταστρέφονται μετά το θάνατο του προσώπου που αφορούν.
Εξάλλου, η ρύθμιση καταργεί το δικαστικό συμβούλιο και ως εκ τούτου υποβαθμίζει τη λήψη και ανάλυση DNA σε απλή ανακριτική πράξη, ενώ αναθέτει την εποπτεία του αρχείου σε αντεισαγγελέα ή εισαγγελέα εφετών, ο οποίος αναλαμβάνει να διασφαλίσει τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών. Ο εισαγγελέας -σημειώνεται- αποτελεί αναμβίφολα επιπρόσθετη θεσμική εγγύηση, ωστόσο ως εναλλακτική εγγύηση αντί της εποπτείας της Αρχής Προστασίας Δεδομένων, προσκρούει στον πυρήνα του άρθρου 9Α του Συντάγματος το οποίο προβλέπει τη λειτουργία της Αρχής ως θεσμική εγγύηση του ατομικού δικαιώματος. Τα χαρακτηριστικά που κατά τεκμήριο διαθέτει η ανεξάρτητη Αρχή,δεν πληρούνται με την ανάθεση όλης της εποπτείας αποκλειστικά σε έναν εισαγγελέα που δεν διαθέτει ειδικές και τεχνικές γνώσεις στον τομέα.
Επίσης, η ρύθμιση δεν περιλαμβάνει τα απαιτούμενα «ποιοτικά χαρακτηριστικά» (προϋποθέσεις εφαρμογής και προβλέψεις σχετικα με τη διάρκεια, αποθήκευση, χρήση, διαδικασίες διασφάλισης της ακεραιότητας, εμπιστευτικότητας και ασφαλούς καταστροφής των δεδομένων καθώς και τις προϋποθέσεις πρόσβασης τρίτων σε αυτά.
Όπως όμως αναφέρεται στη γνωμοδότηση της Αρχής, η προτεινόμενη ρύθμιση δεν πληροί όλες τις απαιτήσεις που τίθενται από τις διατάξεις για την προσταστία των προσωπικών δεδομένων, το ποινικό δίκαιο κτλ καθώς:
- Δεν διακρίνει ανάμεσα στην εξιχνίαση της αξιόποινης πράξης στο παρόν και άλλων στο μέλλον
- Στερείται των ποιοτικών χαρακτηριστικών του νόμου και της απαίτησης για αναλογικότητα, δεδομένου ότι η τήρηση γενετικών αποτυπωμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα και για σκοπούς άσχετους με τη συγκεκριμένη ποινική διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας συλλέχθηκαν τα στοιχεία, απαιτεί κριτήρια ως προς τη βαρύτητα των πράξεων αλλά και τη διαπίστωση των ενδείξεων στο πρόσωπο του υπόπτου
-Προβλέπει υποχρεωτική λήψη, ανάλυση και αποθήκευση γενετικού υλικού, χωρίς να απαιτείται αυτή η επίταση
- Προβλέπει αδιακρίτως και για απεριόριστο χρονικό διάστημα την τήρηση γενετικών αποτυπωμάτων, χωρίς διάκριση ανάμεσα σε ενήλικες και ανηλίκους, καταδικασθέντες και αθωωθέντες
- Δεν εναρμονίζεται με τη ρύθμιση για την τήρηση των δακτυλικών αποτυπωμάτων, παρ' όλο που η γενετική ανάλυση αποτελεί εντονότερο περιορισμό του ατομικού δικαιώματος
- Δεν προβλέπει προϋπυθέσεις τήρησης αταυτοποίητων γενετικών αποτυπωμάτων
Για τους παραπάνω λόγους η ανεξάρτητη Αρχή τονίζει ότι η προτεινόμενη ρύμθιση θα πρέπει να προβλέπει τουλάχιστον τα ακόλουθα:
α) το σκοπό για τον οποίο επιτρέπεται όχι μόνο η χρήση των γενετικών αποτυπωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της επιγραμμικής πρόσβασης, αλλά και η διαβίβασή τους και μάλιστα υπό την έννοια ότι δεν επιτρέπεται αλλαγή του σκοπού
β) τις δημόσιες αρχές που έχουν πρόσβαση στο αρχείο
γ) τα δικαιώματα πρόσβασης και αντίρρησης των υποκειμένων των δεδομένων, καθώς και έννομης προστασίας τους
δ) τις διαδικασίες διαγραφής και κλειδώματος των δεδομένων
ε) μέτρα φυσικής και λογικής ασφάλειας του αρχείου ώστε να αποτρέπεται η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, η τροποποίηση και διαβίβαση δεδομένων και να ελέγχεται κάθε επέμβαση σε αυτά.
Σημειώνεται τέλος, ότι το τακτικό μέλος (επίτιμος αεροπαγίτης) Αναστάσιος Πράσσος αποχώρησε από τη σχετική συνεδρίαση της Αρχής στις 20/7 κατόπιν μη αποδοχής της πρότασής του από τα υπόλοιπα μέλη ότι η συζήτηση για τη γνωμοδότηση στερείται αντικειμένου μετά την ψήφιση της εν λόγω διάταξης, ως τροπολογίας, από τη Βουλή.
To πλήρες κείμενο της γνωμοδότησης στο link: www.dpa.gr/portal/page?_pageid=33,15048&_dad=portal&_schema=PORTAL
