Αν και έχει υπάρξει αναπάντεχη πρόοδος στη σύγκλιση των οικονομιών της πρώην Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας, θα χρειαστεί πολύς καιρός ακόμα για να ξεπεραστούν τα κοινωνικά στερεότυπα που υπάρχουν στο μυαλό των ανθρώπων, επισημαίνει, μιλώντας στο naftemporiki.gr, ο Δρ Μίκαελ Μπόρχαρντ, διευθυντής της «δεξαμενής σκέψης» του γερμανικού Ινστιτούτου Κόνραντ ¶ντεναουερ. Συγχρόνως τονίζει ότι για τη συντριπτική πλειονότητα των Γερμανών, που θεωρούν την κατάρρευση της Ανατολικής Γερμανίας πολύ θετικό γεγονός, δεν υφίσταται κανένα αίσθημα νοσταλγίας για τα όσα εκπροσωπούσε το καθεστώς αυτό. Τα όνειρα που γεννήθηκαν τη νύχτα της πτώσης του Τείχους, μας λέει ο Δρ Μπόρχαρντ, έγιναν πραγματικότητα.
Τι ήταν αυτό που κατά τη γνώμη σας κατέρρευσε στις 9 Νοεμβρίου του 1989;
«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πούμε είναι ότι κατέρρευσε ένα διεφθαρμένο καθεστώς, ένα καθεστώς που καταπίεζε την ελευθερία και δεν έδινε καμία ελεύθερη επιλογή σε 16 εκατομμύρια ανθρώπους, ένα καθεστώς με ολοκληρωτικούς μηχανισμούς. Εκείνη τη στιγμή λοιπόν κατέρρευσε ένα καθεστώς που συμπεριφερόταν κατΆ αυτόν τον τρόπο στους ανθρώπους, ήταν μία νίκη της ελευθερίας».
Τον περασμένο μήνα η καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε ότι «τα γεγονότα του 1989 δεν ανήκουν στο παρελθόν». Συμφωνείτε με αυτό το σχόλιο, είναι ακόμα το 1989 μέρος του παρόντος της Γερμανίας;
«Βεβαίως και είναι. Αν κανείς γυρίσει το Βερολίνο, θα δει ελάχιστα απομεινάρια του Τείχους, αλλά αν κοιτάξει τη νοοτροπία, τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων, τα πιστεύω τους, δεν μπορούν να διαγραφούν 20,30, μέχρι και 40 χρόνια από την ιστορία σου. Νομίζω επίσης ότι, αν και δεν έχουμε «τείχος» στο μυαλό μας που να μας διχάζει πολιτισμικά ανάμεσα σε ανατολή και δύση, ωστόσο έχουμε ακόμα στερεότυπα, έχουμε διαφορετικές εμπειρίες. Είναι λοιπόν σημαντικό να λέμε ιστορίες και όσοι μεγάλωσαν στη Δύση να μοιράζονται τα βιώματά τους με όσους μεγάλωσαν στην Ανατολή, ώστε να υπάρχει μία ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στους πιο ηλικιωμένους στην ανατολή και τους νεότερους στη δύση κ.ο.κ. Όλο αυτό λοιπόν είναι ακόμα ζωντανό, πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς; Περάσαμε 40 χρόνια διχασμού και θα χρειαστούν μερικές γενιές για να ξεπεραστεί αυτό και να μην υπάρχει “τείχος”, ή όπως αλλιώς θέλετε να το αποκαλέσετε, στο μυαλό των ανθρώπων – είμαι πάντως πολύ αισιόδοξος ως προς αυτό».
H επανένωση της Γερμανίας φαίνεται ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, υπό την έννοια ότι, πέρα από τα κοινωνικά στερεότυπα για τα οποία μιλήσατε, υπάρχει ακόμα μεγάλη διαφορά και στον τομέα της οικονομίας. Πότε πιστεύετε ότι θα ολοκληρωθεί αυτό το σχέδιο της επανένωσης;
«Αν μιλάτε για τον τομέα της οικονομίας, είμαστε σε πολύ καλύτερο δρόμο απΆ ό, τι περιμέναμε αρχικά. Πρόσφατη έρευνα του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) καταδεικνύει ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα στην πρώην Ανατολική Γερμανία ανέρχεται πλέον στο 70% αυτού στην πρώην Δυτική (σ.σ. από 30% που ήταν κατά την επανένωση). Με το ρυθμό αυτό αναμένεται ότι θα έχουμε σύγκλιση της οικονομίας σε Ανατολή και Δύση σε δέκα χρόνια. Οι υποδομές στην πρώην Ανατολική Γερμανία ανακατασκευάστηκαν πλήρως μετά την επανένωση, κάτι που αποτελεί προτέρημα, υπάρχει μεγαλύτερη ελαστικότητα στην αγορά εργασίας, υψηλό μορφωτικό επίπεδο, υπάρχουν κάποια προτερήματα. Αν ρωτήσει κανείς αυτούς που ασχολούνται διεθνώς με το να εντοπίσουν ποιες είναι οι καλύτερες τοποθεσίες για την κατασκευή ενός εργοστασίου, μίας εταιρεία, θα του δώσει την εντύπωση ότι η πρώην Ανατολική Γερμανία δεν τα πάει καθόλου άσχημα και έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο. ΑπΆ ό, τι φαίνεται η ανατολή δεν θα έχει πλέον ανάγκη από τα οικονομικά πακέτα αλληλεγγύης από τα τέλη της επόμενης δεκαετίας, από το 2018».
Πιστεύετε ότι η παλιά Ανατολική Γερμανία, με την ιδεολογία και τον τρόπο ζωής της, είναι νεκρή ή υπάρχει μία αίσθηση νοσταλγίας; Τι καταδεικνύει σχετικά με αυτό η άνοδος της Αριστεράς στις πρόσφατες εκλογές;
«Μόλις κάναμε μία σχετική έρευνα, η οποία λίγο-πολύ δείχνει ότι δεν υπάρχει τέτοιου είδους βαθύ αίσθημα νοσταλγίας. Η συντριπτική πλειονότητα, περίπου το 90%, θεωρεί πολύ θετική εμπειρία την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξη του γερμανικού έθνους. Ίσως να υπάρχει ένα πολύ μικρό ποσοστό, οι ευνοημένοι του παλαιού καθεστώτος, που νιώθουν νοσταλγία, αλλά δεν νομίζω ότι πρόκειται για ευρεία τάση του πληθυσμού, σε καμία περίπτωση».
Και στην τελευταία μου ερώτηση – πιστεύετε ότι τα όνειρα που γεννήθηκαν εκείνη τη νύχτα έχουν πραγματοποιηθεί;
«Ναι, ναι, είναι ξεκάθαρο ότι έχουν πραγματοποιηθεί. Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο και νομίζω ότι οι απαισιόδοξες απόψεις δεν έχουν αντίκρισμα στην πραγματικότητα. Υπήρξε ουσιαστική αλλαγή και οι ειδικοί μας λένε ότι σε περίπου 10 χρόνια θα υπάρχει πολύ ικανοποιητική οικονομική ανάπτυξη».
ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
