«Αξιόπιστη επιλογή» χαρακτηρίζει το διορισμό του Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ και της Βαρώνης Κάθριν ¶στον, μιλώντας στο naftemporiki.gr, ο Ντάνιελ Κόρσκι, πρώην σύμβουλος του Στέιτ Ντιπάρτεντ και αναλυτής στη «δεξαμενή σκέψης» Ευρωπαϊκό Συμβούλιων Διεθνών Σχέσεων (European Council on Foreign Relations). Όπως λέει, η ΕΕ χρειάζεται πολιτικούς που ξέρουν να καλλιεργούν τη συναίνεση και όχι που βασίζονται σε εντυπωσιασμούς. Ισχυρίζεται ότι εάν είχε διοριστεί ο Τόνι Μπλερ, θα δημιουργείτο πολιτικό πρόβλημα στη Βρετανία εφόσον ανέβουν στην εξουσία οι Συντηρητικοί, ενώ για τη Βαρώνη ¶στον αναφέρει ότι θα φέρει μία πιο παγκόσμια προοπτική στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Όσο για την αντίθεση του κ. Βαν Ρόμπεϊ στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη, ο κ. Κόρσκι εκτιμά ότι η άποψή του δεν θα έχει αποφασιστική σημασία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Ποια είναι η αντίδρασή σας στην επιλογή του κ. Βαν Ρόμπεϊ και της Βαρώνης ¶στον;
«Νομίζω ότι τελικά είναι μία αξιόπιστη επιλογή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι θα ήθελαν την αίγλη ενός Τόνι Μπλερ ή την ικανότητα ενός Ντέβιντ Μίλιμπαντ, για να φέρουμε ως παράδειγμα δύο από τους υποψηφίους που θα “σταματούσαν την κυκλοφορία”, αλλά με την επιλογή τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδειξαν ότι επιθυμούν κάτι κάπως διαφορετικό. Την ίδια στιγμή, και οι δύο πολιτικοί έχουν μπροστά τους το δύσκολο έργο της θεμελίωσης ενός νέου συστήματος συμβιβασμού και συνεργασίας εντός της ΕΕ. Και οι δύο πρέπει να έχουν μαζί τους όχι μόνο τους ηγέτες των 27, όχι μόνο το Ευρωκοινοβούλιο, αλλά, τώρα που τίθεται σε εφαρμογή και η Συνθήκη της Λισαβόνας, τα εθνικά κοινοβούλια, που θα έχουν περισσότερη δύναμη. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος νομίζω ότι ενδείκνυται να υπάρχουν ηγέτες που έχουν χτίσει την καριέρα τους πάνω σε πολιτικούς συμβιβασμούς και όχι σε εντυπωσιασμούς».
Η επιλογή των δύο έχει προκαλέσει ανάμεικτες αντιδράσεις, έχουν ακουστεί σχόλια ότι έχουν υπερβολικά χαμηλό προφίλ, ότι δεν έχουν αρκετή εμπειρία, ότι αποτελούν έκφραση της πολιτικής του χαμηλότερου κοινού παρονομαστή. Νομίζετε ότι θα καταφέρουν να ενισχύσουν την παγκόσμια θέση της ΕΕ, που είναι και ο στόχος της δημιουργίας των νέων αυτών θέσεων;
«Ας είμαστε ειλικρινείς. Την επόμενη εβδομάδα ο Μπαράκ Ομπάμα θα ανακοινώσει εάν θα αποστείλει άλλα 40.000 στρατεύματα στο Αφγανιστάν και όλο το σόου των μίντια θα μεταφερθεί αλλού. Από αύριο είμαι σίγουρος ότι δεν θα ακούμε πολλά για το θέμα αυτό. Κατά τον ίδιο τρόπο δεν ακούγαμε πολλά όταν είχε αναλάβει τη θέση του Ύπατου Εκπροσώπου ο Χαβιέ Σολάνα. Νομίζω λοιπόν ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει μία «φούσκα» ανάλυσης των διορισμών τους που θα εξαφανιστεί. Θα καταλάβουν όμως οι δύο αυτοί πολιτικοί το κέντρο της παγκόσμιας σκηνής; Όχι, δεν νομίζω, ούτε και εκείνοι φαντάζομαι ότι νομίζουν κάτι τέτοιο, αλλά πιστεύω ότι μπορεί να δημιουργήσουν ένα σύστημα το οποίο θα βοηθάει την Ευρώπη να ακούγεται περισσότερο και ίσως στο μέλλον να δούμε το διορισμό πολιτικών πιο κοντά στο προφίλ του Μπλερ. Η κατηγορία ότι πορευόμαστε σύμφωνα με το χαμηλότερο κοινό παρονομαστή έχει μια δόση αλήθειας, αλλά στην περίπτωση αυτή ο υψηλότερος παρονομαστής του ενός μπορεί να ήταν ο απόλυτα χαμηλότερος ενός άλλου. Ας πούμε ο Τόνι Μπλερ μπορεί να έχει πιο μεγάλο χάρισμα, πιο μεγάλο όραμα και πιο πολλές πολιτικές ικανότητες από οποιονδήποτε άλλον πολιτικό που ηγείται αυτή τη στιγμή χώρας των 27, αλλά θα ήταν ο χαμηλότερος παρονομαστής για άλλες χώρες όπως η Ισπανία, η Γερμανία κτλ…»
Εσείς θα θέλατε να είχε αναλάβει πρόεδρος της ΕΕ;
«Ήμουν διχασμένος, γιατί ήθελα κάποιον που θα μπορούσε και να “σταματάει την κυκλοφορία” και να χτίσει το νέο σύστημα, άρα μπορεί να ζητούσα κάτι που δεν υπάρχει. Η αλήθεια είναι ότι αν κοιτάξουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή, έχουν πιο πολλή δουλειά να κάνουν από οποιονδήποτε άλλον διεθνή δημόσιο υπάλληλο από τη δημιουργία της ΕΕ. Αυτό που έκανε ο Χαβιέ Σολάνα ήταν να δημιουργήσει ένα προφίλ εξωτερικών σχέσεων για την ΕΕ από το τίποτα. Όσα έχει κάνει έχουν σχεδόν μηδαμινή νομική βάση, με αποτέλεσμα να μην έχουμε ένα στέρεο μηχανισμό εξωτερικής πολιτικής. Αυτό που χρειάζεται λοιπόν είναι ένας τέτοιος μηχανισμός που δεν θα ασχολείται μόνο με τα πιο μεγάλα ζητήματα, αλλά και τα πιο μικρά, για τα οποία πολλοί έχουν πάψει να ενδιαφέρονται, όπως τα Βαλκάνια».
Είναι πιθανό η Ύπατη Εκπρόσωπος να είναι στην πραγματικότητα πιο ισχυρή από τον πρόεδρο;
«Δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά ένα πράγμα που απέφυγαν έξυπνα οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήταν κάτι που την περασμένη εβδομάδα θεωρείτο ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, δηλαδή το πώς αυτοί που θα καταλάμβαναν τα αξιώματα θα συνεργάζονταν μεταξύ τους. Έχω την εντύπωση ότι αυτό το ζευγάρι θα συνεργαστεί πιο αποτελεσματικά απ΄ ό,τι θα συνεργάζονταν άλλοι. Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα ομαδικής προσέγγισης. Ο κ. Βαν Ρόμπεϊ δεν μοιάζει σαν κάποιος που θα επιχειρήσει να σχηματίσει έναν τεράστιο μηχανισμό γύρω του για να συναγωνιστεί το διπλωματικό σώμα που θα έχει η ύπατη εκπρόσωπος».
Έχει επίσης ακουστεί ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν στην επιλογή αυτή επειδή δεν ήθελαν να επισκιαστούν οι ίδιοι. Νομίζετε ότι ισχύει κάτι τέτοιο;
«Δεν τους γνωρίζω προσωπικά και δεν ήμουν στην αίθουσα των διαπραγματεύσεων, αλλά όλοι οι πολιτικοί θέλουν να ξεχωρίζουν στη σκηνή της χώρας τους. Είναι γεγονός όμως ότι η ΕΕ δεν είναι κράτος και αντλεί τη νομιμότητά της από τις δημοκρατικές εκλογές σε καθεμία από τις χώρες-μέλη, οπότε απαιτείται ο συνεχής συντονισμός και η συνεργασία αυτών των κυβερνήσεων. Αν αυτές οι κυβερνήσεις δεν νιώθουν άνετα με κάποιον από αυτούς τους αξιωματούχους για οποιονδήποτε λόγο, δεν θα είναι δυνατόν να διαμορφώνεται ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Ο Τόνι Μπλερ θα αποτελούσε πρόβλημα όχι μόνο για κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αλλά και για μία μελλοντική βρετανική κυβέρνηση συντηρητικών – θα έφερνε αυτή την κυβέρνηση σε πολύ δύσκολη θέση και θα υπονόμευε τη στήριξη που ο ίδιος θα χρειαζόταν».
Ο κ. Βαν Ρόμπεϊ έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι είναι εναντίον της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Πιστεύετε ότι ο διορισμός του στη θέση του προέδρου μάς φέρνει πιο κοντά στο τέλος της προοπτικής να γίνει η Τουρκία πλήρες μέλος;
«Είναι δύσκολο να πει κανείς. Ο κ. Βαν Ρόμπεϊ έκανε αυτό το σχόλιο νομίζω το 2004, αλλά αργότερα φάνηκε πιο διαλλακτικός. Για παράδειγμα χθες είπε ότι προτεραιότητα σε σχέση με τις δικές τους απόψεις θα έχουν οι απόψεις του συμβουλίου , οπότε δεν νομίζω οι απόψεις του να έχουν αποφασιστική σημασία. Αυτά που νομίζω ότι έχουν αποφασιστική σημασία είναι, πρώτον, ότι οι ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας δεν ενδιαφέρονται και τόσο για την πλήρη ένταξη της Τουρκίας, δεύτερον, ότι η ίδια η Τουρκία φαίνεται ότι καθυστερεί κάποιες από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις και ότι επιθυμεί έναν πιο πολυδιάστατο ρόλο στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα παρά να είναι μέλλος της ΕΕ και, τρίτον, ότι το κοινό στην Ευρώπη αρχίζει να στρέφεται κατά της ένταξης στην ΕΕ».
Σχετικά με την πολιτική που θα ακολουθεί η Βαρώνη ¶στον, πιστεύετε ότι υπάρχει κίνδυνος να κατηγορηθεί ότι ακολουθεί τη βρετανική γραμμή, ιδιαίτερα καθώς η Βρετανία έχει ακολουθήσει διαφορετική κατεύθυνση στην εξωτερική πολιτική της απ’ότι άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε διάφορα ζητήματα;
«Η Βρετανία είναι μία από τις δύο ευρωπαϊκές χώρες που έχει πραγματικά παγκόσμια προοπτική σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Οι υπόλοιπες χώρες δεν έχουν την παράδοση μιας παγκόσμιας εξωτερικής πολιτικής, δεν έχουν το δίκτυο που απαιτείται και δεν εμπλέκονται με τις ισχυρότερες χώρες όπως η ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες λένε συχνά ότι μόνο με τους Βρετανούς και τους Γάλλους μπορούν να συζητήσουν για θέματα όπως η Ινδονησία ή οι επιπτώσεις της ανόδου της Βραζιλίας. Νομίζω ότι η Βαρώνη ¶στον θα φέρει έναν τέτοιου είδους παγκόσμιο τρόπο σκέψης. Το θέμα του πολέμου στο Ιράκ φαντάζει μεγάλο τώρα, αλλά έχουμε εκλογές του χρόνου στη Βρετανία και όλοι περιμένουν ότι θα ανέβουν στην εξουσία οι Συντηρητικοί, που δεν ήταν στην κυβέρνηση όταν ελήφθη αυτή η απόφαση. Σίγουρα θα υπάρξουν προβλήματα, όπως για παράδειγμα ότι στη θέση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών θα είναι πιθανώς ο Ουίλιαμ Χέιγκ που έχει πολύ διαφορετική άποψη για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωσή απ’ ό,τι η Βαρώνη ¶στον».
AΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
