ΚΑΘΕ φορά που κατατίθεται και ψηφίζεται ένας προϋπολογισμός οι αντιδράσεις λίγο πολύ είναι ίδιες. Η οπτική γωνία του ενδιαφερομένου καθορίζει το είδος της υποδοχής του εκάστοτε προϋπολογισμού γιαυτό και η κριτική που γίνεται από συγκεκριμένους φορείς, δεν έχει απήχηση και δεν συγκινεί πολλούς αφού θεωρείται άκρως υποκειμενική.
Οι προοπτικές για την ανάπτυξη, την απασχόληση, τα ελλείμματα, το δημόσιο χρέος, τους φόρους και τις επενδύσεις σχηματοποιούνται με αριθμούς και ποσοστά, που για τους περισσότερους πολίτες είναι δύσκολα κατανοητά.
Εκείνο που κατά τη γνώμη μας πρέπει κάθε φορά να εξετάζεται έχει να κάνει με το νοικοκύρεμα της οικονομίας το οποίο καθρεπτίζεται από την πρωτογενή διαχείριση του εκάστοτε προϋπολογισμού.
Λέγοντας πρωτογενή διαχείριση εννοούμε το λογαριασμό που προκύπτει από τα ετήσια έσοδα και τις ετήσιες δαπάνες της κυβέρνησης. Εάν από τα καθαρά έσοδα δηλαδή, τα έσοδα που προκύπτουν από τα συνολικά έσοδα εάν αφαιρεθούν οι επιστροφές φόρων, αφαιρεθούν οι κάθε είδους δαπάνες τότε το αποτέλεσμα εάν είναι θετικό προσδιορίζεται ως πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ εάν είναι αρνητικό προσδιορίζεται ως πρωτογενές έλλειμμα.
Το εύρος των πλεονασμάτων έχει μεγάλη σημασία διότι αφενός καθορίζει την επιτυχία της δημοσιονομικής διαχείρισης στην πηγή των προβλημάτων και αφετέρου προσδιορίζει την έκβαση της προσπάθειας για τη μείωση του δημοσίου χρέους.
Το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να υπέρ-καλύπτει τους τόκους για να υπάρχει η δυνατότητα μείωσης των χρεολυσιών του δημοσίου χρέους.
Μόνο σε αυτή την περίπτωση η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχημένη και παραπέμπει σε αυτό που ονομάζουμε νοικοκύρεμα της οικονομίας.
Με βάση το αποτέλεσμα της διαχείρισης του 2007, αλλά και τις προσδοκίες για το 2008 ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να δεχθεί ότι η πρωτογενής διαχείριση είναι επιτυχής.
Το 2007 το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι της τάξεως των 4,08 δισ. ευρώ, μικρότερο κατά 27,14 % έναντι του αρχικού στόχου στα επίπεδα των 5,6 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 9,7 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων θα φθάσει το ύψος του 41,89 %, έναντι ποσοστών του 2005 και του 2006 της τάξεως του 33,7% και 60.13% αντίστοιχα.
Για το 2008 το πρωτογενές πλεόνασμα προϋπολογίζεται στο ύψος των 6,9 δισ. ευρώ, ενώ η υποχρέωση για αποπληρωμή τόκων θα είναι της τάξεως των 10,5 δισ. ευρώ πράγμα που σημαίνει ότι η κάλυψη των τόκων θα φθάσει το ύψος του 66,3 %.
Το ύψος της κάλυψης των τόκων σε αυτό το επίπεδο εάν τελικά πραγματοποιηθεί θα σημαίνει την καλύτερη επίδοση των τελευταίων ετών.
Η συνολική διαχείριση του τακτικού προϋπολογισμού συνάγεται από την πρόσθεση του αποτελέσματος της πρωτογενούς διαχείρισης με τις επιβαρύνσεις για τόκους.
Στη βάση αυτή το έλλειμμα του 2007 αναμένεται στα επίπεδα των 5,6 δισ. ευρώ ή στα επίπεδα του 2,4% ως προς το ΑΕΠ της χώρας ενώ για το 2008 προϋπολογίζεται στα 3,5 δισ. ευρώ και στα ίδια επίπεδα του 1,4% ως προς το ΑΕΠ.
Εάν σταθούμε στην κατανομή των δαπανών διαπιστώνουμε ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι πράγματι επιτυχές, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των δαπανών είναι ανελαστικού χαρακτήρα.
Συγκεκριμένα όπως προϋπολογίζεται για το 2008 οι δαπάνες για μισθούς και συντάξεις καλύπτουν το 38,4% των συνολικών ετησίων δαπανών, οι δαπάνες για την ασφάλιση και περίθαλψη καλύπτουν το 21,2 %, οι δαπάνες για τόκους το 17,8 %, ενώ οι αποδιδόμενοι πόροι καλύπτουν το 7,8%.
Σωρευτικά οι παραπάνω δαπάνες καλύπτουν το 85,2% των ετήσιων δαπανών πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το όποιο νοικοκύρεμα προκύπτει είναι καθαρά θέμα διαχείρισης του ρυθμού ανάπτυξης και των εσόδων που εισπράττονται.
Σαράντος Λέκκας, οικονομολόγος, στέλεχος τράπεζας.
