ΤO ΔΝΤ θα πρέπει να συνεργαστεί πιο στενά με το Φόρουμ Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας, την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, καθώς και άλλους συναφείς διεθνείς οργανισμούς. Η φετινή χρηματοπιστωτική κρίση εξέθεσε τις αδυναμίες του υπάρχοντος παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, πολλές από τις οποίες ήταν ήδη γνωστές, αλλά δεν είχαν αντιμετωπιστεί.
Αυτή η έλλειψη δράσης αντανακλά την αυξανόμενη πολυπλοκότητα και τις διακλαδώσεις του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος, καθώς και την έλλειψη ενός αποτελεσματικού σημείου αναφοράς ως παράγοντα οικονομικής σταθερότητας. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη χρηματοοικονομική αγορά θα πρέπει να στηριχθεί σε «ενέσεις» ρευστότητας από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Αν και η συγκεκριμένη ενέργεια ίσως αποδεικνυόταν αποτελεσματική, παραμένουν ερωτηματικά σχετικά με το κατά πόσο θα ήταν δυνατόν να αποφευχθεί η αναστάτωση των αγορών και να μετριαστούν οι συνέπειες της.
Προς αυτή την κατεύθυνση το ΔΝΤ μπορεί να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο χάρη στην πραγματική συνολική προσέγγισή του, στη βάση της οποίας περιλαμβάνει τόσο τις αναπτυγμένες και τις αναδυόμενες οικονομίες όσο και τις αναπτυσσόμενες με τις τελευταίες να ενσωματώνονται ολοένα και περισσότερο στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα.
Επιπλέον, το ΔΝΤ δεν επικεντρώνεται σε αυτές καθαυτές τις χρηματοοικονομικές αγορές, όμως έχει μοναδική εμπειρία στις σχέσεις μεταξύ της πραγματικής οικονομίας και των χρηματοοικονομικών αγορών. Τελικά, η προοπτική του ΔΝΤ είναι συνολική, υπερβαίνοντας τομείς και αγορές. Μέχρι σήμερα το ΔΝΤ δεν έχει αξιοποιήσει πλήρως αυτήν τη μοναδική του θέση εξαιτίας του ότι συχνά επέδειξε παθητική στάση όσον αφορά στην παροχή βοήθειας, στη διασαφήνιση των προθέσεών του και στην υποβολή υποδείξεων προς τα μέλη του.
Ομως, η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση έδειξε ότι υπάρχουν ρυθμιστικά κενά και ελλείψεις ελέγχου, καθώς και ελλιπής γνώση των διεθνών διασυνδέσεων, που απαιτούν ολικό τρόπο αντίδρασης. Πιστεύουμε ότι το ΔΝΤ χρειάζεται να κινηθεί με αποφασιστικό τρόπο σε θέματα χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Επίσης, να είναι πιο προνοητικό αναφορικά με την πρόληψη και την άμβλυνση μελλοντικών κρίσεων. Το ΔΝΤ θα πρέπει να συνεργαστεί πιο στενά με το Φόρουμ Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας, την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, καθώς και άλλους συναφείς διεθνείς οργανισμούς.
Τρεις τομείς
Για να ισχυροποιηθεί ο σταθεροποιητικός χρηματοοικονομικός ρόλος του ΔΝΤ προτείνουμε την ανάληψη δράσης σε τρεις συναφείς τομείς.
Πρώτον, το ΔΝΤ θα πρέπει να προάγει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα μέσω πολυμερούς επιτήρησης. Θα πρέπει να τοποθετηθεί στο κέντρο των διεθνών χρηματοοικονομικών αγορών, παρέχοντας μια ευρεία βάση στήριξης, όχι μόνο για τις κεντρικές τράπεζες και τα υπουργεία Οικονομικών, αλλά και για τις ρυθμιστικές αρχές, τους διαμορφωτές προτύπων και τους συμμετέχοντες στις αγορές.
Ειδικότερα, το ΔΝΤ θα πρέπει να βελτιώσει την κατανόησή του όσον αφορά στις σχέσεις μεταξύ εποπτικού πλαισίου και μακροοικονομικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων ισοζυγίου πληρωμών και των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών, αξιοποιώντας τον πλούτο των πληροφοριών που έχει αποκτήσει μέσω αποστολών στα 185 μέλη του. Η συγκεκριμένη ενέργεια θα καταστήσει δυνατό τον εντοπισμό μακροοικονομικών απειλών για τη σταθερότητα, ενθαρρύνοντας την καλύτερη συνεργασία μεταξύ εποπτών και ρυθμιστών.
Βασιζόμενο στην παραπάνω εμπειρία του το ΔΝΤ θα μπορούσε να συμβάλει αποτελεσματικότερα στις συζητήσεις για τις μακροοικονομικές και χρηματοοικονομικές επιπτώσεις του ιδιωτικού μετοχικού κεφαλαίου, των αντισταθμιστικών ταμείων και των κρατικών επενδυτικών ταμείων, κάνοντας πρακτικές συστάσεις με στόχο τη βελτίωση της συμβολής τους στη διεθνή χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Δεύτερον, το ΔΝΤ θα πρέπει να προωθήσει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα μέσω διμερούς επιτήρησης. Θα πρέπει να επανεξετάσει τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει την οικονομική σταθερότητα στην καθημερινή επαφή του με τα μέλη του. Η χρηματοοικονομική ανάλυση θα πρέπει να ενταχθεί πλήρως στις εποπτικές δραστηριότητες του ΔΝΤ.
Επίσης, το ΔΝΤ θα πρέπει να είναι πιο ενεργό και να απευθύνεται με μεγαλύτερο ζήλο στις χώρες εκείνες στις οποίες έχουν καταγραφεί ενδείξεις πλημμελούς λειτουργίας αναφορικά με το χρηματοοικονομικό έλεγχο και τη διαχείριση των κρίσεων. Θα πρέπει να βοηθά τις αναδυόμενες οικονομίες στη δημιουργία εύρυθμων χρηματοοικονομικών αγορών.
Οι συγκεκριμένες ενέργειες απαιτούν από τις ομάδες αποστολών του ΔΝΤ να διευρύνουν τη σύνθεση τους, συνδυάζοντας τη χρηματοοικονομική εμπειρία μαζί με κλασικές μακροοικονομικές και χρηματοοικονομικές ικανότητες. Το ΔΝΤ θα πρέπει να προσλάβει περισσότερους ειδικούς του χρηματοοικονομικού τομέα και λιγότερους ακαδημαϊκούς οικονομολόγους.
Τρίτον, το ΔΝΤ θα πρέπει να βοηθήσει τα μέλη του, τα οποία διαθέτουν σαφή προγράμματα φιλελευθεροποίησης και ενσωμάτωσης της εγχώριας οικονομίας στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Θα πρέπει να εξετάσει την προοπτική ανάπτυξης κατάλληλων εργαλείων για την ενίσχυση της ρευστότητας, ώστε να εδραιώσει την εμπιστοσύνη στις οικονομίες των αναδυόμενων χωρών, οι οποίες είναι δυνατόν να επηρεαστούν από μια κρίση που δεν θα είναι σε θέση να ελέγξουν αντί να τις υποχρεώνει στη συγκέντρωση μεγαλύτερων χρηματοοικονομικών αποθεμάτων ή στην προσφυγή σε τοπικούς διακανονισμούς αυτοασφάλισης.
Πολυμερής θεσμός
Η δράση στους τρεις παραπάνω τομείς θα βοηθήσει προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός πολυμερούς θεσμού, που θα διαθέτει την εμπειρία και την εξουσία της παροχής παρεμβατικών και ρυθμιστικών προτάσεων σε θέματα κεφαλαιώδους σημασίας. Η πρόσφατη κρίση υπογραμμίζει την ανάγκη του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος για έναν τέτοιο οργανισμό. Τα μέλη που εκπροσωπούμε, προηγμένες και αναδυόμενες χώρες σε Ασία και Ευρώπη, θέλουν να διαδραματίσουν ένα ρόλο στην ανασύσταση και στην ισχυροποίηση του ΔΝΤ, τοποθετώντας το «στην καρδιά» του διεθνούς νομισματικού συστήματος.
AGE BAKKER ΚΑΙ PERRY WARJIYO (*)
(*) Oι Age Bakker και Perry Warjiyo είναι ανώτατα διευθυντικά στελέχη του ΔΝΤ από την Ολλανδία και την Ινδονησία αντίστοιχα και εκπροσωπούν 25 χώρες της Ευρώπης και της Ασίας.
Copyright: Project Syndicate, 2008
