Τα αποτελέσματα μελέτης με αντικείμενο τις δυνητικές επενδύσεις σε καυτά σημεία των χωρών της νότιας και ανατολικής Μεσογείου με σοβαρά προβλήματα ρύπανσης παρουσίασαν σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Η μελέτη, που εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Επιτροπής «Ορίζων 2020» με σκοπό την αντιμετώπιση των μειζόνων πηγών ρύπανσης της Μεσογείου μέχρι το έτος 2020, αναγνωρίζει την ανάγκη να καταρτιστεί πρόγραμμα υποβοήθησης των χωρών της νότιας και ανατολικής Μεσογείου, ώστε να μειώσουν τους ρύπους που απορρίπτουν στην θάλασσα.
Η υποβάθμιση της Μεσογείου απειλεί την υγεία 143 εκατομμυρίων κατοίκων των ακτών της και θέτει σε κίνδυνο την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη καίριων οικονομικών τομέων, όπως της αλιείας και του τουρισμού.
Το προτεινόμενο πρόγραμμα επενδύσεων σε καυτά σημεία της Μεσογείου (MeHSIP) και η πρωτοβουλία «Ορίζων 2020» εντάσσονται στην συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες της νότιας και ανατολικής Μεσογείου που συμμετέχουν στη διαδικασία της Βαρκελώνης και καλύπτονται από την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας.
Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Ευρωπαίος Επίτροπος κ. Σταύρος Δήμας δήλωσε τα εξής: «Είναι απόλυτη ανάγκη να εργαστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση με τους Μεσογειακούς γείτονές της για να διαφυλάξει το περιβάλλον μιας από τις μείζονες θάλασσες παγκοσμίως. Όλοι οφείλουμε να συνεργαστούμε ώστε να προσφέρουμε τους αναγκαίους πόρους για να αναστρέψουμε την υποβάθμιση της Μεσογείου.»
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Philippe de Fontaine Vive, επικεφαλής του FEMIP (Ευρωμεσογειακός φορέας επενδύσεων και εταιρικής σχέσης), δήλωσε σχετικά: «Το πρόγραμμα επενδύσεων σε καυτά σημεία της Μεσογείου (MeHSIP) είναι σημαντικό ως αφετηρία μιας κοινής προσπάθειας διεθνών και διμερών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή το σκέλος της πρωτοβουλίας «Ορίζων 2020» το οποίο αφορά την περιστολή της ρύπανσης. Για τον σκοπό αυτό, το FEMIP είναι έτοιμο να στηρίξει τις μεσογειακές χώρες εταίρους στην πραγματοποίηση των αναγκαίων χρηματοοικονομικών επενδύσεων.»
Υποβάθμιση του περιβάλλοντος της Μεσογείου
Η Μεσόγειος Θάλασσα φιλοξενεί πάνω από 400 εκατομμύρια κατοίκους κατανεμημένους σε 22 χώρες, από τους οποίους τα 143 εκατομμύρια διαβιούν στα παράλια, ενώ περίπου άλλα 175 εκατομμύρια την επισκέπτονται κάθε χρόνο. Η ευημερία όλου αυτού του πληθυσμού εξαρτάται από το κατά πόσον το περιβάλλον της Μεσογείου είναι υγιές.
Το περιβάλλον της Μεσογείου είναι ένα από τα πλουσιότερα και συγχρόνως τα πλέον ευάλωτα στον κόσμο, δεδομένου ότι τα θαλάσσια και παράκτια συστήματα εκτίθενται σε συνδυασμό επιβαρυντικών παραγόντων, 80% εκ των οποίων προέρχονται από χερσαίες πηγές ρύπανσης.
Πάνω από το ήμισυ των αστικών περιοχών της Μεσογείου με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων δεν διαθέτει σταθμούς καθαρισμού λυμάτων, ενώ ποσοστό 60% των λυμάτων που παράγονται στις περιοχές αυτές απορρίπτεται απευθείας στη θάλασσα.
Στις χώρες της νότιας και ανατολικής Μεσογείου πάνω από το 80% των χώρων εναπόθεσης απορριμμάτων δεν ελέγχεται. Το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου εκτίθεται ιδιαίτερα σε γεωργικά απόβλητα, αερόφερτα σωματίδια και απορροές ποταμών, μέσω των οποίων μεταφέρονται στη θάλασσα παθογόνοι οργανισμοί, βαρέα μέταλλα, οργανικοί ρύποι, έλαια και ραδιενεργές ουσίες.
Η ταχεία αστικοποίηση, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη και μη αειφόρο ανάπτυξη του τουρισμού στα παράλια της Μεσογείου, έχει συμβάλει στην εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων περιβάλλοντος και υγείας. Η ρύπανση από τη βιομηχανία, τη ναυτιλία και τα νοικοκυριά, η απώλεια ελεύθερων χώρων και η καταστροφή παράκτιων οικοσυστημάτων για κατασκευαστικά έργα, συμβάλλουν και αυτές στην υποβάθμιση.
Πρόγραμμα επενδύσεων σε καυτά σημεία της Μεσογείου
Τον Νοέμβριο του 2006 δρομολογήθηκε ένα χρονοδιάγραμμα δράσης για την πρωτοβουλία «Ορίζων 2020». Ένα από τα μέτρα του προγράμματος δράσης προέβλεπε τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ή της Παγκόσμιας Τράπεζας με δωρήτριες χώρες για τον προσδιορισμό έργων που έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στα επίπεδα ρύπανσης της Μεσογείου – ρύπανσης ανάντη και κατάντη – σε όλο το χώρο της περιοχής.
Η παρουσιαζόμενη σήμερα μελέτη αποτελεί το αποτέλεσμα της ανωτέρω προσπάθειας.
Ο προσδιορισμός των επενδύσεων προτεραιότητας διενεργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε συνεργασία με το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Οι δραστηριότητες του προγράμματος MeHSIP θα εστιαστούν κατά κύριο λόγο στην παροχή στήριξης στην πρωτοβουλία «Ορίζων 2020» και σε χώρες εταίρους για την υλοποίηση κατά προτεραιότητα επενδυτικών έργων περιστολής της ρύπανσης.
Η ΕΤΕπ θα προχωρήσει πλέον στην οριστικοποίηση του καταλόγου έργων που εντάσσονται στο πρόγραμμα επενδύσεων σε καυτά σημεία της Μεσογείου με βάση τα ήδη προσδιορισθέντα σε επτά μεσογειακές χώρες 44 έργα. Μεταξύ των κριτηρίων για τον προσδιορισμό των δυνητικών επενδύσεων σε έργα συγκαταλέγονται η σημασία των έργων για τη χώρα ή την περιοχή της Μεσογείου, ο βαθμός στον οποίο θα μειώσουν την ρύπανση, η βιωσιμότητα των επεμβάσεων, η ικανότητα αποπληρωμής των δανείων εκ μέρους των φορέων των έργων και τα απαιτούμενα ποσά από τους δωρητές.
Το MeHSIP θα συμβάλει επίσης στη στενότερη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων δωρητών και πρωτοβουλιών στην περιοχή, με σκοπό την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών προβληματισμών στις διάφορες τομεακές πολιτικές που ασκούνται στην Μεσόγειο.
Ιστορικό : η πρωτοβουλία «Ορίζων 2020»
Η πρωτοβουλία «Ορίζων 2020» ευρίσκεται στον πυρήνα της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων στην Μεσόγειο. Στοχεύει στην κάλυψη πολλών από τις ανεπάρκειες προηγούμενων προσπαθειών για την προστασία της Μεσογείου, με τη χρηματοδότηση έργων περιστολής των σοβαρότερων πηγών ρύπανσης, τη στήριξη της δημιουργίας ή την ενίσχυση εθνικών περιβαλλοντικών αρχών, την προώθηση της έρευνας με αντικείμενο ζητήματα του περιβάλλοντος της Μεσογείου και την ανάπτυξη δεικτών για την παρακολούθηση της επιτυχίας της πρωτοβουλίας.
Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
Πρόγραμμα επενδύσεων σε καυτά σημεία της Μεσογείου (MeHSIP): http://ec.europa.eu/environment/enlarg/med/pdf/mehsip_report.pdf
Δικτυακός τόπος της Επιτροπής για την πρωτοβουλία «Ορίζων 2020»: http://ec.europa.eu/environment/enlarg/med/horizon_2020_en.htm
