Οταν προετοιμαζόταν ο πόλεμος στο Ιράκ, πολλοί φώναζαν ότι αυτός ο πόλεμος θα γινόταν για το πετρέλαιο. Το υπαινίχθηκε και στα απομνημονεύματά του ο πρώην ισχυρός ανήρ της FED, Αλαν Γκρίνσπαν. Στον Κόλπο υπάρχουν τα δύο τρίτα των παγκοσμίων αποθεμάτων.
Μακέιν, Χίλαρι και Ομπάμα έχουν υποσχεθεί να απαλλάξουν την Αμερική από την πετρελαϊκή της εξάρτηση από τη Μέση Ανατολή. Ανάλογες υποσχέσεις είχε δώσει και ο Νίξον μετά την πρώτη πετρελαϊκή κρίση, τη δεκαετία του '70. Στην πραγματικότητα, τα πράγματα οδηγούνται στην αντίθετη κατεύθυνση. Το 1973, οι ΗΠΑ εισήγαν το 33% του πετρελαίου τους. Σήμερα, το ποσοστό αυτό φτάνει το 60% και μέχρι το 2020 μπορεί να αυξηθεί στο 70%. Το σύστημα μεταφορών της Αμερικής εξαρτάται πλήρως από το πετρέλαιο. Και κανείς πολιτικός δεν είναι διατεθειμένος να πει ότι οι Αμερικανοί πρέπει να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους σε έναν κόσμο όπου οι τιμές των καυσίμων θα είναι υψηλές.
Οι Δημοκρατικοί πιέζουν τον αμερικανό υπουργό Δικαιοσύνης να προσφύγει στα διεθνή δικαστήρια εναντίον μελών του ΟΠΕΚ με την κατηγορία ότι καθορίζουν αυθαίρετα την τιμή του πετρελαίου. Μια τέτοια ενέργεια, όμως, θα υπερτιμούσε τη δύναμη της Αμερικής έναντι των πετρελαιοπαραγωγών χωρών. Τα μέλη του ΟΠΕΚ θα μπορούσαν θαυμάσια να απαντήσουν πουλώντας ένα μέρος των τεραστίων αποθεμάτων τους σε δολάρια, κάτι που θα έπληττε σκληρά το δολάριο και τους αμερικανούς καταναλωτές. Αλλωστε, οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες έχουν άφθονους πελάτες: πάνω από το 50% του σαουδαραβικού πετρελαίου εξάγεται στην Ασία.
Ο ανταγωνισμός για το πετρέλαιο εντείνεται. Η κατανάλωση πετρελαίου στην Κίνα διπλασιάστηκε από το 1994 ως το 2003 και θα διπλασιαστεί ξανά μέχρι το 2010. Το ενδιαφέρον της Κίνας για την Αφρική υποκινείται κυρίως από την ανάγκη της για ασφάλεια στον ενεργειακό τομέα. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενεργείας εκτιμά ότι το 2010 η Κίνα θα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας στον κόσμο. Η ίδια υπηρεσία εκτιμά ακόμη ότι οι ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη θα είναι το 2030 κατά 50% μεγαλύτερες από τις σημερινές. Οσο περνούν τα χρόνια, θα εξαρτιόμαστε περισσότερο, όχι λιγότερο, από τα ορυκτά καύσιμα.
Ολα αυτά δεν πρέπει να μας προκαλούν έκπληξη. Σήμερα, υπάρχουν στην Κίνα 10 αυτοκίνητα ανά 1000 κατοίκους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η αναλογία είναι 480 ανά 1000. Μέχρι το 2015, όμως, η Κίνα θα είναι πιθανότατα η μεγαλύτερη αγορά καινούργιων αυτοκινήτων στον κόσμο.
Οι πολιτικοί στη Δύση ανησυχούν για την παγκοσμιοποίηση για λάθος λόγους. Το πρόβλημα δεν είναι η εισβολή φτηνών προϊόντων. Ούτε η μετεγκατάσταση των βιομηχανιών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η παγκοσμιοποίηση των δυτικών καταναλωτικών μοντέλων. Αν οι Κινέζοι και οι Ινδοί καταλήξουν να τρώνε και να οδηγούν όπως οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι, η σημερινή έκρηξη των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων δεν θα είναι παρά μόνο η αρχή.
Προφανείς, και δυσοίωνες, είναι και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αν λοιπόν η αναζήτηση της ενεργειακής ασφάλειας αποτελεί σήμερα τον βασικό άξονα της εξωτερικής πολιτικής τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ευρώπης και των κυριοτέρων ασιατικών κρατών, μακροπρόθεσμα λύση δεν διαφαίνεται. Και μπορεί να φανταστεί κανείς ένα μέλλον όπου θα κυριαρχούν οι συγκρούσεις για τους λιγοστούς πετρελαϊκούς πόρους ή η υποταγή σε δικτάτορες πλούσιους σε πετρέλαιο.
Ο μόνος δρόμος για την ενεργειακή ασφάλεια είναι η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και η αλλαγή του τρόπου που ζούμε. Αλλά κανείς πολιτικός δεν τολμά να πει κάτι τέτοιο.
Πηγή: The Financial Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ
