Με τη συμβολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σε ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα επιστημονικά εγχειρήματα του αιώνα μας, άρχισε σήμερα η «ζωή» του Μεγάλου Συγκρουστήρα Αδρονίων στο Διεθνές Εργαστήριο Πυρηνικών Ερευνών CERN, στη Γενεύη.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (AΠΘ), μέσω της ερευνητικής ομάδας του Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων, συμμετέχει από το 1995, στο μεγαλύτερο σε όγκο πείραμα ATLAS.
Το πείραμα ATLAS μαζί με το εξίσου πολύπλοκο πείραμα CMS, θα προσπαθήσουν να απαντήσουν σε σημαντικά ερωτήματα όπως: Γιατί τα σωματίδια έχουν μάζα; Υπάρχει το σωματίδιο Higgs που φέρεται να είναι υπεύθυνο για τις μάζες των σωματιδίων; Τι είναι η σκοτεινή ύλη; Υπάρχουν άλλες δυνάμεις στη φύση; Πως εξαφανίστηκε η αντϋλη μετά τη Μεγάλη Έκρηξη του Σύμπαντος;
Συγκεκριμένα, η ομάδα του Α.Π.Θ., με υπεύθυνη την Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής, Χαρά Πετρίδου, έχει κατασκευάσει στο Εργαστήριο Κατασκευής και Ελέγχου Ανιχνευτών Ακτινοβολίας του Α.Π.Θ. ένα σημαντικό μέρος –το 10%- του Μιονικού Φασματομέτρου του ATLAS, το οποίο καλύπτει συνολικά μία επιφάνεια 5600m2 και αποτελεί την ‘καρδιά’ στην αναζήτηση του σωματιδίου Ηiggs καθώς και στην αναζήτηση ‘Νέας Φυσικής’. Συνολικά εργάστηκαν πάνω από 40 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές, υποψήφιοι διδάκτορες, νέοι ερευνητές και τεχνικοί, τα τελευταία δέκα χρόνια για την ολοκλήρωση αυτού του έργου.
Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου, σήμερα η ομάδα του Α.Π.Θ. παίζει κεντρικό ρόλο στην ανάλυση των δεδομένων και την κατανόηση των αποτελεσμάτων του πειράματος ATLAS και οι νέοι της υποψήφιοι διδάκτορες και μεταδιδακτορικοί ερευνητές, που αποτελούν τον κορμό της, θα είναι οι κύριοι πρωτεργάτες των μελλοντικών ανακαλύψεων και οι συνεχιστές της πρωτοποριακής αυτής έρευνας για την κατανόηση των Νόμων της Φύσης.
Να σημειωθεί ότι πριν είκοσι χρόνια ξεκίνησε ο σχεδιασμός του επιταχυντή πρωτονίων (αδρονίων), Large Hadron Collider, με στόχο τη διείσδυση στην ύλη, τον εντοπισμό των στοιχειωδών συστατικών της, την κατανόηση των δυνάμεων που ανταλλάσουν μεταξύ τους και τους νόμους που τις διέπουν.
Το υπόγειο συγκρότημα του μήκους 27km κυκλικού επιταχυντή και των τεσσάρων πειραμάτων που έχουν εγκατασταθεί σ’ αυτόν, έχει πλέον ολοκληρωθεί και σήμερα οι πειραματικές εγκαταστάσεις είναι έτοιμες να αποκωδικοποιήσουν τα πρώτα αποτελέσματα των συγκρούσεων μεταξύ των πρωτονίων σε ενέργειες επτά φορές μεγαλύτερες από ό,τι σε προηγούμενους επιταχυντές. Η ενέργεια σε κάθε σύγκρουση των δεσμών πρωτονίων στον επιταχυντή, σ’ έναν απειροελάχιστο χώρο με επιφάνεια δέκα φορές μικρότερης του πάχους μιας τρίχας, θα υπερβαίνει κατά 100.000 φορές τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του Ήλιου. Κατ’ αυτή την έννοια, η ενέργεια σε κάθε σύγκρουση πλησιάζει αυτή του θερμού Σύμπαντος, αμέσως μετά τις πρώτες στιγμές της δημιουργίας του. Η μεγάλη συχνότητα των συγκρούσεων, υπολογίζονται πάνω από 600 εκατομμύρια συγκρούσεις το δευτερόλεπτο, θα δώσουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουμε και να ανακαλύψουμε και τα πλέον σπάνια σωματίδια που μπορούν να δημιουργηθούν από τη μετατροπή της ενέργειας αυτής σε ύλη.
