Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Σύμφωνα με τα άστρα, θα μπορούσε να είναι ο χειρότερος δυνατός συνδυασμός: Η Ευρώπη αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες, αντιμετωπίζουν έναν δεύτερο χειμώνα πολέμου στην Ουκρανία με αμφίρροπες εκλογικές αναμετρήσεις στο πολιτικό ημερολόγιο, νέες κυβερνήσεις σε σημαντικές πρωτεύουσες, λαικής δυσαρέσκειας λόγω του υψηλού πληθωρισμού, της ακριβής ενέργειας και της επερχόμενης ύφεσης. Στην Αμερική σε δυο εβδομάδες θα κριθεί η συνέχεια της θητείας του προέδρου Μπάιντεν, καθώς διεξάγονται οι ενδιάμεσες εκλογές για την ανανέωση του Κογκρέσου και οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ δεν αποκλείεται να νικήσουν σε Βουλή και Γερουσία.
Στην Ευρώπη, ο χαλασμένος πλέον γαλλογερμανικός κινητήρας,εξελίσσεται στον αδύναμο κρίκο της ΕΕ: Η Ευρώπη είναι διχασμένη πολιτικά, περισσότερο από ποτέ. «Εχουμε μια αντιευρωπαϊκή κυβέρνηση στην Ιταλία, μια Γερμανική κυβέρνηση που παραστρατεί από την ενιαία πολιτική και μια Γαλλία που κάνει στροφή» εξηγεί σήμερα η Handelsblatt στο κύριο άρθρο της και προσθέτει χωρίς περιστροφές: «Η Ευρώπη είναι ανίσχυρη και εν μέρει φταίει και ο Καγκελάριος Ολαφ Σολτς για αυτό»
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υποστηρίζει την ΕΕ, ενώ ο Όλαφ Σολτς ακολουθεί διαφορετική προσέγγιση. Οι πάρα πολλές διαφωνίες μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας σχετικά με την απάντηση στην ενεργειακή κρίση και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, οδήγησαν άλλωστε στην ακύρωση του κοινού Συμβουλίου Υπουργών των δυο χωρών,που είχε προγραμματιστεί για την Τετάρτη στο Φοντενεμπλό. Η πρώτη φυσική συνάντηση των δυο υπουργικών συμβουλίων από την αρχή της πανδημίας αναβλήθηκε για τον ερχόμενο Ιανουάριο, επειδή δεν θα ήταν δυνατή η υπογραφή κοινής δήλωσης για τη διμερή συνεργασία και τις πολιτικές της ΕΕ.
Τέλος της Ευρώπης που ξέραμε
Μέχρι τώρα η Ευρώπη φημιζόταν για το γεγονός ότι πρώτον ενεργεί με σιγουριά στη διεθνή σκηνή και δεύτερον αποτελεί καταφύγιο δημοκρατικής κουλτούρας. Σήμερα όμως, η Γηραιά ήπειρος δεν ήταν ποτέ τόσο μακριά από αυτή τη θέση, όσο σήμερα. Η εικόνα που εμφανίζει η Ευρώπη σε μια πιθανώς πιο δύσκολη γεωπολιτική και οικονομική κατάσταση από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δεν θα μπορούσε να είναι πιο θλιβερή.
Στην Ιταλία, ιδρυτική χώρα της ΕΕ, η Τζόρτζια Μελόνι, μια μεταφασίστρια, ανέλαβε πρωθυπουργός. Παρουσιάζεται ως σιδερένια μαχητής κατά των Βρυξελλών και του Βερολίνου. «Για την Ευρώπη, η διασκέδαση τελείωσε», λέει: πρώτα η Ιταλία.Στη Ρώμη μεταβαίνει σήμερα ο Μακρόν και θα έχει την πρώτη συνάντηση με την νέα πρωθυπουργό. Μια συνάντηση δύσκολη καθώς η Τζόρτζια Μελόνι -προεκλογικά τουλάχιστον- είχε αντιταχθεί στη Γάλλο-ιταλική συνθήκη του Quirinale. Είχε χρησιμοποιήσει το επίθετο «σκανδαλώδης» και ποιος ξέρει αν θα το κάνει ξανά. Τώρα πρέπει να διορθωθεί το ρήγμα και δεν θα είναι εύκολο: ο ενθουσιασμός της Μαρίν Λεπέν για τη νίκη της ακροδεξιάς στην Ιταλία, μεταμορφώνει την ιταλική πολιτική σε εσωτερική πολιτική της ίδιας της Γαλλίας.
Ευρώπη όμως είναι και η Μεγάλη Βρετανία, η οποία βιώνει μια κυβερνητική κρίση πρωτόγνωρη για μια ώριμη βιομηχανοποιημένη χώρα.
Νέοι πονοκέφαλοι από την άλλη, αναμένονται από την Φρανκφούρτη καθώς η ΕΚΤ θα αποφασίσει νέα αύξηση των επιτοκίων την Πέμπτη. Πιθανότατα θα συνεχίσει το επιθετικό σχέδιο αυξήσεων των επιτοκίων για τον περιορισμό του πληθωρισμού που εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός, αλλά έτσι θα βαθύνει την ύφεση.
Μια ελπιδοφόρα είδηση θα μπορούσε να είναι η συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για το φυσικό αέριο, αλλά το ποτήρι φαίνεται να μένει περισσότερο μισοάδειο παρά γεμάτο. Το πολυθρύλητο πλαφόν στο φυσικό αέριο,μεταφράζεται σε έναν «προσωρινό και δυναμικό διάδρομο τιμών» στις συναλλαγές, για τον «περιορισμό των υπερβολικών τιμών». Και αυτό γιατί εξακολουθεί να υπάρχει αντίσταση από τη Γερμανία και την Ολλανδία που υποστηρίζεται από τον Βίκτορ Όρμπαν: «Θα ήταν σαν να πηγαίνεις σε ένα μπαρ και να λες ότι θέλεις να πληρώσεις τη μισή τιμή για την μπύρα», είπε ο Ούγγρος πρωθυπουργός.
Το τελευταίο από τα συμφωνηθέντα μέτρα στη σύνοδο κορυφής την περασμένη Παρασκευή αναφέρεται σε παρεμβάσεις σε «εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο» για την αντιμετώπιση της κρίσης.Αλλά εδώ είναι η Γαλλία που βάζει φρένο: Σύμφωνα με τον Μακρόν δεν υπάρχει ανάγκη για μαζική προσφυγή σε κοινό χρέος όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος είναι να δοθούν έως 40 δισεκατομμύρια ευρώ από τα ταμεία συνοχής για να βοηθηθούν όσοι έχουν ανάγκη. Ψίχουλα δηλαδή για όλη την ΕΕ.
Μια διχασμένη Ένωση όμως, χωρίς σαφή ηγεσία και φιλολαϊκή κοινωνική πολιτική, τους μόνους που ευχαριστεί είναι τους ευρωσκεπτικιστές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που αυξάνονται σαν τα μανιτάρια μετά τη βροχή…
