Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Ο Πούτιν θα διατάξει την πραγματοποίηση άσκησης με τακτικά πυρηνικά όπλα στα σύνορα με την Ουκρανία», γράφουν οι Times του Λονδίνου. Ένα δημοσίευμα όχι απλά ανησυχητικό, αλλά και τερατώδες, αν τελικά επαληθευθεί, αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια επιβεβαίωση.
«Ο Ρώσος πρόεδρος είναι έτοιμος να επιδείξει την προθυμία του να χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής με πυρηνική δοκιμή, υποστηρίζει η Λονδρέζικη εφημερίδα , προσθέτοντας ότι «το Κρεμλίνο δεν αποκλείει την πιθανότητα μιας σημαντικής κλιμάκωσης καθώς ο στρατός του χάνει έδαφος στο πεδίο της μάχης»
Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν δεν έχει αποκλείσει βέβαια καμία υπόθεση - ούτε καν τη χρήση πυρηνικών –στον πόλεμο της Ουκρανίας- για να υπερασπιστεί αυτό που πιστεύει ότι είναι έδαφος της Ρωσίας. Στην ομιλία του που εκφώνησε για την επίσημη προσάρτηση των τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας που έχουν καταλάβει οι ρωσικές δυνάμεις, ο Πούτιν προειδοποίησε άλλωστε ότι η Μόσχα θα χρησιμοποιήσει «όλα τα διαθέσιμα μέσα για να κρατήσει τη Ρωσία ασφαλή».
Ενδεχομένως, ο Ρώσος πρόεδρος να «μπλοφάρει» και να ανεβάζει τους τόνους, καθώς οι δυνάμεις του υποχωρούν, καθώς αντιμετωπίζουν μια μεγάλη αντεπίθεση από τους Ουκρανούς. Όμως, η απόγνωση είναι πολλές φορές πολύ κακός σύμβουλος. Αρκετοί ειδικοί αναλύουν μάλιστα τα πιθανά σενάρια χρήσης πυρηνικών όπλων.
Τα τρία σενάρια
Όπως άλλωστε, έχει γραφτεί αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες , τα πυρηνικά όπλα που ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν θα είναι τα λεγόμενα «τακτικά». Δηλαδή πυρηνικά όπλα που προορίζονται για το πεδίο της μάχης, για να πλήξουν συγκεκριμένους στόχους και διαφέρουν από τα στρατηγικά όπλα, που έχουν τη δύναμη να καταστρέψουν ολόκληρες πόλεις.
Οι Financial Times αναλύουν μάλιστα τρία πιθανά σενάρια, βάση των οποίων η Ρωσία θαμπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα :
Το πρώτο σενάριο προβλέπει μια «πυρηνική δοκιμή» για λόγους «επίδειξης». Σύμφωνα με τους FT, ο Πούτιν και οι στρατιωτικοί του μπορεί να σκέφτονται μια υπόγεια έκρηξη ή μια υποθαλάσσια στη Μαύρη Θάλασσα ή σε μια ακατοίκητη τοποθεσία. «Επίδειξη» σημαίνει ότι η Μόσχα θα πραγματοποιούσε αυτή τη δοκιμαστική έκρηξη για να αποδείξει ότι -αν ήθελε πραγματικά να χρησιμοποιήσει μια ατομική βόμβα- μπορεί να το κάνει και για να τρομάξει τους αντιπάλους της. Αυτό, ωστόσο, θα ανέβαζε κατακόρυφα τον τόνο της σύγκρουσης χωρίς να δώσει στη Ρωσία οποιοδήποτε άμεσο συγκεκριμένο πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης. Κάτι τέτοιο επίσης ,δεν θα μπορούσε να αφήσει αδιάφορες τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ και όπως είπε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, θα καθιστούσε τη Ρωσία ακόμα πιο «παρία» στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.
Τι επιπτώσεις όμως θα είχε μια τέτοια δοκιμαστική έκρηξη; Οι ειδικοί εξηγούν ότι ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός της έκρηξης θα κατέστρεφε τον απροστάτευτο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και η ραδιενέργεια , αρχικά μεγάλη, θα μειωνόταν σε περίπου 1% σε 48 ώρες. Όμως θα σχηματιζόταν ένα σύννεφο ραδιενεργής σκόνης που θα αντιπροσώπευε σοβαρό βιολογικό κίνδυνο
Το δεύτερο σενάριο θα αφορούσε επίθεση σε ουκρανικό στρατιωτικό στόχο ή βασικές υποδομές. Αλλά ποιο είναι το νόημα; Οι Financial Times γράφουν ότι οι ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις είναι διασκορπισμένες σε όλη την επικράτεια και οι αμερικανικές στρατιωτικές έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μια κεφαλή κιλοτόνων θα πρέπει να εκραγεί σε απόσταση 90 μέτρων από ένα άρμα για να προκαλέσει σοβαρή ζημιά. Για να μην αναφέρουμε ότι τα ρωσικά στρατεύματα που βρίσκονται στην Ουκρανία στο πεδίο της μάχης θα εκτεθούν επίσης στην «πυρηνική έκρηξη».
Επίθεση σε στόχο του ΝΑΤΟ;
Ένα τρίτο σενάριο, που θα ήταν και το πιο επικίνδυνο, είναι μια επίθεση με τακτικά πυρηνικά ,σε στόχο ή έδαφος του ΝΑΤΟ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν πυρηνικό πόλεμο . Οι ειδικοί αναρωτιούνται πώς θα απαντούσε το ΝΑΤΟ σε μια τέτοια επίθεση σε μια ευρωπαϊκή χώρα . Το καταστατικό του ΝΑΤΟ αναφέρει: «Μετά από μια επίθεση σε μια χώρα-μέλος, θα ενεργοποιηθεί το Άρθρο V που απαιτεί τη συλλογική αμυντική απάντηση από τα άλλα μέλη. Η Μόσχα θα κινδύνευε με καταστροφικά πυρηνικά αντίποινα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Συλλογική απάντηση από το ΝΑΤΟ
Ο πρώην διευθυντής της CIA και απόστρατος στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, υποστήριξε ότι ο ηγέτης της Μόσχας είναι «απελπισμένος» και «η πραγματικότητα του πεδίου μάχης που αντιμετωπίζει, είναι μη αναστρέψιμη». Μιλώντας στο ABC News, ο πρώην διευθυντής της CIA, προειδοποίησε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα καταστρέψουν τα στρατεύματα και τον εξοπλισμό της Μόσχας στην Ουκρανία –καθώς και θα βύθιζαν τον στόλο της στη Μαύρη Θάλασσα– εάν ο Ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στη χώρα. «Απλώς για να δώσουμε μια υποθετική απάντηση, θα αντιδρούσαμε συλλογικά ως ΝΑΤΟ ,με μια κίνηση που θα απομάκρυνε κάθε ρωσική συμβατική δύναμη στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία, αλλά και στην Κριμαία και σε κάθε πλοίο στη Μαύρη Θάλασσα». Ερωτηθείς εάν η χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία στην Ουκρανία θα έφερνε την Αμερική και το ΝΑΤΟ στον πόλεμο, ο Πετρέους είπε ότι δεν θα ήταν μια κατάσταση που θα πυροδοτούσε το Άρθρο 5 της συμμαχίας, το οποίο απαιτεί συλλογική άμυνα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ουκρανία δεν είναι μέρος του ΝΑΤΟ – παρόλα αυτά, θα ήταν μια «ενδεδειγμένη απάντηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ», είπε ο Πετρέους. Πρόσθεσε μάλιστα ότι το ενδεχόμενο η ακτινοβολία να επεκταθεί στις χώρες του ΝΑΤΟ, θα μπορούσε ίσως να ερμηνευθεί ως επίθεση σε ένα μέλος της Συμμαχίας. Ωστόσο, ο Πετρέους πρόσθεσε: «Δεν θέλουμε να εισέλθουμε ξανά σε μια πυρηνική κλιμάκωση .Αλλά πρέπει να δείξουμε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό με κανέναν τρόπο».
