Της Κατερίνας Κοκκαλιάρη
[email protected]
Τα νέα δεδομένο που έχουν δημιουργηθεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις - μετά τα όσα έλαβαν χώρα στη Νέα Υόρκη και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ - «διαβάζει» η ελληνική πλευρά. Παράλληλα σχεδιάζει την επόμενη ημέρα στη διπλωματική σκακιέρα, καθώς η τουρκική πλευρά δεν εγκαταλείπει την ρητορική της όξυνσης παρά τα μηνύματα που εισπράττει στη διεθνή σκηνή.
Το γεγονός πως η γειτονική χώρα οδηγείται σε κάλπες το 2023 δυσκολεύει την κατάσταση, καθώς κυβέρνηση και αντιπολίτευση στην Τουρκία επιδίδονται σε ένα συναγωνισμό σκληρών δηλώσεων με στόχο την κατάκτηση των σκληροπυρηνικών ψηφοφόρων. Ο Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν βλέπει την δημοτικότητα του να έχει δεχθεί σημαντικό πλήγμα πρωτίστως λόγω της άσχημης κατάστασης της οικονομίας, γεγονός που τον καθιστά έναν απρόβλεπτο παίκτη.
Στο εσωτερικό της χώρας του ο Τούρκος πρόεδρος υιοθετεί μια ακραία ρητορική απέναντι στην Ελλάδα και δεν διστάζει να ξεδιπλώσει την αναθεωρητική του ατζέντα. Αυτό φαίνεται από τις αναφορές περί αποστρατικοποίησης των νησιών και τις ψευδείς κατηγορίες για παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου.
Ωστόσο εκτός συνόρων ο Τούρκος πρόεδρος αποφεύγει να ξεδιπλώσει τα νεο- οθωμανικά του όνειρα και επιδιώκει να μεταφέρει στη χώρα μας τις ευθύνες για το τεταμένο κλίμα στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτού του blame game εκτοξεύει ψευδείς κατηγορίες για το μεταναστευτικό και επιμένει να παρουσιάζει την Άγκυρα ως αδικημένη.
Υπενθυμίζεται πως ο Τούρκος πρόεδρος προχώρησε σε μια άνευ προηγούμενου κλιμάκωση της ρητορικής του ισχυριζόμενος στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πως «η Ελλάδα μετατρέπει το Αιγαίο σε νεκροταφείο προσφύγων». Μάλιστα και στην επιστροφή του στην Άγκυρα συνέχισε να ρίχνει νερό στο μύλο της έντασης και… θυμήθηκε μέχρι και τη μάχη της Τριπολιτσάς το 1821.
Πάντως η τουρκική πλευρά εξέπεμψε τις τελευταίες δύο ημέρες αντικρουόμενα μηνύματα. O υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ κατά τη διάρκεια συνέντευξης - λίγες μόλις ώρες μετά την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ- δεν έχασε ευκαιρία να εκτοξεύσει απειλές κατά της χώρας μας. Έκανε λόγο για «δικαίωμα αυτοάμυνας της Τουρκίας», ενώ απείλησε εμμέσως λέγοντας πως «αν οι Έλληνες συνεχίσουν να έχουν την ίδια νοοτροπία, φαίνεται ότι θα τους βοηθήσει πολύ το να ξέρουν κολύμπι».
Την ίδια στιγμή ωστόσο ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου Ιμπαήμ Καλίν άφηνε ανοιχτό το θέμα πιθανής συνάντησης του Ταγίπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Πράγα στις αρχές Οκτωβρίου. Ισχυρίστηκε βέβαια ότι ο προγραμματισμός μιας τέτοιας συνάντησης εξαρτάται από τον Έλληνα πρωθυπουργό. «Ο πρόεδρος μας δεν αποκλείει κανέναν. Αν γίνει ένα βήμα ο πρόεδρος μας κάνει δύο βήματα» επεσήμανε, κάτι που δείχνει - έστω και στα λόγια - μια διαφοροποίηση από το «Μητσοτάκης γιόκ» που είχε ειπωθεί πριν από μερικούς μήνες.
Οι κινήσεις της ελληνικής πλευράς
Η Αθήνα έχει στείλει μήνυμα πως κρατά κλειστές τις πόρτες στις προκλήσεις αλλά ανοιχτό το παράθυρο στο διάλογο, με βάση βέβαια το διεθνές δίκαιο. Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο πρωθυπουργός ανέδειξε τις «κόκκινες γραμμές» της Αθήνας έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού, των fake news και της επιθετικής ρητορικής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ωστόσο έσπευσε να τείνει χείρα φιλίας προς τον τουρκικό λαό, λέγοντας ότι «δεν είμαστε εχθροί σας, είμαστε γείτονες». Μάλιστα προχώρησε σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με αποσπάσματα της ομιλίας του στην τουρκική γλώσσα.
Η ελληνική πλευρά δεν ακολουθεί σε ύφος την εμπρηστική ρητορική της Τουρκίας και επιλέγει να απαντήσει με επιχειρήματα στα fake news της Άγκυρας. Ωστόσο στέλνει μήνυμα αποφασιστικότητας απέναντι στα αναθεωρητικά σχέδια της τουρκικής πλευράς , επισημαίνοντας πως η γειτονική χώρα διαδραματίζει έναν αποσταθεροποιητικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο. Είναι επίσης η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που δεν εφάρμοσε κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Παράλληλα αυτό που υπογραμμίζεται από την κυβέρνηση στις διεθνείς επαφές είναι πως μέσα σε ένα ρευστό γεωπολιτικό σκηνικό η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας. Το μήνυμα που εκπέμπεται είναι πως δεν μπορεί η γειτονική χώρα να συνεχίσει να αποτελεί τον «ταραξία» της περιοχής.
