Οι σφοδρές πλημμύρες που πλήττουν το Πακιστάν φέρνουν ξανά στο επίκεντρο το ακανθώδες ζήτημα της παροχής βοήθειας από τις πλούσιες χώρες οι οποίες εκλύουν και τη μεγαλύτερη ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου προς τις πιο φτωχές, που πλήττονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Η νότια Ασία είναι ένα από τα θερμά σημεία της κλιματικής κρίσης. Οι άνθρωποι που ζουν σε αυτά τα θερμά σημεία είναι κατά 15 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», τόνισε την Τρίτη ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, απευθύνοντας έκκληση για τη συγκέντρωση 160 εκ. δολαρίων προκειμένου να παρασχεθεί βοήθεια στα περισσότερα από 5 εκατομμύρια Πακιστανούς που επλήγησαν από τις πλημμύρες.

Πρόσφατη έκθεση προέβλεπε ότι η πιθανότητα ιδιαίτερα ισχυρών μουσώνων στην ινδική υποήπειρο θα εξαπλασιαστεί ως το τέλος του αιώνα, ακόμη κι αν μειωθεί η έκλυση των αερίων του θερμοκηπίου που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.

«Δεν πρόκειται για ατύχημα. Η επιστήμη δείχνει ότι η συχνότητα και οι επιπτώσεις αυτών των καταστροφών θα ενταθούν και πρέπει να προετοιμαστούμε», υπογράμμισε ο Άμπελ Μουνίρ πρεσβευτής του Πακιστάν στη Νότια Κορέα και ασκών χρέη προέδρου της G77+ Κίνα, της βασικής ομάδας των αναπτυσσόμενων και φτωχών χωρών στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα.

Οι χώρες αυτές, που συμβάλλουν πολύ λίγο στην κλιματική αλλαγή, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεων και ζητούν μάταια εδώ και χρόνια να θεσμοθετηθεί ένας ειδικός οικονομικός μηχανισμός για να τις αποζημιώνει για τις «ζημιές και τις βλάβες» που έχουν ήδη υποστεί.

Ένα θέμα που θέλουν να επαναφέρουν στην ατζέντα της COP27 που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Νοεμβρίου στην Αίγυπτο.

Ηθική πίεση

«Θα διατηρήσουμε την ηθική πίεση. Αλλά νομίζω ότι πρέπει πολύ πολιτική και ηθική πίεση να προέλθει και από το εσωτερικό των χωρών αυτών», σημείωσε ο Μουνίρ.

Το Πακιστάν ευθύνεται για λιγότερο από το 0,5% των αερίων του θερμοκηπίου που έχουν εκλυθεί μετά τη βιομηχανική επανάσταση, εξήγησε η Πριστίνα Νταλ υπεύθυνη για το κλίμα στη μη κυβερνητική οργάνωση Union of Concerned Scientists με έδρα τις ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ, μία από τις χώρες που αντιτίθεται στον μηχανισμό οικονομικής αποζημίωσης των πιο φτωχών χωρών, ευθύνονται για το 25% των αερίων αυτών.

Ο φόβος ότι θα ανοίξει ο δρόμος για νομικές προσφυγές βρίσκεται στη βάση της απόρριψης από τις ανεπτυγμένες χώρες αυτού του μηχανισμού. Εκτιμούν ότι η αποζημίωση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορεί να περιλαμβάνεται σε έναν παγκόσμιο μηχανισμό.

Αλλά οι πληγείσες χώρες απαντούν ότι οι δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι πιο πλούσιες χώρες για επενδύσεις υπέρ του κλίματος –100 δισεκ. δολάρια ετησίως—δεν έχουν τηρηθεί.

Το θέμα αποτέλεσε αιτία μεγάλης έντασης στη διάρκεια της πιο πρόσφατης COP στη Γλασκώβη, η οποία κατέληξε στην απόφαση να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο «διαλόγου» ως το 2024.

Όμως μπροστά στην αύξηση των καταστροφών, πολλές χώρες θέλουν η διαδικασία να επιταχυνθεί.

Οικονομική καταστροφή

Πριν τις πλημμύρες, το Πακιστάν είχε πληγεί τον Μάρτιο από έναν καύσωνα, με τη θερμοκρασία να φτάνει ως και τους 50 βαθμούς Κελσίου, ο οποίος προκάλεσε ζημιές σε καλλιέργειες και ζώα. Ο καύσωνας επιτάχυνε και το λιώσιμο των παγετώνων που έχει η χώρα. Αυτό συνέβαλε στην αύξηση του όγκου των ποταμών του Πακιστάν και επιδείνωσε τις πλημμύρες.

Αυτές οι πλημμύρες επέφεραν ακόμη ένα πλήγμα στη γεωργία του Πακιστάν, βυθίζοντας κάτω από το νερό καλλιεργήσιμες εκτάσεις και παρασέρνοντας 800.000 ζώα εκτροφής, υπογράμμισε ο Μουνίρ. Αν σε αυτά προστεθούν οι υποδομές που υπέστησαν ζημιές – 200 γέφυρες και 3.500 χιλιόμετρα δρόμων—η χώρα είναι αντιμέτωπη με οικονομική και ανθρωπιστική καταστροφή.

Για τη στήριξή του Πακιστάν δεν υπάρχει προς το παρόν παρά η έκκληση του ΟΗΕ για τη συγκέντρωση δωρεών. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση της χώρας εκτιμά το ύψος του κόστους ανοικοδόμησης σε περίπου 10 δισεκ. δολάρια.

«Η ανθρωπιστική βοήθεια μετά την καταστροφή μπορεί να βοηθήσει, αλλά οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να βασίζονται σε μακροπρόθεσμους πόρους για να αντιμετωπίσουν τις ολοένα και αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», υπογράμμισε η Νταλ.

«Είναι ξεκάθαρο: όλα αυτά οφείλονται στην κλιματική αλλαγή», σημείωσε ο Μουνίρ. «Οπότε η χρηματοδότηση πρέπει να έρθει από κάπου. Και γνωρίζουμε ακριβώς πού είναι αυτό το κάπου».