Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Ξαναδιαβάζω τον Οδυσσέα του Τζειμς Τζόις», εξομολογήθηκε η Κριστίν Λαγκάρντ σε συνέντευξή της στο περιοδικό Madame Figaro. Θεωρούμενο από πολλούς κριτικούς ως το πιο σημαντικό αγγλόφωνο έργο του 20ου αιώνα, ο «Οδυσσέας» –έκλεισε εφέτος 100 χρόνια από την έκδοσή του. Και η πρόεδρος της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ δεν κρύβει πόσο έχει επηρεαστεί από το υπέροχο έργο του Τζόις: «Η πίστη μου στον άνθρωπο είναι ακλόνητη», λέει η Λαγκάρντ, διαβάζοντας τα λόγια του μεγάλου Ιρλανδού: «Ένας συγγραφέας είναι ένας ιερέας της αιώνιας φαντασίας, που μετουσιώνει το καθημερινό ψωμί της εμπειρίας στο λαμπρό σώμα της αιώνιας ζωής».
Στον «Οδυσσέα», ο Τζόις περιγράφει τη ζωή, τον κόσμο και τον πόνο του ανθρώπου και των πραγμάτων, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Στο Δουβλίνο, την Πέμπτη 16 Ιουνίου του 1904. Ένα έπος πολύ σύγχρονο όμως,που χαρτογραφεί το σύμπαν του ανθρώπου, σε μια πόλη καθημερινών ανθρώπων.
Η σύνδεση προφανής: Όπως ο Τζέιμς Τζόις αντιμετωπίζει μια ακολουθία περιπετειών, που είναι ανάλογες της Οδύσσειας, το ενδιαφέρον της Λαγκάρντ εστιάζεται σήμερα στις ομοιότητες του μύθου όσο και στις διαφορές και στις ανατροπές του, οι οποίες τον βοηθούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων για την πορεία της ευρωζώνης.
Η Λαγκάρντ ζει τη δική της Οδύσσεια, της κρίσιμης συνεδρίασης της ΕΚΤ στις 8 Σεπτεμβρίου, καθώς πλησιάζει το φθινόπωρο της μεγάλης οργής. Η πρόεδρος της ΕΚΤ ρωτήθηκε εάν φέρει «ένα βάρος ευθύνης » μπροστά στα μεγάλα προβλήματα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ευρώπη: «Ναι, απολύτως », απαντά η Κριστίν Λαγκάρντ, «Συνεχίζω να ψωνίζω στο σούπερ μάρκετ, να πληρώνω τους λογαριασμούς μου, συμπεριλαμβανομένων των λογαριασμών του φυσικού αερίου, και να συναντώ ανθρώπους στην αγορά. Η ζωή εδώ στην ΕΚΤ μπορεί να είναι λίγο απομακρυσμένη, αποσυνδεδεμένη και κολλημένη με οικονομετρικά μοντέλα και προβολές, αλλά προχωρώ με αίσθημα καθήκοντος και ταπεινότητας».
Με αυτό το αίσθημα ταπεινότητας, η Λαγκάρντ δεν αποσιωπά ότι η Ευρώπη παλεύει με το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος, που συνδέεται με τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας και ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι σκληρός. Με τον πληθωρισμό μια ανάσα από διψήφιο νούμερο στην ευρωζώνη, η ΕΚΤ ετοιμάζεται να απαντήσει αυξάνοντας τα επιτόκια. Είναι όμως αυτή λύση, στην Ευρωζώνη; Και καλά, στην Αμερική, η Federal Reserve μπορεί να αντέξει οικονομικά να αυξήσει τα επιτόκια και οι αμερικανικές εταιρείες έχουν χώρο να αυξήσουν τους μισθούς. Η παράπλευρη ζημιά μιας περιοριστικής νομισματικής πολιτικής είναι πολύ μικρότερη από ό,τι στην Ευρώπη. Η Γηραιά Ήπειρος, όχι μόνο οδεύει προς μια σκληρή ύφεση, αλλά αντιμετωπίζει έναν πληθωρισμό που δεν μπορεί να νικηθεί με τα όπλα της νομισματικής πολιτικής. Ο ευρωπαϊκός πληθωρισμός πυροδοτείται κυρίως από το τεράστιο, εισαγόμενο ενεργειακό κόστος. Όλοι υποφέρουν λόγω των κυρώσεων που έχουν αποκόψει την Ευρώπη από τον βασικό ενεργειακό προμηθευτή της εδώ και δεκαετίες –τη Ρωσία.
Η Κριστίν Λαγκάρντ είπε μάλιστα στη Madame Figaro ότι ο πληθωρισμός στην Ευρώπη μπορεί να αυξάνεται και με κλιματική κρίση, που έχει επηρεάσει τη σταθερότητα των τιμών. Προειδοποίησε μάλιστα ότι περαιτέρω κλιματικές καταστροφές θα μπορούσαν να βλάψουν την παγκόσμια οικονομία. «Αν σημειωθούν όλο και περισσότερες κλιματικές καταστροφές, ξηρασίες, λιμοί στον κόσμο, θα υπάρξουν επιπτώσεις στις τιμές, στα ασφάλιστρα, στον χρηματοπιστωτικό τομέα »,προειδοποίησε η πρόεδρος της ΕΚΤ.
Θα μπορούσε λοιπόν, μια επιθετική παρέμβαση της ΕΚΤ στα επιτόκια να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό, αλλά και να ενισχύσει τις τύχες του ευρώ, το οποίο αγωνίζεται να ισορροπήσει με το δολάριο; Δυστυχώς η Λαγκάρντ δεν θα είναι αυτή που μπορεί να σώσει την …παρτίδα. Οσο και αν το θέλει. Η τρέχουσα γεωπολιτική, οικονομική και ενεργειακή δυναμική καθιστά δύσκολο-αν όχι αδύνατο - για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Ακόμη κι αν αποφασίσει να παρέμβει επιθετικά στο κόστος δανεισμού. Γιατί αυτό που βαραίνει στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι οι αλληλένδετες απειλές μιας ύφεσης και της περικοπής του ρωσικού φυσικού αερίου.
Ίσως ο Τζέιμς Τζόυς θα μπορούσε να απευθύνεται στην Λαγκάρντ, γράφοντας στον «Οδυσσέα»: «Ένας ιδιοφυής άνθρωπος δεν κάνει λάθη. Τα λάθη του είναι ηθελημένα και είναι οι πύλες της ανακάλυψης».
