Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Ο Θεός να μας φυλάξει από την ανθρώπινη μυωπία»: Τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου κατά τον διορισμό 20 νέων Καρδιναλίων στο Βατικανού , έκαναν τον γύρο του κόσμου. Οπως και η προειδοποίηση που απηύθυνε ο Ποντίφηκας στην ίδια τελετή,για τον τον «κίνδυνο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου».
Στη σφαίρα της μεγάλης αβεβαιότητας που ζούμε- μιας αβεβαιότητας πολιτικής, πολεμικής και κοινωνικής- ο Πάπας Φραγκίσκος είναι από τις ελάχιστες, δυστυχώς, φωνές της συνείδησης και της λογικής , στον πλανήτη. Σε μια κρίσιμη στιγμή που ουδείς βλέπει διέξοδο . Στο άμεσο μέλλον, τουλάχιστον.
Πραγματικός εκπρόσωπος της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, ο Ποντίφηκας δεν κρύβει πώς θα ήθελε να αλλάξει τελείως τους κανόνες του οικονομικού και κοινωνικού παιχνιδιού. Δεν αρκείται στις μικροαλλαγές και τους εφησυχασμούς,αλλά θέλει να σπάσει -όπως λέει- τις «δομές της αμαρτίας».
Κατά τον Πάπα Φραγκίσκο, υπάρχουν κυρίως τέσσερις «δομές αμαρτίας» για τις οποίες πρέπει να ληφθούν μέτρα , ώστε να οικοδομηθεί μια πιο δίκαιη και υποστηρικτική κοινωνία. Μια κοινωνία ικανή να μειώσει αυτές τις τεράστιες ανισότητες μεταξύ πλουσίων και φτωχών, που είναι η χειρότερη έκφραση των οικονομικών θεσμών που βρίσκονται στην υπηρεσία των πιο ισχυρών.
Στην πρώτη θέση- λέει ο Πάπας - είναι το φορολογικό σύστημα που επιβραβεύει συνήθως τους έχοντες και κατέχοντες. Δεύτερον, η κουλτούρα που εξυψώνει το χρήμα ως αυτοσκοπό και ως εκ τούτου είναι καταστροφική. Τρίτον, οι νόμοι που επιτρέπουν την ανάπτυξη χωρίς δουλειά με μηχανές που αντικαθιστούν τον άνθρωπο ακόμα και όταν θα ήταν δυνατό να το αποφύγουμε. Τέταρτον, το σύστημα που δέχεται μεθόδους παραγωγής που είναι εχθροί του περιβάλλοντος με καταστροφικές συνέπειες για τη Γη και τους κατοίκους της.
Με τη «συμβολή» και του πολέμου, ειδικά στην Ευρώπη, ο οικονομικός και κοινωνικός ιστός απειλείται όλο και περισσότερο, με την αύξηση της φτώχειας και τη διεύρυνση των ανισοτήτων.
Μετά την κρίση του 2008, την πανδημία του Covid (η οποία εξακολουθεί να επιφυλάσσει ανησυχητικές επιπτώσεις) ήρθε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία για να στραβώσει πλήρως το κλήμα. Με την σκληρή επανάληψη της σύγκρουσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Σχεδόν ξαφνικά βρεθήκαμε σε ενα ψυχροπολεμικό κλίμα, που δεν αποκλείεται να εξελιχθεί σε θερμοπολεμικό. Με την προσθήκη ενός κολασμένου μηχανισμού ενεργειακής εξάρτησης των δυτικών χωρών από Ρωσία.
Οι «νέο-συντηρητικοί»
Οπως άλλωστε,λέει σοφά ο διακεκριμένος οικονομολόγος και καθηγητής στη Σχολή Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια ,Τζέφρι Σακς «ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι η κορύφωση ενός 30ετούς εγχειρήματος του αμερικανικού νεοσυντηρητικού κινήματος.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι γεμάτη με τα ίδια νεοσυντηρητικά στοιχεία που υποστήριξαν τους πολέμους των ΗΠΑ στη Σερβία (1999), στο Αφγανιστάν (2001), στο Ιράκ (2003), στη Συρία (2011), στη Λιβύη (2011) και που έκαναν τόσα πολλά για να προκαλέσουν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία».
Ο Σακς εκτιμά μάλιστα ότι «ο Μπάιντεν οδηγεί την Ουκρανία, τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση προς μια ακόμη γεωπολιτική καταστροφή. Εάν η Ευρώπη έχει κάποια διορατικότητα, θα πρέπει να διαχωριστεί από αυτη την καταστροφική της εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ», τονίζει ο Αμερικανός καθηγητής σε βαρυσήμαντο άρθρο του.
Η μυωπία της ΕΕ
Μια εξάρτηση που επέλεξε επί δεκαετίες ως μύωψ η Ευρώπη. Επιλέγοντας να είναι το «μυρμήγκι του κόσμου», που ξοδεύει λιγότερα από όσα κερδίζει, επιβραδύνοντας έτσι όχι μόνο τη δική της ανάπτυξη, αλλά και άλλων, με τον πιο λάθος τρόπο. Η Γερμανία και η βόρεια Ευρώπη αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα μοντέλο που καθοδηγείται αποκλειστικά από τις εξαγωγές, με όλο και πιο χαμηλό κόστος. Στο πλαίσιο αυτό , η ΕΕ προχώρησε σε συμφωνίες με τη Ρωσία για χαμηλή τιμή ενέργειας. Και σήμερα οι Ευρωπαίοι τρέχουν βιαστικά να βρουν εναλλακτικές πηγές.
Εκτός από αυτή την παρέκκλιση, υπήρχε και μια άλλη καταστροφική πολιτική ,που σαφώς επιβλήθηκε από τη Γερμανία στoν Νότο: Η επιδίωξη πολιτικών λιτότητας δημιούργησαν πολύ χαμηλή εγχώρια ζήτηση, μειώνοντας την ανάπτυξη. Έτσι, η Γερμανία δημιουργούσε επί δεκαετίες εμπορικά πλεονάσματα. Τώρα το πλαίσιο έχει αλλάξει και αντιμετωπίζει εμπορικά ελλείμματα.Και η ΕΕ βυθίζεται όλο και περισσότερο στον πληθωρισμό και την ύφεση…
