Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Η Saxo Bank ταράζει τα νερά εκτιμώντας σε έκθεσή της ότι η Βρετανία μοιάζει όλο και περισσότερο με «μια χώρα με αναδυόμενη οικονομία» όπως η Ινδία ή η Βραζιλία, η Αίγυπτος ή οι Φιλιππίνες.
Σύμφωνα με τους αναλυτές της Saxo Bank, τα κοινά χαρακτηριστικά που έχει πλέον η Βρετανία με τις αναδυόμενες οικονομίες είναι η πολιτική αστάθεια, οι διακοπές στην προμήθεια αγαθών, η ενεργειακή κρίση και ο ξέφρενος πληθωρισμός.
Το μόνο χαρακτηριστικό που χωρίζει προς το παρόν το Λονδίνο από μια αναδυόμενη οικονομία είναι η νομισματική κρίση. «Αυτό που δεν πέτυχε το Brexit μόνο του, έγινε σε συνδυασμό του Brexit με τον Covid και τον υψηλό πληθωρισμό. Η βρετανική οικονομία είναι σε μεγάλη δίνη», για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια της Saxo Bank. Ενας εργαζόμενος που μπήκε στην αγορά εργασίας το 2009, εκτιμά η Δανέζικη επενδυτική τράπεζα, σήμερα αντιμετωπίζει «μια οικονομία χαμηλών μισθών, καμία προοπτική αγοράς σπιτιού, δύο χρόνια κοινωνικοποίησης που χάθηκαν λόγω του lockdown, πανάκριβους λογαριασμούς και ενοίκια και μια ύφεση. Αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω φτώχεια και απόγνωση».
Οι προβλέψεις της Saxo Bank για τη Βρετανία ισχύει ουσιαστικά για όλη την ηπειρωτική Ευρώπη. Ο πληθωρισμός βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 ετών και ακόμη και αν επιβραδύνθηκε παραμένει σταθερά σε υψηλά επίπεδα,το ευρώ, αποδυναμώνεται, οι αλυσίδες εφοδιασμού εκτινάσσονται και οι μισθοί μειώνονται λόγω του πληθωρισμού και αγορά εργασίας αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα.
Η αγορά κατοικίας αποτελεί αντανάκλαση της κρίσης για πολλούς από εργαζόμενους που πλέον τη βλέπουν ως όνειρο θερινής νυκτός. Οι λογαριασμοί του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί κατά μέσο όρο στην Ευρώπη και ο χειμώνας δεν έχει ξεκινήσει ακόμα.
Η σύγκριση που κάνει η Saxo Bank φαίνεται επικίνδυνη ή υπερβολική απλώς και μόνο επειδή επιμένει η πεποίθηση ότι οι εξελίξεις που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι προσωρινές και οι συνέπειές τους πρόκειται να υποχωρήσουν.Σε κάθε περίπτωση όμως, οι Ευρωπαίοι φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι οι παλιές καλές ημέρες της όποιας ευημερίας, πέρασαν. Ανεπιστρεπτί τουλάχιστον, για το ορατό μέλλον.
Κάποιες κυβερνήσεις βέβαια -αν όχι οι περισσότερες στους 27-συνεχίζουν να διακηρύσσουν ότι μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά τις «πολυτέλειες» της προηγούμενης ζωής. Προσποιούνται ότι δεν έγινε τίποτα και θα αναπληρώσουμε τη χαμένη ευημερία.
Μόνο που δεν είναι προσωρινή η κατάρρευση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού που είχαν εγγυηθεί προϊόντα πολύ χαμηλού κόστους, κατασκευασμένα με ανύπαρκτα περιβαλλοντικά πρότυπα και χωρίς προστασία της εργασίας. Η αδυναμία προμήθειας ρωσικού φθηνού πετρελαίου και φυσικού αερίου θα διαρκέσει όσο και ο πόλεμος που ξεκίνησε με τη Ρωσία. Εκτός και αν υπάρξει μια αλλαγή προσέγγισης που φαίνεται αδύνατη σήμερα. Το να συνεχίσουμε να υποθέτουμε, ενάντια σε όλα τα στοιχεία, ότι δεν είναι και τόσο τραγικά τα πράγματα, χωρίς φυσικό αέριο ή με πανάκριβο ηλεκτρισμό, είναι οικονομικά και ακόμη πιο κοινωνικά επικίνδυνο. Προκαλούνται κοινωνικές δυναμικές που θα μπορούσαν να είναι ταραχώδεις και βίαιες.
Ο υψηλός πληθωρισμός που έχει τις αιτίες του στην Ευρώπη και στον συνεχιζόμενο οικονομικό πόλεμο με τη Ρωσία, καταστρέφει τον κοινωνικό ιστό αλλά και αυτόν της πολιτικής εξουσίας.
Στο πλαίσιο αυτό είναι επείγουσα ανάγκη να ανοίξει ο δρόμος για να βρεθεί μια συμβιβαστική συμφωνία με τη Ρωσία. Γιατί όσο και αν προσπαθεί η Λαγκάρντ να βρει λύση στον πληθωρισμό με πιο σφιχτή νομισματική πολιτική, πρέπει να γίνει σαφές ότι το νόμισμα είναι απλώς σαν το…θερμόμετρο. Μετράμε τη θερμοκρασία του σώματος με το θερμόμετρο, αλλά όχι τις αιτίες που προκαλούν τον πυρετό. Ετσι και η αξία του χρήματος δεν είναι το βαθύ νόημα του πληθωρισμού. Οπως και το θερμόμετρο, δεν έχει απόλυτη σχέση με τις βαθιές αιτίες της «θερμοκρασίας» της οικονομίας.
