Ο ηγέτης της Αλ Κάιντα και ένας από τους πιο καταζητούμενους τρομοκράτες στον κόσμο, Αϊμάν Αλ Ζαουάχρι, σκοτώθηκε τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή σε αεροπορικό πλήγμα των ΗΠΑ στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ.
Ο 71χρονος θεωρήθηκε σε μεγάλο βαθμό ο εγκέφαλος πίσω από τη διαβόητη τρομοκρατική ομάδα και το όραμά της να επιτεθεί στη Δύση που κορυφώθηκε με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Το χτύπημα στην Καμπούλ είναι το τελευταίο σε μια σειρά αμερικανικών επιχειρήσεων κατά των ηγετών της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο θάνατος του Ζαουάχρι θα διασφαλιστεί ότι το Αφγανιστάν δεν μπορεί πλέον να αποτελεί «ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατών» και «εξέδρα εκτόξευσης» για επιθέσεις εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αμερικανική επιχείρηση στην Καμπούλ που στοίχισε τη ζωή στον Ζαουάχρι σημαίνει δύο πράγματα:
- Μετά την περσινή αποχώρηση των στρατευμάτων από το έδαφος του Αφγανιστάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι σε θέση να πραγματοποιούν χτυπήματα ακριβείας στη χώρα.
- Είναι προφανής η προθυμία των Ταλιμπάν να φιλοξενήσουν στελέχη της Αλ Κάιντα στην περιοχή.
Τι σημαίνει όμως ο θάνατος του Ζαουάχρι για την ίδια την Αλ Κάιντα; Στο παρελθόν, η Αλ Κάιντα είχε προσαρμοστεί στην απώλεια ηγετών της, με νέα πρόσωπα να εμφανίζονται και να παίρνουν τη θέση τους. Σήμερα, ωστόσο, η ομάδα έχει διασπαστεί, με παρακλάδια και μικρότερες ομάδες να βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, από τη Δυτική Αφρική έως την Ινδία. Το ερώτημα παραμένει αν αυτές οι ομάδες θα επικεντρωθούν στην δράση σε τοπικό επίπεδο, ή θα συνενώσουν τις δυνάμεις τους για την εκπλήρωση μεγαλύτερων φιλοδοξιών.
Ο ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής, Τσαρλς Λίστερ, μιλώντας στη Washington Post υποστήριξε ότι η Αλ Κάιντα σε αυτή τη φάση «αντιμετωπίζει μια οξεία κρίση διαδοχής». Ο ανώτερος ηγέτης Σαΐφ αλ-Αντέλ είναι βάση ιεραρχίας ο επόμενος στη σειρά για να αναλάβει τα ηνία, αλλά εδρεύει στο Ιράν, γεγονός που έχει προκαλέσει τα παρακλάδια της ομάδας να αμφισβητούν την αξιοπιστία του στο παρελθόν, εξήγησε ο Λίστερ. Η πιθανή άνοδός του θα μπορούσε να είναι το «τελικό χτύπημα» στις φιλοδοξίες της Αλ Κάιντα να λειτουργεί ως παγκόσμιος οργανισμός, καθώς τα παρακλάδια της θα κηρύσσουν την ανεξαρτησία τους από την ομάδα, είπε ο Λίστερ.
Όπως και να χει, όποιος αναλαμβάνει έχει πολλές επιλογές, αλλά όχι εύκολες. Πρέπει να παραμείνει ζωντανός, να επικοινωνεί με την ομάδα παρά τις σημαντικές υλικοτεχνικές προκλήσεις, να αντιμετωπίσει καθεστώτα όπως των Ταλιμπάν και να διατυπώσει μια σαφή ιδέα για το τι πρέπει να κάνουν οι μαχητές του.
Οι προσπάθειες να εξαπολύσουν επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας στη Δύση θα πρέπει να είναι πρακτικά δυνατές. Η Αλ Κάιντα μπορεί να μην έχει εξαπολύσει σημαντικό χτύπημα στη Δύση εδώ και μια δεκαετία, ωστόσο, οι αναλυτές πιστεύουν ότι η οργάνωση θα μπορούσε να δημιουργήσει τα δίκτυα και τις δεξιότητες που απαιτούνται για να πραγματοποιήσει μια τέτοια επιχείρηση χωρίς μεγάλη δυσκολία.
Άλλωστε έκθεση των Ηνωμένων Εθνών επεσήμανε τελευταία ότι η Αλ Κάιντα ευδοκιμεί λόγω της αστάθειας και της βίας σε μέρη που φαίνονται απομακρυσμένα από το Λονδίνο, το Παρίσι ή την Ουάσιγκτον. Αν δεν επιλυθούν επιτυχώς τέτοιες συγκρούσεις, «ένα ή περισσότερα» τέτοια μέρη «θα επωάσουν μια εξωτερική επιχειρησιακή ικανότητα για το Ισλαμικό Κράτος, την Αλ Κάιντα ή μια παρόμοια τρομοκρατική ομάδα», προειδοποίησε.
Το στίγμα που άφησε
Όταν ο Ζαουάχρι ανέλαβε τα ηνία μετά το θάνατο του Οσάμε Μπιν Λάντεν σε επιδρομή των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ στο Πακιστάν το 2011, η Αλ Κάιντα σταμάτησε τις επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας, γιατί ο Ζαουάχρι πίστευε ότι ήταν αντιπαραγωγικές. Τις τελευταίες μέρες του, ο Μπιν Λάντεν είχε κατευθύνει σχολαστικά σχεδιασμένα φιλόδοξα χτυπήματα εναντίον πετρελαιοφόρων, πιστεύοντας ότι αυτές οι επιθέσεις θα ακρωτηριάσουν την οικονομία των ΗΠΑ. Ο Ζαουάχρι, ωστόσο, ακύρωσε τον προγραμματισμό. Αντίθετα, ενίσχυσε τους δεσμούς με ομάδες σε όλο τον κόσμο και έγιναν προσπάθειες για επέκταση μέσω της σταδιακής απόκτησης υποστήριξης από τις κοινότητες στο έδαφος.
Αυτή η γραμμή δεν ήταν σταθερά επιτυχής και κατά τα 11 χρόνια που ήταν επικεφαλής ο Ζαουάχρι η Αλ Κάιντα γνώρισε σημαντικές αποτυχίες στο Ιράκ και τη Συρία. Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο σάρωσε αυτές τις δύο χώρες και δημιούργησε ένα νέο «χαλιφάτο», οδήγησε σε απώλεια του προφίλ και της επιρροής σε μια βασική περιοχή καθώς και σε ανταγωνισμό σε άλλες περιοχές.
Μακροπρόθεσμα όμως η Αλ Κάιντα κατάφερε να διατηρήσει ή να αυξήσει την παρουσία της μέσω της υποσαχάριας Αφρικής, σε μέρη της Νότιας Ασίας και σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής. Η προσωπική απόφαση του Ζαουάχρι να ενισχύσει τους δεσμούς με τηνΑλ-Σαμπάμπ, το εξτρεμιστικό κίνημα στη Σομαλία,απέδωσε με την ομάδα να συνεισφέρει εκατομμύρια δολάρια στο κεντρικό ταμείο της Αλ Κάιντα, σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές. Ο Ζαουάχρι φαίνεται επίσης να διαχειριζόταν καλά τις σχέσεις με τις διάφορες φατρίες των Ταλιμπάν.
naftemporiki.gr
