Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Κινέζοι σχολιαστές καλούν τον στρατό να καταρρίψει το αεροπλάνο της προέδρου της Αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι, εάν πετάξει στην Ταϊβάν.
Ο κινεζικός στρατός (PLA) απειλεί να το κάνει, ανακοινώνοντας ότι από νωρίς το πρωί έχουν αναπτυχθεί γύρω από την Ταϊβάν μαχητικά αεροσκάφη που πραγματοποιούν ασκήσεις με πραγματικά πυρά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό έχει ήδη αναπτύξει ισχυρές δυνάμεις στην περιοχή με επικεφαλής το αεροπλανοφόρο Ronald Reagan. Η Διοίκηση του κινεζικού PLA δημοσίευσε ένα βίντεο στον λογαριασμό της στο Weibo λέγοντας ότι ο κινεζικός στρατός θα υπακούσει στη διαταγή και θα δώσει τις μάχες για «να θάψουμε τους εχθρούς που κάνουν εισβολή».Το βίντεο έχει γίνει ένα από τα πιο καυτά θέματα στο Sina Weibo, την κινεζική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που μοιάζει με το Twitter. Το hashtag για το θέμα έχει λάβει τουλάχιστον 42,5 εκατομμύρια προβολές, με πολλούς χρήστες του Διαδικτύου να το βλέπουν ως ξεκάθαρη προειδοποίηση προς την Πελόζι.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Ζάο Λιτζιάν είπε επίσης σε συνέντευξη Τύπου πώς αν η Πελόζι επισκεφθεί το νησί της Ταϊβάν, «ο PLA δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια» και θα λάβει «αποφασιστικά και ισχυρά αντίμετρα» για να προστατεύσει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κίνας. Για το ποια είναι αυτά τα μέτρα, ο Ζάο περιορίστηκε να πει: «Αν τολμήσει να πάει, ας περιμένουμε να δούμε»«αν παίξεις με τη φωτιά, θα καείς. Πιστεύω ότι οι ΗΠΑ έχουν πλήρη επίγνωση του ισχυρού και σαφούς μηνύματος που έστειλε η Κίνα». Ενα «μήνυμα» που είχε φροντίσει να στείλει και ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στον αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν σε τηλεφωνική επικοινωνία την περασμένη Πέμπτη: «Όσοι παίζουν με τη φωτιά θα καούν».
Η κομμουνιστική ηγεσία του Πεκίνου θεωρεί την Ταιβάν ως μέρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και υποστηρίζει ότι η επίσκεψη συνιστά «σοβαρή παραβίαση» της Πολιτικής της «Μίας Κίνας» την οποία τηρεί επίσημα η αμερικανική κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία υπάρχει ένα Κινεζικό κυρίαρχο κράτος του οποίου η Ταϊβάν αποτελεί τμήμα.
Οι απειλές της κινεζικής ηγεσίας δεν φαίνεται να πτοούν πάντως την 82χρονη Νάνσι Πελόζι από το να επισκεφθεί την Ταϊβάν.
Επικαλούμενο "αξιωματούχους", το Next TV με έδρα την Ταϊβάν ανέφερε ότι η Πελόζι αναμένεται να μείνει απόψε στην Ταϊπέι στο ξενοδοχείο Grand Hyatt στην περιοχή Σινγί, αλλά δεν είναι σαφές πότε ακριβώς θα φτάσει από τη Μαλαισία, στο πλαίσιο περιοδείας της στην Ασία.
Η επίσκεψη της Πελόζι θα είναι η πλέον υψηλόβαθμη Αμερικανού αξιωματούχου στην Ταϊβάν από τον πρώην Ρεπουμπλικανό προκάτοχό της, Νιουτ Γκίνγκριτς, το 1997.
Επικίνδυνο ντόμινο
Η επίσκεψη κινδυνεύει να σημαδέψει βαθιά τις σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Ο τρόπος με τον οποίο ωρίμασε η απόφαση, η οποία παρέμεινε απροσδιόριστη για μέρες, υποδηλώνει ότι συνοδεύτηκε από μια έντονη συζήτηση εντός της αμερικανικής κυβέρνησης. Ακόμη και ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν φέρεται να έχει διαφωνήσει καθώς θα μπορούσε να προκαλέσει μια διπλωματική και στρατιωτική κλιμάκωση με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Σε αυτό το σημείο, το Πεκίνο δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να χάσει την αξιοπιστία του αν δεν δώσει συνέχεια στις απειλές των τελευταίων ημερών, ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν, αφού τελικά έστειλε ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης στην Ταϊβάν με τη διπλωματική αποστολή της Πελόζι, δεν μπορεί πλέον να κάνει πίσω.
Τελικά, μια επίσκεψη στην Ταϊβάν κινδυνεύει να θέσει τις σινοαμερικανικές σχέσεις σε αδιέξοδο και να αποτελέσει το πρώτο βήμα σε ένα πολύ επικίνδυνο ντόμινο.
Από αυτή την άποψη, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο πόλεμος για την Ταϊβάν θα επηρέαζε όλες τις περιφερειακές δυνάμεις, με την Ιαπωνία να πρωτοστατεί, η οποία θα πλήρωνε και το υψηλότερο τίμημα.
Το κόστος για τον Σι
Από την κινεζική πλευρά, η διπλωματική αποστολή της Πελόζι φτάνει σε μια αναμφισβήτητα ιδιαίτερη στιγμή : αυτές τις μέρες ο Σι Τζιπινγκ ετοιμάζεται να συναντήσει βετεράνους και ανώτερους αξιωματούχους του Κομμουνιστικού Κόμματος στη συνάντηση Beidaihe. Μια ανεπίσημη συνάντηση που αντιπροσωπεύει όμως τα παρασκήνια της κινεζικής εξουσίας, στην οποία καθορίζονται η ισορροπία δυνάμεων και οι στρατηγικές που θα γίνουν σαφείς στο 20ο Συνέδριο του ΚΚ Κίνας, τον Νοέμβριο. Ενα συνέδριο που έχει κρίσιμη σημασία και για τον ίδιο τον πρόεδρο Σι,που διεκδικεί μια τρίτη θητεία.
Το ζήτημα της Ταϊβάν έχει υψηλή συμβολική αξία για τον Σι Τζινπίνγκ και μεγάλο μέρος του μέλλοντός του διακυβεύεται απ´αυτό.
Η μάχη για τους ημιαγωγούς
Η σινοαμερικανική αντιπαράθεση για την Ταιβάν δεν έχει όμως μόνο συμβολική σημασία. Ταϊβάν σημαίνει πάνω από όλα Tsmc (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company). Το νησί είναι γνωστό για τους ημιαγωγούς του. Η απόφαση της Tsmc να μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στην Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνει τον φόβο του Πεκίνου να αποκοπεί από την παραγωγή των πιο σημαντικών προϊόντων για την οικονομία του μέλλοντος.
Τελικά, η Κίνα κινδυνεύει να πληρώσει για την εξάρτησή της από τους ημιαγωγούς που παράγει η Tsmc, ειδικά σε ένα σενάριο παρόμοιο με αυτό της ουκρανικής κρίσης, όπου οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία θα εφαρμόζονταν στην Κίνα. Ενδεχόμενες κυρώσεις των ΗΠΑ θα ανάγκαζαν την Κίνα να εισβάλει στην Ταϊβάν για να εξασφαλίσει τον έλεγχο των εργοστασίων ημιαγωγών.
Η αλαζονεία της εξουσίας
Σε κάθε περίπτωση, στις κρίσιμες αυτές ώρες, η αλαζονεία της εξουσίας είναι ιδιαίτερα απειλητική και απεχθής όταν μία ηγέτης ρισκάρει τόσα πολλά για να κάνει μια κίνηση στη γεωπολιτική σκακιέρα του κόσμου. Το σχέδιο της Πελόζι να επισκεφθεί την Ταϊβάν ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Χάρη σε αυτήν, οι πιθανότητες για μια στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.
Και στο εξωτερικό «η διαμάχη για το ταξίδι έχει εγείρει ανησυχίες μεταξύ των συμμάχων της Ουάσιγκτον, οι οποίοι φοβούνται ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια κρίση ΗΠΑ-Κίνας».
Είναι ζωτικής σημασίας ο λαός της Ταϊβάν να διατηρήσει την ατομική του ελευθερία και ο πλανήτης να μην υποστεί τρίτο Παγκόσμιο πόλεμο.
Ο ιστορικός Νίαλ Φέργκισον γράφει ότι «Προφανώς, ο υπολογισμός στον Λευκό Οίκο παραμένει, όπως και στις εκλογές του 2020, ότι μια σκληρή στάση απέναντι στην Κίνα θα ενισχύσει τους Δημοκρατικούς στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, όπου κρίνεται επίσης και η ίδια η θέση της Πελόζι στη Βουλή. Ωστόσο, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι αυτός ο υπολογισμός θα λειτουργούσε εάν το αποτέλεσμα ήταν μια νέα διεθνής κρίση με όλες τις πιθανές οικονομικές συνέπειες.
Η Wall Street Journal συνόψισε την τρέχουσα επισφαλή κατάσταση με τονίζοντας ότι η επίσκεψη της Πελόζι «πιθανότατα θα αναιρούσε τη δειλή προσέγγιση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας».
Όμως οι συνέπειες δεν είναι μόνο οικονομικές και διπλωματικές, αλλά θα μπορούσαν να είναι υπαρξιακές για όλη την ανθρωπότητα. Η Κίνα έχει αρκετές εκατοντάδες επιχειρησιακά πυρηνικά όπλα, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρκετές χιλιάδες. Η πιθανότητα στρατιωτικής σύγκρουσης και κλιμάκωσης είναι πάρα πολύ πραγματική.
