Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες αναμένεται να υπογράφει το απόγευμα στην Κωνσταντινούπολη η συμφωνία για την εξαγωγή εκατομμυρίων τόνων ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η συμφωνία, η οποία επιτρέπει επίσης στη Ρωσία να εξάγει σιτηρά και λιπάσματα, επετεύχθη μετά από εβδομάδες διαπραγματεύσεων.

Σύμφωνα με το Γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa, η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ενός κοινού κέντρου ελέγχου στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο θα διοικείται από τα Ηνωμένα Έθνη και θα στελεχώνεται από εκπροσώπους της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας. Εκεί θα καθοριστούν επίσης οι συντεταγμένες για τον ανθρωπιστικό διάδρομο διά θαλάσσης μεταξύ της Ουκρανίας και του Βοσπόρου.

Έλεγχοι στην Τουρκία

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι δυο πλευρές συμφώνησαν επίσης ότι τα πλοία με προορισμό την Ουκρανία θα ερευνώνται πρώτα στην Κωνσταντινούπολη για να διασφαλιστεί, για παράδειγμα, ότι δεν μεταφέρουν όπλα. Θα πρέπει να γίνεται νέος έλεγχος στην Τουρκία για τα πλοία που θα αποπλέουν από τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό γίνεται για να διασφαλιστεί ότι στο πλοίο υπάρχουν μόνο σιτηρά.

Η συμφωνία φέρεται αρχικά να ισχύει για τέσσερις μήνες.

Η επίτευξη της συμφωνίας αυτής ειναι μια πρώτη επιτυχία των διαπραγματεύσεων μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς έχει χαθεί κάθε εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο εμπολέμων πλευρών.

Στην αρχή του πολέμου, εκπρόσωποι και των δύο χωρών είχαν καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων-έστω και ταυτόχρονα με τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις-αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Έκτοτε, δεν έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες για την επίτευξη λύσης μέσω διαπραγματεύσεων.Τώρα όμως υπάρχει κάποιο φώς,ειδικά για μια διένεξη -όπως είναι τα σιτηρά- που απειλεί με λιμό πολλές χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιταριού και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Λόγω του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, πάνω από 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών παρέμεναν αποθηκευμένα σε σιλό και δεν μπορούσαν να εξαχθούν.

Με δεδομένη πάντως τη ναρκοθέτηση μεγάλου τμήματος της Μαύρης Θάλασσας και από τους δύο εμπολέμους, θα πρέπει τώρα να καθοριστούν οι ακριβείς συντεταγμένες για τον ανθρωπιστικό διάδρομο στη θαλάσσια διαδρομή κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας μεταξύ της Ουκρανίας και του Βοσπόρου. Τα πλοία που θα κινούνται στον ανθρωπιστικό διάδρομο και τα εμπλεκόμενα λιμάνια δεν θα πρέπει επίσης να δέχονται επίθεση.

Η Μόσχα ισχυριζόταν μέχρι σήμερα ότι ο αποκλεισμός των σιτηρών οφειλόταν στην άρνηση της Ουκρανίας να καθαρίσει νάρκες έξω από τα λιμάνια της. Εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών στο Κίεβο τόνισε πάντως ότι η ουκρανική πλευρά θα υποστηρίξει μόνο αποφάσεις «που εγγυώνται την ασφάλεια των νότιων περιοχών» της χώρας.

Πρώτη κατάπαυση πυρός

Ωστόσο, η έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας θα μπορούσε να διαρκέσει εβδομάδες και μέχρι τότε δεν θα εξάγονται τρόφιμα από την Ουκρανία... «Μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα και ενδεχομένως να σώσουμε εκατοντάδες χιλιάδες, πιθανώς εκατομμύρια ανθρώπους από λιμό και από το γεγονός ότι οι τιμές των τροφίμων είναι απρόσιτες», δήλωσε ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Φαρχάν Χακ.

Η συμφωνία αυτή είναι η μεγαλύτερη μεσολαβητική επιτυχία των Ηνωμένων Εθνών από την αρχή του πολέμου, αφού ο παγκόσμιος οργανισμός είχε ήδη βοηθήσει στην εκκένωση Ουκρανών αμάχων στην πόλη της Μαριούπολης. Θα μπορούσε επίσης να είναι ο πιο σημαντικός συμβιβασμός μεταξύ Μόσχας και Κιέβου στη σύγκρουση μέχρι σήμερα.