Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Όταν ο Μέγας Πέτρος έκτισε την πόλη του, πριν από 320 χρόνια, είχε δύο κάπως αντιφατικούς στόχους στο μυαλό του. Αφενός ήθελε να δείξει ότι η Ρωσία είχε παγκόσμιο κύρος. Αφετέρου ήθελε να ανοίξει ένα «παράθυρο στην Ευρώπη».
Ποια από τις δύο Πετρουπόλεις, η αυτοκρατορική ή η πόρτα προς τη Δύση, σήμερα θα επικρατήσει;
Ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται να προτιμά την πρώτη, αλλά η Ιστορία είναι ζόρικη πολύ και δεν ακολουθεί εντολή. Επιπλέον, η μελέτη της και η γνώση της δεν είναι σφαίρα για πιθανά μέλλοντα.
Το παρελθόν δεν είναι οδηγός αισιοδοξίας ή πηγή απαισιοδοξίας. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πόλεμος για την ισορροπία δυνάμεων. Αλλά σε ένα άλλο επίπεδο, έχει πτυχές εμφυλίου και συνδυάζει έναν κλασικά ευρωπαϊκό τύπο διεθνούς προβλήματος με έναν εντελώς παγκόσμιο. Όταν τελειώσει, το ζήτημα θα είναι αν η Ρωσία θα επιτύχει μια συνεκτική σχέση με την Ευρώπη -την οποία πάντα επεδίωκε- ή αν θα γίνει φυλάκιο της Ασίας στα σύνορα της Ευρώπης. Και δεν υπάρχει κανένα καλό ιστορικό παράδειγμα».
Κάτι παραπάνω ξέρει ο βετεράνος της διεθνούς διπλωματίας, που διανύει το εκατοστό έτος της ηλικίας του. Κάτι παραπάνω ξέρει ο Χένρι Κίσινγκερ, που κάνει κομμάτια στον γερμανικό «Καθρέπτη» («Der Spiegel») ό,τι προηγούμενο χρησιμοποιείται από την Ιστορία, γιατί έχουμε ανάγκη να πάρουν τα πράγματα μία γνωστή πορεία.
Σε αυτήν τη συγκυρία, δεν είναι και πολύ χρήσιμη η Ιστορία, όταν μας προτρέπει να επιστρέψουμε στο 1989, στο 1939, στο 1914, που χωρίζονται από μια γενιά εύθραυστης ειρήνης, ή ακόμα πιο παλιά.
Η χρησιμότητα της ίσως είναι άλλη: να μην ξεχνούμε ότι ακόμη και αυτό που φαντάζει ουτοπία, κάπως, κάπου, κάποτε μπορεί να μας γνέψει από τη γωνία.
Πόσο ρεαλιστική φαινόταν το 1945 η προοπτική συνεργασίας Γαλλίας και Γερμανίας;
