Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Το έργο «Φράνκενσταϊν- Ο Χαμένος Παράδεισος» σε σύλληψη, κείμενο και σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση [Συγγρού 107, Αθήνα].
Και ο δημιουργός έπλασε το τέρας. Η συγγραφέας, σκηνοθέτρια, περφόρμερ, εικαστικός και περσόνα του ελληνικού θεάτρου, Λένα Κιτσοπούλου, αντλεί την πρώτη ύλη από το πιο εμβληματικό μυθιστόρημα τρόμου προκειμένου να μιλήσει για τα τέρατα της σημερινής καθημερινότητας. Φέρνει στον κόσμο της σκηνής έναν άλλον Φράνκενσταϊν και το τερατούργημά του, διερωτώμενη για το τίμημα της δημιουργίας. Μήπως το Τέρας είμαι εγώ; Ή εσύ;
Ο πρωταγωνιστής της παράστασης Γιώργος Βουρδαμής μίλησε μαζί μας.
Θα θέλατε να μας συστήσετε το έργο;
«Είναι ένα ταχύτατο “ροντέο” πολλών αισθητικών που εφορμάται από τον εμβληματικό, από την έναρξή του σχεδόν, Φράνκενσταϊν της Μαίρη Σέλλευ. Τον ακουμπάει και συνταράσσεται για μια νέα ερώτηση. Είναι μια σύγχρονη θεατρική πράξη με πολλά “ντόπια” στοιχεία και ως προς το περιεχόμενo και ως προς τη μορφή της. Είναι ένα θρυμματισμένο και αντεστραμμένο είδωλο της πραγματικότητας».
Λίγα λόγια σας για τη σύνδεση της παράστασης με το εμβληματικό μυθιστόρημα; «Συνδέεται υπογείως με τους κραδασμούς του, τα ερωτήματά του και τις αγωνίες του. Συνομιλεί με το μυθιστόρημα· δεν το εξηγεί, δεν το μεταφέρει, δεν το διασκευάζει, απλώς το αγκαλιάζει».
Ποια θέματα πραγματεύεται στον πυρήνα του; Τι θα συναντήσει ο θεατής;
«Την απόγνωση, το “αβοήθητο” και το αδιέξοδο του σύγχρονου ανθρώπου. Την οικογενειακή καταπίεση και ό,τι αυτή γεννά. Τη βία σε πολλές μορφές της. Το παράδοξο “κανονικό”».
Συναισθήματα και σκέψεις από την πρώτη επαφή σας με το κείμενο της Λένα Κιτσοπούλου; «Ήταν ένα έργο εν κινήσει. Η Κιτσοπούλου το έγραφε, μέχρι τελευταία στιγμή σχεδόν, ξανά και ξανά. Είναι ένα κείμενο φτιαγμένο για παράσταση, είναι η παράσταση. Οι πρώτες πρώτες σκέψεις ήταν, σχετικά, “αρνητικές” θα πω. Αμήχανες. Σε έπιανε απροετοίμαστο. Γελούσες και ταυτόχρονα αναρωτιόσουν πού πάει όλο αυτό, τι θα γίνει».
Μιλήστε μας για την παρουσία σας, για τη συμμετοχή σας στην παράσταση.
«Ερμηνεύω δύο χαρακτήρες. Έναν γιατρό, τον γιατρό της οικογένειας Φράνκενσταϊν, που δεν είναι και τόσο καλά, και το Τέρας του Βίκτωρα Φράνκενσταϊν. Ή αν θέλετε καλύτερα το τέρας της Λένας Κιτσοπούλου. Ένα τέρας καθόλου τρομακτικό, “αρνάκι” μπροστά στη βία της πραγματικότητας.
Κάποια λόγια από το έργο; Όποια σας έρθουν πρώτα στον νου. «“Φαντάσου να έλεγε το υποτειθέμενο τέρας, το τύπου τέρας, ότι ο κόσμος χάλασε”».
Τέρατα της καθημερινότητάς μας· να κατονομάσουμε ορισμένα; Και πώς δημιουργούνται;
«Αποξένωση. Μαζικοποίηση. Παραίτηση. Ταχύτητα. Ωχαδερφισμός. Φτώχεια. Βία. Έλλειψη αντικειμενικής ενημέρωσης. Η καταστροφή της φύσης και η συνεχόμενη, αδιέξοδη και καταστροφική “Ανάπτυξη”. Η συνεχόμενη αύξηση του ενεργοβόρου πολιτισμού μας.
Από την έλλειψη παιδείας και ουσιαστικής σχέσης με τα “κατορθώματα” του ανθρώπου. Από την κυριαρχία των λίγων και των κοινωνικών δομών που έχουν κτιστεί και απλώς μεταλλάσσονται εδώ και αιώνες. Από την κυριαρχία ενός κατεστραμμένου, φτηνού και απλώς “ψυχαγωγικού”, ηρεμιστικού πολιτισμού. Από τη διάρρηξη όλων των ανθρώπινων σχέσεων μέσα στις μεγάλες σύγχρονες πόλεις. Από την αναγκαία, εξαντλητική εργασία για τα προς το ζην και φυσικά από την κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση και σε όλα τα πλάσματά της».
Τρόποι να τα νικήσουμε; «Ενηλικίωση. Με πολλή μεγάλη προσπάθεια συνειδητοποίησης, να αναλάβουμε τους εαυτούς μας και τους γύρω μας. Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Να ενεργοποιηθούμε. Να έχουμε εικόνα ακόμα και σε μικρή κλίμακα των δράσεων και των αντιδράσεων που προκαλούμε. Να οραματιστούμε ένα άλλον κόσμο, έναν άλλον πολιτισμό πιο δίκαιο, πιο όμορφο, πιο συμβατό με τα σύγχρονα επιτεύγματα της επιστήμης και της φιλοσοφίας και τα μαθήματα της ιστορίας της ανθρωπότητας».
Δε γίνεται να μην αναφερθούμε στην πρωτοβουλία #SupportArtWorkers, της οποίας είστε εμπνευστής. Λίγα λόγια για τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, για το παρόν αλλά και το μέλλον της δράση σας;
«Ήταν και είναι κάτι το πρωτόγνωρο. Κινήθηκαν πράγματα που ήταν ακίνητα, πολλά χρόνια. Καταφέραμε αρκετά και συναντηθήκαμε. Επινοήσαμε από την αρχή νέα δίκτυα σχέσεων και ενημέρωσης. Ακόμα δουλεύουμε σε πολλά επίπεδα και είμαστε παρόντες στα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα και ερωτήματα».
Κάτι που θα θέλατε να αλλάξει στην Ελλάδα; «Θα πω αυθόρμητα, και σχεδόν παιδικά, δύο πράγματα. Θα ’θελα να μπορούσαμε να απαγκιστρωθούμε από τον σύγχρονο τουρισμό και τα συνεπακόλουθά του και να ενισχυθεί η πρωτογενής παραγωγή. Επίσης, έχουμε τη δυνατότητα να μη χαλάσουμε άλλο το “πράσινο” της χώρας μας. Έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να μην καταστρέψουμε ανεπιστρεπτί τους φυσικούς μας πόρους. Οπότε θα ’θελα πιο πράσινες πόλεις. Ελεύθερα ρέματα και ποτάμια μέσα στις πόλεις. Λιγότερα σκουπίδια. Πιο μεγάλα δημόσια σχολεία και μεγάλες πράσινες αυλές».
Και κάτι που αγαπάτε στη χώρα μας;
«Τη φύση. Τον ήλιο. Την παράδοση. Την ιστορία μας. Παρόλη την ανυπαρξία αυτονομίας και αυτοδιάθεσης του σύγχρονου κράτους της Ελλάδας, έχουμε, παρ’ όλα αυτά, το πολύ όμορφο γεωγραφικό μας στίγμα. Είμαστε μια λεκάνη μείξης πολιτισμών, και ανατολή και δύση και Ευρώπη και Αφρική και είναι πολύ ωραίο αυτό».
Κάτι που σας φτιάχνει τη διάθεση;
«Τα ταξίδια και τα γλέντια -μουσικές συναντήσεις με φίλους. Ο χορός. Η κόρη μου».
Ένα βιβλίο που αγαπάτε;
«“Το Χρονικό της τέχνης” του Έρνστ Γκόμπριτς και ποιήματα του Μιχάλη Γκανά και της Μάτση Χατζηλαζάρου».
Συντελεστές παράστασης Σύλληψη, Κείμενο & Σκηνοθεσία: Λένα Κιτσοπούλου
Σκηνικά & Σχεδιασμός Βίντεο: Τεό Τριανταφυλλίδης
Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Sound Design: Κώστας Λώλος
Ηχολήπτης: Κωστής Παυλόπουλος
Επιμέλεια Κίνησης: Νικολέτα Γκριμέκη
Ηθοποιοί (αλφαβητικά): Χριστίνα Αντωναράκη, Γιώργος Βουρδαμής, Χρήστος Καραβέβας, Νίκος Καραθάνος, Λένα Κιτσοπούλου, Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Φώντας Μίχος, Ηλίας Μουλάς, Πάνος Παπαδόπουλος
Συμμετέχουν: Σωτήρης Μανίκας, Ματίλντα Τούμπουρου, Σαβίνα Τσάφα, Μιχάλης Ψαλίδας
