Του Βασίλη Αγγελόπουλου
v.aggelopoulos@naftemporiki.gr
«Ελάτε εδώ, παιδιά μου», μας είπε και άνοιξε τα χέρια της για να μας πάρει όλους στην αγκαλιά της. Ήταν Σάββατο απόγευμα στο δημαρχείο της Ηλιούπολης. Ο γιος της, ο Κωστάκης της, παντρευόταν. Εμείς, καμιά δεκαριά μαντράχαλοι κολλητοί του, ήμασταν εκεί. Είχε καιρό να μας δει, τις είχαμε λείψει.
Τρέξαμε όλοι κοντά της. Ήταν στο αναπηρικό καροτσάκι και δυσκολευόταν. Το πρώτο χτύπημα στην έτσι και αλλιώς τρωτή υγεία της είχε έρθει. Η αγκαλιά της, βάλσαμο.
Η Ελένη Βούλγαρη – Γκολέμα, που εδώ και λίγες ώρες βρίσκεται στην γειτονιά των Αγγέλων, δεν ήταν μόνο η μάνα του παιδικού μας φίλου. Ήταν η επιτομή του αγώνα, της ατελείωτης μάχης για την ελευθερία, για την δημοκρατία, για την ίδια την ζωή. Βρέθηκε απέναντι από την χούντα, πολέμησε με την ψυχή της την δικτατορία, φυλακίστηκε, βασανίστηκε, δικαιώθηκε, νίκησε.
Την γνώρισα όταν μπήκα στο Γυμνάσιο. Δεν είχα ξαναδεί μητέρα φίλου μου, με τόσο τραχιά χαρακτηριστικά. Έμοιαζε περισσότερο με… γιαγιά του! Τόσο ταλαιπωρημένη. Αλλά συνέχεια χαμογελαστή. Η ευγένειά της πραγματικά σε σκλάβωνε. Πού να ήξερα τότε, πόσα βασανιστήρια είχε περάσει…
Είχε πάντα το χαμόγελο. Πίσω από αυτό το σκληρό πρόσωπο, κρυβόταν μια ευαίσθητη, όσο και δίκαιη καρδιά. Υπήρχε όμως και η ανίκητη ματιά της, που δεν άφηνε περιθώρια για αμφισβήτηση. Ήταν νικήτρια. Το ήξερε. Ποτέ δεν περηφανεύτηκε γι’ αυτό. Αλλά η ματιά της, την πρόδιδε.
Από μικρός στην πορεία για να τιμήσω την επέτειο του Πολυτεχνείου. Έχοντας μάθει πια για την Ελένη και τον σύζυγό της, τον αείμνηστο Μπάμπη Γκολέμα, έχοντας ποτιστεί από τους αγώνες τους, η παρουσία μου στην πορεία για την Δημοκρατία, συνιστούσε χρέος, φόρο τιμής. Την είδα εκεί. Περπατούσε ανάμεσά μας. Ψιλόβρεχε. Γύρω της είχαν φτιάξει αλυσίδα. Υπήρχε σεβασμός. Ήταν το ιερό – τοτέμ της Αριστεράς, μα κυρίως της Δημοκρατίας.
Η ιστορία του ζευγαριού έφτασε μέχρι την μεγάλη οθόνη. Τα «Πέτρινα Χρόνια» του Παντελή Βούλγαρη είναι μια ταινία – σταθμός για τα χρόνια της χούντας. Πώς ένα ζευγάρι φυλακίστηκε και βασανίστηκε για τα ιδανικά του, για τα πιστεύω του. Πώς γεννήθηκε ένα παιδάκι στην φυλακή και έμεινε εκεί μέχρι τα τρία του χρόνια, επειδή οι γονείς του είχαν άλλη ιδεολογία από εκείνη που πρέσβευε το κατεστημένο. Η ταινία έμεινε στην Ιστορία. Η μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη, εμπνευσμένη από αυτό τον πόνο, από αυτή την μάχη για τα δημοκρατικά ιδεώδη, τον έκανε διάσημο.
Η κυρά Ελένη όμως και ο κυρ Μπάμπης, προτίμησαν να μείνουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Πρόσφεραν την ιστορία της ζωής τους στο ευρύ κοινό με ανιδιοτέλεια, χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα. Αυτό έλειπε. Ήταν δυνατόν να πληρωθούν για τον αγώνα ζωής που έκαναν; Αδιανόητο για εκείνους, ακόμα και ως σκέψη.
Ο κυρ Μπάμπης της έλειπε. Έφυγε ξαφνικά πριν από μερικά χρόνια. Ένας ευγενής, ένας πραγματικός καλλιτέχνης της ζωής. Μέχρι την τελευταία του πνοή, κάθε μέρα της ζωγράφιζε. Ένα πορτρέτο, μια στιγμή από την ίδια την φύση, κάτι. Μαζί με την ζωγραφιά του, της άφηνε ένα λουλούδι δίπλα της. Έτσι, για καλημέρα.
Τώρα οι δυο τους θα ανταμώσουν πάλι. Επιτέλους, ελευθερώθηκαν. Νίκησαν.
Χρέος μας, εμείς οι νεότεροι να διδαχθούμε από την Ιστορία τους. Να μην ξεχάσουμε. Να δίνουμε και εμείς καθημερινά την μάχη για την Δημοκρατία, για την ζωή που μας ανήκει. Να γίνουμε και εμείς νικητές.
Αντίο, αρχόντισσα.
ΥΓ: Η Ελένη Βούλγαρη – Γκολέμα, ήταν οργανωμένη στην Αντίσταση και στο ΚΚΕ από νεαρή ηλικία. Με τον σύζυγό της, επίσης αντιστασιακό Μπάμπη Γκολέμα, γνωρίστηκε το 1954 στην Λάρισα. Το 1966 συνελήφθη ενώ ήταν έγκυος και φυλακίστηκε. Γέννησε το πρώτο τους παιδί (τον Μίλτο), ενώ ήταν φυλακισμένη στις φυλακές Αβέρωφ. Το μεγάλωσε μαζί με τις συγκρατούμενές της, μέχρι που έγινε τριών ετών. Ο μικρός Μίλτος έβλεπε τον πατέρα του, που επίσης ήταν φυλακισμένος στο ακριβώς απέναντι κτίριο, στα κρυφά, από τον φεγγίτη της τουαλέτας…
Η Ελένη έφυγε ήσυχα τα ξημερώματα της Τρίτης 31 Μαΐου. Τις τελευταίες ημέρες νοσηλευόταν με αναπνευστικά προβλήματα στον Ευαγγελισμό. Ήταν κατάκοιτη επί 9 έτη, έχοντας υποστεί αλλεπάλληλα εγκεφαλικά. Ήταν 87 ετών.
Αύριο, Πέμπτη 2 Ιουνίου, στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη, στις 11 το πρωί θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση προς τιμήν της. Θα παραστούν και εν ζωή συγκρατούμενές της. Η κηδεία της θα γίνει την ίδια ημέρα στην Χιλιαδού στον Δομοκό, όπου ήταν η καταγωγή της.
