Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
«Ως το τέλος του χρόνου, θα έχουν μειωθεί περίπου κατά 90% οι εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά το τέλος της μαραθώνιας συζήτησης των 27 για την επιβολή του εμπάργκο. Για να προσθέσει με έμφαση: «Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός».
Χρειάστηκαν να περάσουν 26 ολόκληρες ημέρες από την πρώτη ανακοίνωση της φον ντερ Λάιεν στο Στρασβούργο ότι επιβάλλεται εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Αλλά και τώρα, το εμπάργκο αυτό είναι λειψό. Αφορά μόνο τα δύο τρίτα των εισαγωγών μέσω θαλάσσης, ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο θα συνεχίσει να ρέει κανονικά και επ` αόριστον, προς την Ουγγαρία, αλλά και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και προς την Τσεχία και τη Σλοβακία. Αποτέλεσμα; Το ταμείο του Ρώσου προέδρου Πούτιν θα συνεχίσει να γεμίζει με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια καθημερινά και να χρηματοδοτεί έτσι τις ανάγκες της πολεμικής του μηχανής στην Ουκρανία.
«Νίκη για τον Ορμπαν», χαρακτηρίζει την απόφαση των 27, η γερμανική εφημερίδα Tagesspiegel. Πιο σκληρή, η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Politico υποστηρίζει ότι «στον αγώνα τους ενάντια στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ηγέτες της ΕΕ παραδόθηκαν στον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν — συνθηκολογώντας με τα αιτήματά του και χορηγώντας στη Βουδαπέστη σχεδόν πλήρη εξαίρεση από το νέο εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο». Η ιστοσελίδα Politico δημοσιεύει μάλιστα δήλωση ευρωπαίου διπλωμάτη, σύμφωνα με τον οποίο, «ο Ορμπαν πήρε πολλά - και κράτησε τους πάντες ομήρους».
Ο ίδιος ο Όρμπαν δημοσίευσε μια σύντομη δήλωση στο Facebook: «Επιτεύχθηκε μια συμφωνία. Η Ουγγαρία εξαιρείται από το εμπάργκο πετρελαίου!».
Ενθουσιασμός στην Ουγγαρία
Η συμφωνία έγινε φυσικά δεκτή με ενθουσιασμό στη Βουδαπέστη, με την εφημερίδα Magyar Nemzet να γράφει στην πρώτη της σελίδα: «Ουγγρική επιτυχία, ευρωπαϊκή αποτυχία». Οι Ουγγρικές εφημερίδες γράφουν μάλιστα ότι ο Ορμπαν έλαβε και άλλες παραχωρήσεις, εκτός από την εξαίρεση στο εμπάργκο . Ο Ορμπαν είχε ζητήσει από την ΕΕ πρόσθετη οικονομική βοήθεια 800 εκατομμυρίων ευρώ για την αναγκαία μετατροπή των διϋλιστηρίων της χώρας. Επιπλέον, αξιώνει να επενδυθούν άλλα 200 εκατομμύρια για να τροφοδοτηθεί η Ουγγαρία στο μέλλον μέσω του αγωγού πετρελαίου Adria που ξεκινά από τις ακτές της Κροατίας, στην Αδριατική.
Ο Όρμπαν έχει ζητήσει επίσης εγγυήσεις ασφαλείας, σε περίπτωση που γίνει επίθεση δολιοφθοράς στον αγωγό Druzhba που διέρχεται από την Ουκρανία. Στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής, τονίζεται μάλιστα σε περίπτωση αιφνίδιας διακοπής του εφοδιασμού με ρωσικό πετρέλαιο από τον αγωγό αυτό ,«θα ληφθούν έκτακτα μέτρα για τη διασφάλιση των προμηθειών.»
Ανθρακες ο θησαυρός, λοιπόν; Όχι ακριβώς. Τα έσοδα της Μόσχας θα μειωθούν σημαντικά σε ότι αφορά τις εξαγωγές πετρελαίου στην Ευρώπη. Αν και τα περισσότερα έσοδα προέρχονται από τις εξαγωγές φυσικού αερίου, που φαίνεται ότι θα συνεχιστούν κανονικά-τουλάχιστον για τα επόμενα δύο τρία χρόνια, καθώς πολλές χώρες θα κινδυνεύσουν να βυθιστούν σε ύφεση, σε περίπτωση διακοπής της ροής. O Νταβίντ Ταμπαρέλι, πρόεδρος της Nomisma Energia υπενθυμίζει ότι οι χώρες μέλη της ΕΕ εισάγουν από τη Ρωσία το 40% των αναγκών τους σε φυσικό αέριο , με τη Γερμανία μάλιστα, να εξαρτάται σε ποσοστό άνω του 50%. «Καταλήξαμε σε ένα τραγικό πλαίσιο πολέμου που βάζει την Ευρώπη στην αντίθετη πλευρά από τον κύριο ενεργειακό της προμηθευτή, καθώς και τον πιο αξιόπιστο, δεδομένου ότι δεν υπήρξε έλλειψη ροών φυσικού αερίου και πετρελαίου τους τελευταίους μήνες», λέει ο Ταμπαρέλι.
Ο καθηγητής Ρολφ Λναχάμερ του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία εκτιμά μάλιστα ότι οι ελπίδες πώς η Μόσχα θα ενδώσει στον πόλεμο της Ουκρανίας στο εγγύς μέλλον, είναι πιθανό να διαψευστούν. Η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, η οποία μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο 11% την περασμένη Παρασκευή, εκτιμά ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 8%-10% εφέτος και στη συνέχεια από μηδέν έως 3% το 2023. Το 2024, σύμφωνα με τους κεντρικούς τραπεζίτες της Μόσχας, η οικονομία θα αναπτυχθεί ξανά.
Οι επιπτώσεις στην ΕΕ
Το πρόβλημα είναι φυσικά ότι μετά από τρεις μήνες πολέμου φθοράς στην Ουκρανία, δεν τίθεται σε δοκιμασία μόνο η ενότητά της ΕΕ, αλλά επιδεινώνεται επικίνδυνα και η κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ευρεία αλληλεγγύη της ΕΕ στην Ουκρανία, έρχεται δυστυχώς να συνδυαστεί με τις ανησυχίες για κοινωνική παρακμή σε πολλές χώρες μέλη. Φαινόμενα, όπως υψηλός πληθωρισμός, εκτοξευόμενοι λογαριασμοί στην βενζίνη στο πετρέλαιο και τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, βαρύνουν τις πλάτες νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Τα φαινόμενα αυτά δεν μένουν φυσικά χωρίς να προκαλούν πολιτικές συνέπειες. Το μέτωπο κατά του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν είναι πλέον τόσο ενωμένο όσο ήταν στην αρχή του πολέμου.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός, παίζοντας τον ρόλο του αντιευρωπαϊστή εθνικιστή, κερδίζει τις εντυπώσεις, συγκαλύπτοντας μάλιστα τις συνεχείς παραβιάσεις του κράτους δικαίου στο εσωτερικό της χώρας του.
