Την προηγούμενη εβδομάδα η ρωσική τηλεόραση μετέδωσε τις δηλώσεις του συνταγματάρχη Μικάιλ Χονταρένοκ, ο οποίος εμφανίστηκε επικριτικός απέναντι στο Κρεμλίνο. Ο Χονταρένοκ είναι απόστρατος αξιωματικός που υπηρέτησε στην κύρια επιχειρησιακή διεύθυνση του ρωσικού γενικού επιτελείου, τη μεραρχία που είναι γνωστή ως «οι εγκέφαλοι του στρατού». Έπειτα έγινε στρατιωτικός ανταποκριτής, και πριν από την εισβολή είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο στο οποίο επέκρινε την εικασία ότι ένας πόλεμος στην Ουκρανία θα ήταν γρήγορος ή εύκολος.
Κάνοντας εμφάνιση στην τηλεοπτική εκπομπή «60 Minutes», ο Χονταρένοκ αποκάλεσε τους Ουκρανούς στρατιώτες «επαγγελματίες» πρόθυμους να «πολεμήσουν μέχρι και τον τελευταίο άνθρωπο», κάτι που επομένως θα κάνει τη θέση της Ρωσίας «ειλικρινά χειρότερη». Πάνω από όλα «είμαστε σε πλήρη γεωπολιτική απομόνωση», είπε επίσης σε μια σπάνια για τη ρωσική τηλεόραση στιγμή. Σημαίνει όμως αυτή η τηλεοπτική εξαίρεση ότι η Μόσχα χάνει τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης; Σαφώς όχι, απαντάει ο καθηγητής Μαρκ Γκαλεότι.
«Το αντίθετο, υποδηλώνει ότι ο πρόεδρος Πούτιν αναβαθμίζει την αφήγησή του και προετοιμάζεται σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σύμφωνα με την ιδεολογία του Πούτιν, οι Ουκρανοί αποδεικνύονται δύσκολο να κατακτηθούν επειδή στην πραγματικότητα είναι Ρώσοι. . . απλά δεν το έχουν συνειδητοποιήσει ακόμα», σημειώνει.
Όπως εξηγεί, η κατεύθυνση των δηλώσεων του Χονταρένοκ ήταν γνωστή. Αυτό που αντικατοπτρίζει όμως το γεγονός ότι τις φιλοξένησε ένα δημοφιλές τηλεοπτικό πρόγραμμα αποτελεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο επιδιώκει το Κρεμλίνο να επαναπροσδιορίσει το αφήγημά του. Σύμφωνα με τον Γκαλεότι, το Κρεμλίνο αναζητά τον τρόπο με τον οποίο θα συνδυάσει διάφορες οπτικές ώστε να σχηματίσει μια εικόνα που να ταιριάζει στις ανάγκες του.
Σημειώνει μάλιστα μια διαφορετικού τύπου συνεισφορά από τον πρώην βουλευτή και νυν ερευνητή Σεργκέι Μάρκοφ στην Komsomolskaya Pravda λίγες μέρες νωρίτερα, ο οποίος απάντησε στο ερώτημα γιατί οι Ουκρανοί προέβαλαν τόσο σθεναρή αντίσταση. Κατέληξε σε κάτι που ο καθηγητής περιγράφει ως μια ευφάνταστη περιγραφή: «Ο ουκρανικός στρατός είναι ένας εκπληκτικός και πολύ δυνατός συνδυασμός ενός Ρώσου στρατιώτη, ενός φασίστα αξιωματικού και ενός Αμερικανού στρατηγού». Επομένως μέρος της επιτυχημένης αντίστασης οφείλεται στη ρωσική ταυτότητα των Ουκρανών. Σύμφωνα με την άποψη του Πούτιν για την Ουκρανία, δεν πρόκειται για μια πραγματική χώρα, αλλά ένα προσωρινά χαμένο μέρος του ευρύτερου ρωσικού κόσμου, αναφέρει ο Γκαλεότι.
Γιατί αλλάζει το αφήγημα; Το πανηγυρικό κλίμα σχετικά με την πορεία των επιχειρήσεων στην Ουκρανία δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί για πολύ, υποστηρίζει ο καθηγητής, εξηγώντας πως τόσο οι απώλειες των ρωσικών δυνάμεων και οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου όσο οι αφηγήσεις όσων υπηρέτησαν στο πεδίο και επιστρέφουν σπίτι κατέστησαν απαραίτητη τη στροφή σε μια νέα γραμμή.
Μια βασική τακτική της ρωσικής προπαγάνδας- αναφέρει- είναι να δημιουργεί την ψευδαίσθηση του πλουραλισμού, αλλά να διασφαλίζει ότι το σύνθετο μήνυμα είναι αυτό που θέλει να μεταδώσει το Κρεμλίνο. Σύμφωνα με τα λόγια ενός πρώην Ρώσου διπλωμάτη, «ο καθένας μπορεί να πάρει όποιο δρόμο θέλει, αρκεί να καταλήξουν όλοι στον ίδιο προορισμό».
Η κριτική του Χονταρένοκ και η φαντασίωση του Μαρκοφ προήλθαν από διαφορετικές πλευρές του επιχειρήματος, αλλά έφτασαν στον ίδιο προορισμό: οι Ουκρανοί δίνουν μια σκληρή μάχη επειδή υποστηρίζονται από τη Δύση, και ότι ως εκ τούτου θα είναι μια μακρά, σκληρή πολεμική σύγκρουση, σημειώνει ο Γκαλεότι. Επιπλέον, γίνεται ένας πόλεμος όχι για τα εδάφη, αλλά για να διατηρηθεί η τιμή της Ρωσίας. Υπό αυτή την οπτική, η Ρωσία παρουσιάζεται ως μια χώρα που υπερασπίζεται αυτό που πιστεύει ότι είναι σωστό, ενάντια στην ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών που στρέφονται στην παγκόσμια ηγεμονία και στις ευρωπαϊκές μαριονέτες τους. Αυτό σηματοδότησαν, κατά τον καθηγητή, οι δηλώσεις του Πούτιν στην ομιλία του για την Ημέρα της Νίκης, όταν προσπάθησε να συγκρίνει την «ειδική στρατιωτική του επιχείρηση» με τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο.
Έτσι, η Μόσχα πλασάρει ως πραγματικό πόλεμο τον πόλεμο ενάντια στη «συλλογική Δύση», και τους Ουκρανούς ως το αποτέλεσμα της πλύσης εγκεφάλου. Αυτή η γραμμή είναι χρήσιμη για το Κρεμλίνο με πολλούς τους τρόπους, συνεχίζει ο Γκαλεότι, εξηγώντας:
- Παρέχει μια δικαιολογία για την ανεπαρκή απόδοση του στρατού, και επίσης προετοιμάζει το έδαφος σε περίπτωση που ο Πούτιν αποφασίσει να παραδεχτεί ότι πρόκειται για πόλεμο, ώστε να μπορέσει να κινητοποιήσει τουλάχιστον κάποιες εφεδρείες.
- Αυτό αφορά επίσης την προσπάθεια να «ντύσει» τις κακουχίες της Ρωσίας με ηρωικούς όρους.
- Η νέα γραμμή σηματοδοτεί ότι οι Ρώσοι προετοιμάζονται για έναν μακρύ πόλεμο. Η διαχείριση των προσδοκιών μετά τις αρχικές υποσχέσεις για μια γρήγορη, εύκολη νίκη θα είναι κρίσιμη, ειδικά όταν και όταν οι συνθήκες θα γίνουν πιο δύσκολες.
Για τους επόμενους μήνες, η Ρωσία μπορεί να επιβιώσει με τα αποθέματά της, όπως πολλές ρωσικές οικογένειες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις αποταμιεύσεις για να αντισταθμίσουν τις τιμές που αυξάνονται εν μέρει ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης. Ωστόσο, μέχρι το φθινόπωρο αυτά θα έχουν εξαντληθεί. Τον Σεπτέμβριο θα διεξαχθούν τοπικές και περιφερειακές εκλογές. Η ανεργία είναι πιθανό να αυξηθεί και ο χειμώνας θα πλησιάσει. Η πίεση θα ενταθεί στη Ρωσία, πρβλέπει ο καθηγητής.
naftemporiki.gr
