Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Τρεις φορές έχει διεξαχθεί ως τώρα, από το 2019 –όταν και ξεκίνησε, το διεθνές Masterclass και Διαγωνισμός νέων μαέστρων της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών. Σε έναν κύκλο τριών συμφωνικών συναυλιών που έγιναν στο Μουσείο Μπενάκη, οι νικητές των διαγωνισμών από τις χρονιές 2019, 2020 και 2021 είχαν την ευκαιρία να διευθύνουν την Φιλαρμόνια σε ένα πλήρες συναυλιακό πρόγραμμα.
Στην τέταρτη και τελική συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 22 Μαΐου στις 8.30 μ.μ., στο πόντιουμ ανεβαίνει ο εμπνευστής του θεσμού, διεθνούς φήμης μαέστρος Μιχάλης Οικονόμου, που θα κλείσει τον κύκλο [Μουσείο Μπενάκη, οδός Πειραιώς 138].
Στο επίκεντρο της τελευταίας συναυλίας βρίσκεται και πάλι το έργο του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ενώ στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται, όπως πάντα, και ένα έργο Έλληνα συνθέτη, συνδεδεμένο, όμως, με το έργο του μεγάλου Βιεννέζου. Στον ρόλο του σολίστ, ο διεθνούς φήμης Έλληνας πιανίστας Κωνσταντίνος Δεστούνης, που θα ερμηνεύσει το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ 12, σε Λα μείζονα, Κ. 414.
Την τελευταία συναυλία του κύκλου θα κλείσει η τελευταία συμφωνία του Μότσαρτ, επονομαζόμενη «Του Διός», σε Ντο μείζονα, Κ. 551, ενώ τον ρόλο του «προλόγου» έχει το πρωτότυπο έργο του ταλαντούχου Έλληνα συνθέτη Τάσου Ρωσόπουλου, «Το Λικέρ του Ντον Τζιοβάνι», εμπνευσμένο από την αγαπημένη όπερα του Μότσαρτ.
Το διεθνές Masterclass και Διαγωνισμός διεύθυνσης ορχήστρας είναι το μοναδικό τέτοιου είδους καλλιτεχνικό γεγονός που γίνεται στην Ελλάδα. Φέτος, τον Απρίλιο, 14 εξαιρετικοί και ταλαντούχοι νέοι μαέστροι από όλον τον κόσμο επισκέφτηκαν τη χώρα μας και παρακολούθησαν εντατικά μαθήματα, υπό την επίβλεψη και διδασκαλία του Μιχάλη Οικονόμου. Στο τέλος, οι ίδιοι οι μουσικοί της ορχήστρας ψήφισαν για τον νικητή του διαγωνισμού, που είναι ο Κορεάτης μαέστρος Deun Lee, ο οποίος θα διευθύνει μια συναυλία με την Φιλαρμόνια την επόμενη χρονιά.
Με τον εμπνευστή του θεσμού, Μιχάλη Οικονόμου, είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
Τι σας έκανε να στραφείτε στη διεύθυνση ορχήστρας;
«Κάποια στιγμή, όταν ακόμη ήμουν έφηβος, βρέθηκε τυχαία στο εξοχικό μας μια κασέτα με τα “Πάθη κατά Ματθαίον” του Μπαχ. Άκουσα το πρώτο χορωδιακό τόσες πολλές φορές, που το έβλεπα για εβδομάδες ή και μήνες στον ύπνο μου. Με θυμάμαι να μένω σπίτι ενώ όλοι ήταν στην παραλία, επειδή απλά δεν μπορούσα να αφήσω τον Μπαχ και το βιολί μου, ούτε στιγμή. Νομίζω πως εκείνο το καλοκαίρι αποφάσισα να γίνω μαέστρος και η αλήθεια είναι πως έκτοτε δεν απέκλινα ούτε στιγμή από τον στόχο μου, κι ας ήμουν τόσο μικρός».
Ποια είναι η πιο σημαντική στιγμή στη μέχρι τώρα καριέρα σας; «Έχω ζήσει πολύ όμορφες στιγμές στη μέχρι τώρα καριέρα μου, ωστόσο θεωρώ την ανάληψη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Κατάρ ως την κορυφαία. Η συνθήκη αυτή είχε ιδιαίτερη σημασία για μένα, όχι μόνο για το γεγονός ότι θα αναλάμβανα μία κορυφαία ορχήστρα παγκοσμίως, αλλά κυρίως διότι αυτό προέκυψε κατόπιν ψηφοφορίας εκατό και πλέον καταπληκτικών μουσικών, διαφορετικών εθνικοτήτων».
Ποιες είναι -κατά τη γνώμη σας- οι αρετές που θα πρέπει να έχει ένας Διευθυντή ορχήστρας σήμερα;
«Αναγκαία προϋπόθεση πριν από οποιαδήποτε άλλη παράμετρο αποτελούν οι σπουδές και η σκληρή μελέτη. Από κει κι έπειτα, το ταλέντο, η μουσική αντίληψη και η ικανότητα να καταλαβαίνεις πώς νιώθουν οι μουσικοί ανά πάσα στιγμή, είναι σημαντικές αρετές που κατά κανόνα θα αναδείξουν έναν καλό μαέστρο. Χρειάζεται επίσης αυτοσυγκέντρωση, αυτοπεποίθηση και σιγουριά στο μέγιστο βαθμό. Στη διεύθυνση ορχήστρας δεν επιτρέπονται λάθη, το να γίνουν όλα τέλεια από πλευράς μαέστρου, είναι το default· τότε, και μόνο τότε, έχεις πιθανότητες να χαρακτηριστείς κακός, μέτριος, καλός, κ.λπ. Αν δεν τα κάνεις όλα τέλεια, απλά θα πουν ότι δεν είσαι μαέστρος».
Ποιο έργο θα θέλατε να διευθύνετε αλλά ακόμα δεν σας έχει δοθεί η ευκαιρία; «Το 4’33’’ του Cage με όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους στη σκηνή αλλά και στο ακροατήριο. Πιστεύω πως ένα τελετουργικό με γνώμονα τη σιωπή είναι ο απόλυτος τρόπος να διδαχθούμε όσα δε γνωρίζουμε, να εμπεδώσουμε όσα γνωρίζουμε και να αποβάλλουμε όσα δεν χρειαζόμαστε. Ο καθένας με τον τρόπο του και όλα αυτά σε μία ζωντανή συναυλία· απίστευτο δεν ακούγεται;»
Ποιο έργο του Μότσαρτ ξεχωρίζετε και γιατί;
«Θεωρώ την τελευταία συμφωνία του Μότσαρτ (αρ.41 Του Διός) το κορυφαίο μνημείο, όχι μόνο της μουσικής, αλλά της Τέχνης γενικότερα. Βεβαίως, εάν μπορούσα να σας εξηγήσω το γιατί, τότε πιθανότατα θα είχα επιλέξει κάποιο άλλο έργο!»
