Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Έχουμε μπει στην πιο δύσκολη φάση του πολέμου: Οι Ρώσοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι έχουν χάσει. Δύο παραδοσιακά, ουδέτερες χώρες, εισέρχονται στο ΝΑΤΟ, η Ουκρανία με τη βοήθεια της Δύσης εξοπλίζεται σημαντικά και ανακτά εδάφη της και η πίεση στη Μόσχα αυξάνεται δραματικά. Η διαχείριση μιας ήττας όμως, είναι πάντα πολύ δύσκολη. Ιδιαίτερα για ένα καθεστώς που ήδη χωλαίνει κατά κάποιο τρόπο. Και γι' αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, καθώς η σύγκρουση δεν αφορά πλέον μόνο την Ουκρανία.
Πρόκειται για μια σύγκρουση για την παγκόσμια εξουσία και η Δύση ενδιαφέρεται πρωτίστως να νικήσει έναν παγκόσμιο πολιτικό αντίπαλο. Τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία είχε καταφέρει να αναδυθεί ξανά ως μεγάλη δύναμη στη Μέση Ανατολή (Συρία) και στη βόρεια Αφρική (Λιβύη, Μάλι) και να ασκήσει επιρροή στη Δύση. Η εισβολή στην Ουκρανία έδειξε επίσης ότι η Μόσχα όχι μόνο έχει επεκτατικά συμφέροντα, αλλά είναι επίσης πρόθυμη να χρησιμοποιήσει βία για να τα επιβάλει. Οι δυτικές δυνάμεις, φυσικά, δεν μπορούν να το ανεχτούν.
Φυσικά, τα συμφέροντα των δυτικών δυνάμεων δεν είναι πανομοιότυπα: Μπορεί ο ανταγωνισμός με τη Ρωσία να παραμένει κυρίαρχος για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά για την Ευρώπη παραμένει σημαντική η πρόσβαση στα τεράστια ρωσικά αποθέματα φυσικού αερίου, χρησιμοποιώντας φθηνές ρωσικές πρώτες ύλες και να αποκομίσει κέρδη στη δυνητικά μεγάλη ρωσική αγορά.
Την ίδια ώρα –όσο και αν δεν φαίνεται- μια άλλη σύγκρουση βρίσκεται στο βάθος της εικόνας: Η μάχη για την εξουσία με την Κίνα. Το Πεκίνο επεκτείνεται οικονομικά, αν και εξακολουθεί να περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στρατιωτικά σε αμυντικά μέτρα. Η Δύση ενδιαφέρεται όμως συνολικά για την αποδυνάμωση ενός παγκόσμιου πολιτικού αντιπάλου και την αποτροπή από το να γίνει ακόμη πιο ισχυρή παγκόσμια δύναμη.
Και σε αυτή τη σύγκρουση, τα συμφέροντα των δυτικών δυνάμεων δεν είναι ενιαία: Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες φοβούνται ότι θα απωλέσουν την παντοκρατορία τους στην παγκόσμια σκηνή, η Ευρώπη έχει επίσης τεράστια οικονομικά συμφέροντα στην Κίνα, τα οποία απαιτούν στην πραγματικότητα έναν ορισμένο βαθμό συνεργασίας. Ένα παράδειγμα: Η Volkswagen πουλά πάνω από το 40% των αυτοκινήτων της στην Κίνα. Τα Ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέρονταν για συνεργασία με την Κίνα δημιουργούν όμως το δυναμικό μιας σύγκρουσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που επιδιώκουν μερική ή και πλήρη οικονομική αποσύνδεση από το Πεκίνο.
Το γεγονός ότι η Κίνα αποκρούει επίσης τις δυτικές απόπειρες να μετάσχει στις κυρώσεις κατά της Μόσχας είναι επίσης σημαντικό θέμα: Η συνεργασία με τη Ρωσία διευκολύνει την Κίνα να αντιμετωπίσει τις δυτικές πιέσεις.
Από την πλευρά της Μόσχας, το Πεκίνο είναι πολύ ισχυρό οικονομικά και ο φόβος είναι ότι μια αποδυναμωμένη Ρωσία, θα γινόταν «παιγνίδι» στα χέρια της Κίνας.
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία,τα οικονομικά συμφέροντα έχουν έρθει σε δεύτερη μοίρα. Αλλά, η ιστορία έχει δείξει ότι τα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, ήταν αυτά που τελικά κινούσαν τα νήματα των πολέμων.
Αυτή τη στιγμή βιώνουμε έναν πόλεμο στην Ευρώπη, στον οποίο εμπλέκονται λίγο πολύ οι πιο ισχυρές δυνάμεις σε όλον τον κόσμο. Θα οδηγήσει η σύγκρουση αυτή σε έναν «πολεμικό αιώνα»; Οι συνθήκες δυστυχώς το ευνοούν. Ελπίζουμε βέβαια ότι ο 21ος δεν θα είναι τόσο δραματικός, όσο ο 20ος…
