Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα, η Ρωσία εισπράττει περίπου  20 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα ,μόνο από την πώληση πετρελαίου. Με απλή αριθμητική:50% περισσότερα από ό,τι πριν από ένα χρόνο, χάρη στην αύξηση των τιμών. Το ίδιο πιθανότατα συμβαίνει και με το φυσικό αέριο, του οποίου οι τιμές στην ευρωπαϊκή αγορά έχουν τετραπλασιαστεί σε σχέση με τις συνήθεις.

Η εισβολή στην Ουκρανία έχει απογειώσει ακόμη περισσότερο τις τιμές. Σε κάποιο βαθμό μάλιστα ο πόλεμος του Πούτιν φαίνεται να είναι αυτοχρηματοδοτούμενος. Κάθε μέρα η Μόσχα εισπράττει κατά μέσο όρο σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ από τις ευρωπαϊκές χώρες.

Είναι αλήθεια ότι ορισμένα συμβόλαια είναι μακροπρόθεσμα, άρα με προκαθορισμένες τιμές, αλλά συνολικά οι συνθήκες της αγοράς είναι σήμερα πολύ ευνοϊκές για αυτούς που πωλούν υδρογονάνθρακες.

Προς το παρόν επίσης, δεν έχουν σημειωθεί σημαντικές μειώσεις στις εξαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων.Και τα έσοδα της Μόσχας συνεχίζουν να αυξάνονται.

Για την Ευρώπη είναι  ακόμη πιο περίπλοκο να αποφασίσει να σταματήσει την αγορά φυσικού αερίου, από το οποίο εξαρτάται περισσότερο και είναι δύσκολο να βρεθούν άμεσα εναλλακτικές προμήθειες,που σε κάθε περίπτωση θα έχουν σημαντικά υψηλότερο κόστος.

Αυτή τη στιγμή, περίπου 50 χώρες σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και προϊόντα διύλισης, πληρώνοντας πάνω από 120 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι πρώτοι πελάτες είναι η Κίνα (33 δισ. δολάρια), η Ολλανδία (21 δισ.), η Γερμανία (8,5 δισ.), η Πολωνία (6,4 δισ.) και η Ιταλία (6 δισ.).

Στην αντίπερα όχθη, η Ευρώπη δεν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία ούτε για το εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου ,ούτε στο ρωσικό σύστημα πληρωμών φυσικού αερίου σε ρούβλια ή όχι. Κάπου 20 ευρωπαικές εταιρείες έχουν ήδη υιοθετήσει το σύστημα πληρωμής  που ζήτησε το Κρεμλίνο. «Κανείς δεν είπε ποτέ τίποτα για το γεγονός ότι οι πληρωμές σε ρούβλια παραβιάζουν τις κυρώσεις», τονίζει ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι.

Πολύς χρόνος για την απεξάρτηση

Η Ευρώπη αγοράζει το 75% των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και το 50% ρωσικού πετρελαίου.Η ενεργειακή απεξάρτηση  από τη Ρωσία απαιτεί χρόνο και πολύ ισχυρή αποφασιστικότητα. Μόνο εύκολη δεν είναι.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και ο Καναδάς μπορεί να αποφάσισαν να σταματήσουν την εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου. Αλλά οι τρεις αυτές χώρες χρησιμοποιούσαν ελάχιστο ρωσικό πετρέλαιο. Ο Καναδάς μάλιστα, ούτε ένα βαρέλι.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αγωνίζεται να βρει μια συμφωνία που να υιοθετεί ένα σταδιακό  εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Αλλά η συμφωνία αυτή μπήκε ήδη στο «ράφι». Η Ουγγαρία τάχθηκε αναφανδόν κατά, αλλά και κάποιες άλλες χώρες κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Η λύση δεν φαίνεται κοντά και «η εξίσωση είναι περίπλοκη», λέει στην «Ναυτεμπορική» ευρωπαίος διπλωμάτης στις Βρυξέλλες. «Το ίδιο περίπλοκος είναι και ο τρόπος πληρωμής του ρωσικού φυσικού αερίου» προσθέτει:

«Επίσημα, η πληρωμή δεν γίνεται σε ρούβλια και έτσι «σώζεται» το καθεστώς των κυρώσεων. Αλλά με αυτόν τον τρόπο η Μόσχα παίρνει απευθείας στα χέρια της ξένο νόμισμα που δεν μπορούσε αλλιώς να το κάνει, καθώς έχουν παγώσει οι λογαριασμοί της στο εξωτερικό».

Το ρούβλι ενισχύεται

Με αυτά και μ’αυτά, προς το παρόν τουλάχιστον, φαίνεται ότι η Μόσχα κερδίζει ξεκάθαρα τον «ενεργειακό πόλεμο». Το ρούβλι επίσης  ανέκτησε όλες τις απώλειες που είχε συσσωρεύσει τις πρώτες εβδομάδες αμέσως μετά την εισβολή στην Ουκρανία . Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε φυσικά να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Αν όντως ενισχυθεί η βούληση για απεξάρτηση από τη Μόσχα. Το κόψιμο όμως του ενεργειακού ομφάλιου λώρου είναι περίπλοκη και χρονοβόρα υπόθεση. Από την άλλη, το Κρεμλίνο αναζητεί με τη σειρά του άλλους πελάτες που δεν λείπουν, ειδικά αν το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο διατίθενται με έκπτωση. Η Ινδία, η Κίνα και η Νότια Κορέα έχουν αυξήσει τις αγορές ρωσικών υδρογονανθράκων. Ο «ΟΠΕΚ +» ,ο οργανισμός που συγκεντρώνει τους περισσότερους από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου, έχει μέχρι στιγμής απορρίψει τα αιτήματα της Δύσης να αυξήσει την παραγωγή για να εκτονωθεί η αύξηση των τιμών στον μαύρο χρυσό. Αλλά και να αντισταθμίσει τυχόν μειώσεις στις ρωσικές ροές. Την περασμένη Δευτέρα μάλιστα, σε μια κίνηση με μεγάλο συμβολισμό , ο Σαουδάραβας μονάρχης Σαλμάν συνεχάρη τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν για την επέτειο της «Ημέρας της Νίκης»…