Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Η λέξη «διαπραγματεύσεις», φαίνεται να έχει ξεχαστεί, αν δεν έχει διαγραφεί κιόλας, από το λεξιλόγιο των εμπολέμων στην Ουκρανία, καθώς ο πόλεμος μαίνεται εδώ και 10 εβδομάδες. Αντίθετα, η «διαπραγμάτευση» έχει δώσει τη θέση της στην κλιμάκωση,στην αποστολή περισσότερων βαρέων όπλων. Που προφανώς προορίζονται για μια ουκρανική αντεπίθεση για την ανακατάληψη των χαμένων εδαφών, μετά τη ρωσική εισβολή.
Τι έχει αλλάξει; Κι από τις συνεχείς αναφορές-ως τα τέλη Μαρτίου- των μέσων ενημέρωσης ότι Ουκρανία και Ρωσία βρίσκονταν στα πρόθυρα μιας λύσης μέσω διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου; Όταν ακόμη και η ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, φαινόταν να είναι αντικείμενο συνομιλιών και αποδεκτή από τη Ρωσία; Ας θυμηθούμε παράδειγμα, ότι λίγο μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων της Κωνσταντινούπολης, ο διαπραγματευτής της Μόσχας Βλαντιμίρ Μεντίνσκι είχε εκπλήξει πολλούς, λέγοντας: «Η Ρωσική Ομοσπονδία δεν έχει αντίρρηση στις προσπάθειες της Ουκρανίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Αλλά και ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι ,διαβεβαίωνε ότι το Κίεβο είναι έτοιμο να αποδεχτεί μια ουδέτερη, αδέσμευτη, μη πυρηνική Ουκρανία,αν λάβει εγγυήσεις ασφαλείας.
Το τι ακριβώς συνέβη στη συνέχεια και «διαπραγματεύσεις»… χάθηκαν από τον ορίζοντα, ίσως να μην το μάθουμε, αν δεν περάσουν αρκετά χρόνια και κάποιος από τους πρωταγωνιστές γράψει τα απομνημονεύματά του.
Μια πρώτη προσέγγιση δείχνει πάντως ότι τη ρότα άλλαξε η Ουάσιγκτον και από κοντά ο πιο στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών-η Βρετανία. Στις 5 Απριλίου, η Washington Post έκανε αίσθηση ,αποκαλύπτοντας ότι εντός του ΝΑΤΟ, «η συνέχιση του πολέμου προτιμάται επί του παρόντος, από μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων». Δύο ημέρες μετά, στις 7 Απριλίου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ υποστήριξε ότι η ουκρανική πλευρά «έκανε αλλαγές στα έγγραφα των διαπραγματεύσεων, γεγονός που δυσκόλευε την επίτευξη συμφωνίας». Τον ισχυρισμό αυτό επανέλαβε ο Λαβρόφ και στις αρχές Μαΐου.
Νέα στρατηγική
Την νέα προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών αποκάλυψε ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Λόιντ Οστιν μετά τη συνάντησή του με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στα τέλη Απριλίου : «Στόχος είναι η αποδυνάμωση της Ρωσίας, για να μην ξανατολμήσει στο μέλλον ανάλογες επιθέσεις, είπε ο Οστιν. Ακολούθησε η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας, η οποία σε μια πολύ σημαντική ομιλία της με τίτλο: «Η Γεωπολιτική επέστρεψε», τόνισε χαρακτηριστικά : «Πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά την υποστήριξή μας προς την Ουκρανία. […] Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ο πόλεμος μας – είναι ο πόλεμος όλων μας, γιατί η νίκη της Ουκρανίας είναι στρατηγική αναγκαιότητα για όλους μας».
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, το Κρεμλίνο τεντώνει επίσης το σχοινί. Ακόμη κι αν οι ρωσικές επιχειρήσεις δεν προχωρούν ,όπως θα ήθελε, ο Ρώσος πρόεδρος δεν πρόκειται να παραδεχτεί την υποχώρηση. Γιατί δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Πούτιν σχεδιάζει να στείλει στη Δύση ένα μήνυμα “πυρηνικού ολοκαυτώματος” την Δευτέρα-την «Ημέρα της Νίκης» και εορτασμού της ήττας των Ναζί στο Β` Παγκόσμιο. Κατά την ομιλία του Ρώσου προέδρου στην Κόκκινη Πλατεία, θα υπερίπταται το Ilyushin Il-80, το ιπτάμενο στρατηγείο της Μόσχας , σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου και τα “στρατηγικά” βομβαρδιστικά Tu-160
Ο Πούτιν σχεδιάζει να μιλήσει για νίκη και στην Ουκρανία, αλλά ο «θρίαμβός» του, φαίνεται να ναυαγεί: Στη Μαριούπολη ακόμη μαίνονται οι μάχες στη χαλυβουργεία Azostlav και χθες το ρωσικό πολεμικό ναυτικό, μετά την βύθιση της ναυαρχίδας του στόλου «Moskva», δέχθηκε ένα ακόμη πλήγμα στη Μαύρη Θάλασσα: Η φρεγάτα «Makarov»-το δεύτερο πιο σημαντικό σκάφος του ρωσικού πολεμικού ναυτικού- φλέγεται, ανοιχτά της Οδησσού. Την ίδια ώρα-παρά τις διαψεύσεις του Πενταγώνου- αμερικανικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για βοήθεια των μυστικών υπηρεσιών της Ουάσιγκτον για τον εντοπισμό στόχων από την Ουκρανία. Λίγες ώρες μάλιστα ,πριν την επίθεση στη φρεγάτα Makarov, το αμερικανικό περιοδικό Forbes στην ιστοσελίδα του, έγραφε ότι η ρωσική αυτή φρεγάτα είναι «ο καλύτερος στόχος» τον καλύτερο στόχο.
Δυστυχώς, οι ηγέτες και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης έχουν πλέον ξεπεράσει μια σειρά από «κόκκινες γραμμές», από τις οποίες -υποτίθεται-ότι δεν θα μπορούσαν εύκολα να ξεφύγουν. «Το αποτέλεσμα-γράφει το αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs- «είναι ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και των αντιπάλων της. Ενας πόλεμος, ίσως λιγότερο παγκόσμιος από τον αντίστοιχο του 20ου αιώνα, αλλά και πολύ περισσότερο απρόβλεπτος…
