Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια πολιτική κατάσταση, καθώς τείνουν να διαμορφωθούν δύο μεγάλα στρατόπεδα: Ηνωμένες Πολιτείες, ΕΕ και οι σύμμαχοί τους από τη μία πλευρά. Κίνα, Ρωσία και Ινδία, από την άλλη. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πέντε παγκόσμιοι πρωταγωνιστές με πολύ διαφορετικά κίνητρα και ανησυχίες: έναν πολυπολικό κόσμο, ο μηχανισμός του οποίου, είναι πιο δύσκολος και επίσης πιο επικίνδυνος από την ισορροπία των πάλαι ποτέ «δύο υπερδυνάμεων», που βρέθηκε τελικά κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. «Πέντε γεωπολιτικοί πόλοι ισχύος, που αναζητούν τη θέση τους. Οχι μόνο για τον πόλεμο, αλλά κυρίως, μεταξύ τους», όπως γράφει εύστοχα το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.
Ακόμη και οι μεγάλες συγκρούσεις των τελευταίων 30 ετών - ο δεύτερος πόλεμος στον Κόλπο στη δεκαετία του 2000, η 11η Σεπτεμβρίου ή η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008- δεν έχουν δημιουργήσει μια τέτοια γεωπολιτικά συγκεχυμένη εικόνα όπως παρουσιάζεται τώρα στον πόλεμο της Ουκρανίας. Κίνα και Ινδία απέφυγαν να καταδικάσουν τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Δεν ψήφισαν επίσης τις κυρώσεις κατά της Μόσχας στον ΟΗΕ. Όπως και η πλειονότητα των χωρών του λεγόμενου Παγκόσμιου Νότου. Για την ιστορία, κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν επιβάλει 43 από τις περίπου 200 χώρες μέλη του ΟΗΕ, η πλειονότητα των οποίων εξαρτάται από την κάθε είδους βοήθεια από την Κίνα, αλλά και τη Ρωσία.
Η διαπάλη αυτή αναμένεται να οξυνθεί με αφορμή και τις κυρώσεις στους υδρογονάνθρακες της Ρωσίας. Δεδομένου ότι μεγάλοι καταναλωτές πετρελαίου όπως η Ινδία και η Κίνα είναι απίθανο να συμμετάσχουν σε ένα μποϊκοτάζ πετρελαίου, περισσότερες ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου είναι πιθανό να πάνε εκεί - και με τεράστια έκπτωση στην τιμή. Κίνα και Ινδία αναμένεται να εκμεταλλευθούν τις κυρώσεις για να αντιμετωπίζουν την ενεργειακή τους «δίψα», αγοράζοντας ρωσικό πετρέλαιο ,με μεγάλες εκπτώσεις. Αλλά και σε ρούβλια, όπως θέλει ο Πούτιν, ή σε ρουπίες , όπως θέλει η Ινδία. Ακόμη και ρενμίνμπι (γουάν)- «το νόμισμα του λαού»- όπως επιδιώκει η Κίνα. Το Πεκίνο άλλωστε, συζητά με τη Σαουδική Αραβία να πληρώνει μέρος του σαουδαραβικού πετρελαίου που εισάγει , σε ρενμίνμοι.
Με απλά λόγια; Οι κυρώσεις κατά της Μόσχας-πέρα από τις διαφωνίες εντός της ΕΕ- έχουν και μια παράπλευρη απώλεια για τη Δύση, ειδικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες: Ανοίγουν τον Ασκό του Αιόλου για την αποδολαριοποίηση σε έναν κρίσιμο τομέα του παγκόσμιου εμπορίου-την ενέργεια, αλλά και τις πρώτες ύλες. Γενικότερα. Κάτι τέτοιο όμως θα υπονόμευε μακροπρόθεσμα την πολιτικοοικονομική ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών. Γιατί αν το δολάριο σταματήσει να «τιμολογεί» τον εμπορευματικό πλούτο, αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ετησίως, τότε μοιραία θα αποτελέσει ένα πληθωριστικό νόμισμα.
Σε πολλές χώρες του Παγκόσμιου Νότου, η τάση αυτή χαρακτηρίζεται ως «εποχή των τριών R»- από τα αρχικά των νομισμάτων Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας: Ρούβλι, Ρενμίνμπι , Ρουπία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το εμπόριο του μη δυτικού κόσμου με τα νομίσματα των τριών αυτών χωρών, θα προκαλούσε σοβαρό πλήγμα στο μονοπώλιο δολαρίου-ευρώ. Ακόμη και ο Τζορτζ Φρίντμαν, από τους φανατικούς υποστηρικτές του αμερικανικού βαθέως κράτους, εκφράζει φόβους ότι ο κόσμος βρίσκεται στην «αρχή μιας νέας εποχής».
