Τις τελικές διατάξεις για το νέο καθεστώς των υιοθεσιών στην Ελλάδα όπως ψηφίστηκαν στη Βουλή και περιλαμβάνονται στο νέο νόμο 3719/2008 ΦΕΚ Α 241/26-11-2008, ανακοίνωσε το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση, με τις νέες ρυθμίσεις που τίθενται άμεσα σε εφαρμογή:
1. Καθιερώνεται η διαδικασία στα δικαστήρια που αναπληρώνει, πλέον, τη συναίνεση των (θανόντων, άγνωστων και αδιάφορων) φυσικών γονέων και διευκολύνεται η δυνατότητα υιοθεσίας από ενδιαφερόμενους γονείς και πρόσωπα με δικαστική εγγύηση.
2. Χαράσσεται μια νέα πολιτική κατά της «ιδρυματοποίησης» των εγκαταλελειμμένων και ορφανών παιδιών.
3. Καταπολεμούνται οι αιτίες εμπορίας και εκμετάλλευσης παιδιών, καθώς και τα σχετικά κυκλώματα.
4. Θεμελιώνεται και διευρύνεται η διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων σε περιπτώσεις υιοθεσίας, όπου ο υιοθετών ή ο υιοθετούμενος είναι ελληνικής ιθαγένειας, ακόμη και αν αυτοί δεν έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα.
5. Εισάγονται μεταβατικές διατάξεις, ώστε ο νέος νόμος να ισχύει και για τις Υιοθεσίες που έχουν τελεστεί πριν την έναρξη ισχύος του νέου νόμου.
Όπως διευκρίνισε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Σωτήρης Χατζηγάκης, οι ρυθμίσεις αυτές αποτελούν το πρώτο βήμα για μια ριζική αναμόρφωση του όλου θεσμού των υιοθεσιών και για τον σκοπό αυτό συγκροτείται σύντομα Ειδική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, από έγκριτους νομικούς και δικαστικούς, για την αναθεώρηση των σχετικών διατάξεων του Α.Κ.
Όλες οι νέες διατάξεις του νέου νόμου περί υιοθεσιών:
¶ρθρο 16
Δικαστική αναπλήρωση της συναίνεσης
Η συναίνεση των γονέων για υιοθεσία του τέκνου τους αναπληρώνεται, με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του δικαστηρίου, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Α) αν οι γονείς είναι άγνωστοι ή το τέκνο είναι έκθετο
Β) αν και οι δύο γονείς έχουν εκπέσει από τη γονική μέριμνα ή βρίσκονται σε καθεστώς στερητικής δικαστικής συμπαράστασης που τους αφαιρεί και την ικανότητα να συναινούν για την υιοθεσία του παιδιού τους
Γ) αν οι γονείς έχουν άγνωστη διαμονή είτε πριν είτε μετά την παροχή της γενικής εξουσιοδότησης του άρθρου 1554,
Δ) αν το τέκνο προστατεύεται από αναγνωρισμένη κοινωνική οργάνωση, έχει αφαιρεθεί από τους γονείς η άσκηση της επιμέλειας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1532 και 1533 , και αυτοί αρνούνται καταχρηστικά να συναινέσουν και
Ε)αν το τέκνο έχει παραδοθεί με τη συναίνεση των γονέων σε οικογένεια για φροντίδα και ανατροφή, με σκοπό την υιοθεσία και έχει ενταχθεί σε αυτήν επί χρονικό διάστημα ενός τουλάχιστον έτους , οι δε γονείς εκ των υστέρων αρνούνται καταχρηστικά να συναινέσουν. Αν οι περιπτώσεις ά έως ε΄ συντρέχουν μόνο στο πρόσωπο του ενός εκ των γονέων, η απόφαση του δικαστηρίου αναπληρώνει τη συναίνεση μόνο αυτού.
Με απόφαση του δικαστηρίου αναπληρώνεται και η συναίνεση του επιτρόπου για την υιοθεσία του ανηλίκου, εφόσον ο τελευταίος προστατεύεται από αναγνωρισμένη κοινωνική οργάνωση και ο επίτροπος αρνείται καταχρηστικά να συναινέσει.
¶ρθρο 17
Ακρόαση συγγενών
Στις περιπτώσεις υπό στοιχεία β΄ έως έ της πρώτης παραγράφου, καθώς και στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του προηγούμενου άρθρου, το δικαστήριο μπορεί να ζητήσει την ακρόαση των πλησιέστερων συγγενών, αν αυτή είναι εφικτή.
¶ρθρο 18
Προσθήκη η απάλειψη του κυρίου ονόματος
Το Δικαστήριο μπορεί, με την απόφασή του περί υιοθεσίας να επιτρέψει στον υποψήφιο θετό γονέα ύστερα από αίτησή του, να προσθέσει στο κύριο όνομα του θετού τέκνου και άλλο όνομα. Στην περίπτωση αυτή μπορεί το δικαστήριο, ύστερα από αίτηση του θετού γονέα, που υποβάλλεται μετά την συντέλεση της υιοθεσίας, αλλά το αργότερο εντός ενός έτους από αυτήν, να επιτρέψει την απάλειψη του κυρίου ονόματος που έφερε το θετό τέκνο πριν την υιοθεσία εφόσον τούτο επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.
Αν το θετό τέκνο έχει συμπληρώσει το δωδέκατο έτος της ηλικίας του, είναι απαραίτητη σε κάθε περίπτωση για την χορήγηση της άδειας του δικαστηρίου η συναίνεση του ιδίου. Η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 1555 εφαρμόζεται και εδώ.
¶ρθρο 19
Ποιοι τελούν υπό εποπτεία
Το άρθρο 1589 του ΑΚ αντικαθίσταται ως εξής:
Ο ανήλικος τελεί υπό εποπτεία όταν κανένας γονέας δεν έχει η δεν μπορεί να ασκήσει τη γονική μέριμνα, όταν το δικαστήριο διορίσει επίτροπο κατά τα άρθρα 1532 και 1535 η αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας σε τρίτον κατά τα άρθρα 1513, 1514 καθώς και όταν συντρέχουν οι περιπτώσεις των άρθρων 1660 και 1661
¶ρθρο 20
Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία για την τέλεση της υιοθεσίας, όταν ο υιοθετών ή ο υιοθετούμενος είναι ελληνικής ιθαγένειας ακόμα και αν δεν έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή είναι αρμόδια τα δικαστήρια της πρωτεύουσας του Κράτους.
¶ρθρο 21
Όταν για την υιοθεσία ανηλίκου οι φυσικοί γονείς ή ο επίτροπος έρχονται σε απευθείας συνεννόηση με τους υποψήφιους θετούς γονείς χωρίς τη μεσολάβηση κοινωνικής υπηρεσίας ή οργάνωσης, οφείλουν τόσο αυτοί όσο και οι υποψήφιοι θετοί γονείς , πριν από την παράδοση του παιδιού ή εντός ενός μηνός από αυτήν, να ανακοινώσουν τη σχετική πρόθεσή τους στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία.
