Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Μπορεί το δολάριο να χάσει την παντοδυναμία του; Ένα ερώτημα που έχει αρχίσει να απασχολεί τις αγορές μετά από περίπου 80 χρόνια κυριαρχίας, καθώς η Ρωσία αναδιπλώνεται στις κυρώσεις της Δύσης προτάσσοντας το δικό της σύστημα πληρωμών.
Περίπου το 60% από τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα αξίας 12,8 τρισ. δολαρίων του πλανήτη είναι σε δολάρια, γεγονός που προσδίδει στις ΗΠΑ ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων χωρών. Και αυτό το πλεονέκτημα αποδίδει καρπούς. Επειδή το αμερικανικό χρέος στηρίζεται από το δολάριο, είναι άκρως ελκυστικό και τα επιτόκια είναι χαμηλότερα. Επίσης, οι ΗΠΑ μπορούν να δανειστούν από άλλες χώρες στο δικό τους νόμισμα, συνεπώς εάν το δολάριο χάσει αξία, θα χάσει και το χρέος τους. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις μπορούν να κάνουν διεθνείς συναλλαγές σε δολάρια χωρίς να υποχρεούνται να πληρώνουν προμήθεια για μετατροπή του νομίσματος.
Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως σήμερα, οι ΗΠΑ μπορούν να αποκόψουν την πρόσβαση κεντρικών τραπεζών σε δολάρια σε ολόκληρο τον πλανήτη, απομονώνοντας έτσι τις οικονομίες τους. Κάποιοι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν παρομοιάσει τη δύναμη αυτή με «οικονομικό όπλο μαζικής καταστροφής». Όταν όμως χρησιμοποιείς ένα τέτοιο όπλο, μπορεί και να αυτοπαγιδευτείς, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν αναλυτές του CNN. Για να προστατευθούν από τους ίδιους κινδύνους που απειλούν και τη Ρωσία, κάποιες χώρες διαφοροποιούν τις επενδύσεις τους από το δολάριο προς άλλα νομίσματα. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να προκαλέσει τριγμούς στο αποθεματικό νόμισμα των ΗΠΑ. Έκθεση, δε, του ΔΝΤ έδειξε ότι η αναλογία του δολαρίου στα διεθνή αποθέματα βαίνει μειούμενη τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Αυτό σημαίνει εκθρόνιση του δολαρίου;
Τα δύο τελευταία χρόνια μάς έμαθαν ότι τίποτε δεν είναι απίθανο. Και πάλι όμως η προοπτική εκθρόνισής του είναι από ελάχιστη έως απίθανη. Πρωτίστως γιατί δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές. Η Κίνα προωθεί τα τελευταία χρόνια το νόμισμά της μέσω του ψηφιακού γιουάν, όμως μόλις το 3% των παγκόσμιων συναλλαγών γίνεται σε αυτό συγκριτικά με το 40% του δολαρίου.
Επιπλέον, η αμερικανική αγορά μετοχών είναι η μεγαλύτερη και η πιο ρευστοποιήσιμη στον κόσμο, με μεγάλη ροή ξένων κεφαλαίων. Οι παγκόσμιες άμεσες ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν 77% πέρυσι, στο 1,65 τρισ. δολ., όμως οι επενδύσεις στις ΗΠΑ έκαναν άλμα 114%, στα 323 δισ. δολ., σύμφωνα με στοιχεία της UNCTAD.
