Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται! Και η σοφή αυτή λαϊκή ρήση ταιριάζει «γάντι» στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί στο έπακρο το γεγονός ότι πλασάρεται ως μεσολαβητής στον ουκρανικό πόλεμο και θέλει να βάλει και πάλι στο τραπέζι όλες τις αρνήσεις και τις απορρίψεις που έχει λάβει από τη διεθνή κοινότητα - την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τελευταίο παράδειγμα, η δήλωση που έκανε ο πρόεδρος Ερντογάν στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Ολλανδό πρωθυπουργό, Μαρκ Ρούτε, στην Άγκυρα: Ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε «ξαφνικά» από την Ευρωπαϊκή Ένωση «να ανοίξει γρήγορα τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και να ξεκινήσει συζητήσεις για την Tελωνειακή Ένωση, χωρίς να ενδώσει σε κυνικούς υπολογισμούς», όπως είπε χαρακτηριστικά. Ο Ερντογάν δεν μπήκε φυσικά στον κόπο να εξηγήσει ποιοι είναι αυτοί οι «κυνικοί υπολογισμοί». Όλοι καταλαβαίνουμε όμως: Ο Τούρκος πρόεδρος, με τη μεγαλομανία που τον διακατέχει, αξιώνει αλαζονικά «λευκή επιταγή» από τις Βρυξέλλες. Για την ιστορία, οι διαπραγματεύσεις για το ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, που ξεκίνησαν το 2005, έχουν ουσιαστικά διακοπεί, με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης Ερντογάν, λόγω της πολιτικής της Άγκυρας.

Αντίθετος με τα ευρωπαϊκά ιδεώδη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εκτιμήσει στα τέλη του 2020 ότι οι πιθανότητες ένταξης της Άγκυρας έχουν «τελειώσει», καθώς  η πολιτική Ερντογάν δεν συνάδει με τα ευρωπαϊκά ιδεώδη, είναι  αντίθετη προς τα συμφέροντα της ΕΕ, λόγω της ωμής και κυνικής παραβίασης κάθε έννοιας κράτους δικαίου, των  διώξεων και των φυλακίσεων των πολιτικών του αντιπάλων, δικαστών, δημοσιογράφων, δημάρχων και όλων όσων διαφωνούν με την πολιτική του στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ένα μόνο παράδειγμα αρκεί: Ο φιλάνθρωπος Οσμάν Καβαλά σαπίζει σχεδόν πέντε χρόνια στη φυλακή χωρίς δίκη και αντιμετωπίζει ποινή ισόβιας κάθειρξης, καθώς κατηγορείται για «κατασκοπεία». Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ζητήσει την αποφυλάκισή του Καβαλά από το 2019, αλλά η Άγκυρα το αρνείται. Ο Τούρκος πρόεδρος είχε απειλήσει μάλιστα τον περασμένο Οκτώβριο να απελάσει δέκα ξένους πρεσβευτές όταν ζήτησαν την απελευθέρωση του Καβαλά.

Ο Τούρκος πρόεδρος άλλωστε είναι αυτός που είχε αποκαλέσει «ψυχοπαθή» τον Γάλλο ομόλογό του, Εμμανουέλ Μακρόν, και «Ναζί» την τέως καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Ο Ερντογάν ήταν που ταπείνωσε τον Απρίλιο του 2021 την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής της στην Άγκυρα, αρνούμενος να της παραχωρήσει ανάλογη με το αξίωμά της θέση. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, αποκάλεσε μάλιστα τότε τον Ερντογάν «δικτάτορα».

Καταγγέλει την πολιτική της ΕΕ στην Ανατ. Μεσόγειο

Αλλά και στο διεθνές σκηνικό, η ΕΕ έχει επανειλημμένα καταδικάσει τις προκλητικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου με την επιθετική πολιτική της Άγκυρας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, στο Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη, τη Συρία, το Ναγκόρνο Καραμπάχ…

Την ώρα μάλιστα που ο Ερντογάν ζητά επανάληψη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, τουρκικά μαχητικά πετούσαν προκλητικά πάνω από τις νησίδες Φαρμακονήσι, Αρκιοί και Λειψοί στο ανατολικό Αιγαίο. Σύμφωνα με το ελληνικό Γενικό Επιτελείο, τουρκικά μαχητικά πέταξαν πάνω από 30 φορές πάνω από ελληνικά νησιά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. «Οι υπερπτήσεις  αυτές θεωρούνται σοβαρή παραβίαση της κυριαρχίας μιας χώρας και η ΕΕ έχει επανειλημμένα καταδικάσει αυτές τις ενέργειες της Τουρκίας», γράφει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.

Ταυτόχρονα, η Άγκυρα επέκρινε τη «Στρατηγική Πυξίδα», το νέο σχέδιο άμυνας και ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030, λέγοντας ότι έρχεται σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και δε θα οδηγήσει σε επιθυμητούς στόχους στην ανατολική Μεσόγειο. Το έγγραφο συμφωνήθηκε από τους υπουργούς Άμυνας της ΕΕ τη Δευτέρα και αναμένεται να εγκριθεί σήμερα από τους 27 ηγέτες στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών. «Το κεφάλαιο της "Στρατηγικής Πυξίδας" για την Ανατολική Μεσόγειο υπαγορεύτηκε από τα δύο μέλη της ΕΕ που έχουν μαξιμαλιστικές αξιώσεις για τα θαλάσσια σύνορα σε βάρος και επίμονη άρνηση των δικαιωμάτων της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων» υποστήριξε προκλητικά το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Με αλαζονικό ύφος, η Άγκυρα δεν διστάζει μάλιστα να προκαλεί, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι η «Στρατηγική Πυξίδα» «θα καταστήσει την ΕΕ μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης στην ανατολική Μεσόγειο και δεν θα οδηγήσει την Ένωση στις σωστές στρατηγικές»!

Όπως εξηγεί ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός Αχμέτ Ινσέλ, ο Τούρκος πρόεδρος «ξέρει πώς να είναι σκληρός με ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, ακόμη και να απειλεί άλλα, την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά δεν έχει πρόβλημα να επενδύει σε οικονομικές και στρατιωτικές συμφωνίες με την Ουκρανία και να αντιμετωπίζει με μια ορισμένη κατανόηση τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ έπαιρνε αντίθετες θέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο, για παράδειγμα στη Συρία ή στη σύγκρουση μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας».

Όπως λέει ο Αχμέτ Ινσέλ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απλώς παίζει …τάβλι με τη Δύση. «Περιφέρει όλα τα πούλια στο τάβλι, αλλά με κάθε ζαριά αλλάζει το παιχνίδι, ανάλογα με το συμφέρον του, για να κερδίσει». Παίζει μάλιστα τάβλι σε διαφορετικά τραπέζια, βάζοντας τα «αυγά του σε διαφορετικά καλάθια». Εργάζεται δήθεν για την ειρήνη στην Ουκρανία, ελπίζοντας σε αντάλλαγμα ότι οι σύμμαχοί του θα τον αφήσουν να κάνει ό,τι θέλει στην Τουρκία και να συνεχίζει την στρατιωτική κατοχή στην Κύπρο και τις προκλητικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο. Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσει η ΕΕ στα «ανατολίτικα» παιγνίδια του Ερντογάν; Θα αποδειχτούν οι Ευρωπαίοι καλοί στο… τάβλι;