Του Άκη Καπράνου
«Τι είδες; Εγώ αυτό με τους άστεγους!», ακούγεται από μια παρέα πίσω μου. «Κι εγώ αυτό με τις γυναικοκτονίες!», συμπληρώνει μια φωνή. Αν μιλούσαν για ταινίες μυθοπλασίας, σίγουρα κανείς δε θα αναφερόταν στο «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» ως «αυτό με τους ανέργους»! Αυτός όμως είναι και ο τρόπος του κοινού να «ξορκίσει» αυτό που μόλις είδε, σαν τα χάχανα στις κηδείες που, με τη σειρά τους, επικυρώνουν τη δική μας ζωή κόντρα στο θάνατο των «άλλων»: Όπως ξέρουμε πως στο τέλος, ούτως ή άλλως θα έρθει η σειρά μας, έτσι και οι θεατές του Φεστιβάλ γνωρίζουν πως το να βρεθείς άστεγος, έρημος και μόνος δεν ανήκει στη σφαίρα του φανταστικού, όπως πριν (λίγα μόλις) χρόνια.
Το ντοκιμαντέρ «Να μην έχεις που να πας» των Λουκά Αγέλαστου και Σπυριδούλας Ντούσκου παρακολουθεί τρεις ανθρώπους που έχουν βρεθεί σε αυτή τη θέση. «Αναρωτιέσαι, “τι ζώο είμαι τώρα, που ανήκω;” – χάνεις την ταυτότητα σου», λόγια που ακούς μια φορά και μετά δεν ξεχνάς ποτέ. Ακούμε ακαδημαϊκούς, ερευνητές και ειδικούς να εξετάζουν πιθανές λύσεις και να αναλύουν γιατί οι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να επανενταχθούν στην κοινωνία. Η ταινία κυλά, τα στατιστικά στοιχεία σοκάρουν ακόμα και τον πιο υποψιασμένο θεατή, η ειλικρίνεια των τριών (πραγματικών) ηρώων σε κόβει στη μέση, και φτάνουμε στους τίτλους τέλους. Το μούδιασμα κυριαρχεί.
Μπορεί όμως η τέχνη να σώσει τον κόσμο; Στο «I get knocked down», ο Ντάνσταν Μπρους, τραγουδιστής των Chubawamba (και συν-σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ μαζί με τη Σόφι Ρόμπινσον), κοιτάζει πίσω στο αναρχικό παρελθόν της μπάντας που ξεκίνησε παίζοντας σκληρό punk πριν εξελιχθεί στον pop κολοσσό που «σφράγισε» το κλείσιμο των 90s. Η μπάντα έχει διαλυθεί δέκα χρόνια τώρα και ο ίδιος αναρωτιέται: Είμαι ένας συνταξιούχος ριζοσπάστης; Ξεπουλήθηκα; Τι απομένει τώρα; Μόνο αν «κατεβαίνεις» για να επιτεθείς στον εαυτό σου λειτουργούν ταινίες σαν κι αυτήν. Ο Ντάνσταν το πετυχαίνει, τοποθετώντας απέναντι του τη μασκότ της παλιάς του μπάντας – ένα alter ego που επικρίνει κάθε του κίνηση. Ναι, η τέχνη θα σώσει τον κόσμο, πρώτα όμως πρέπει να σώσει κι εμάς που την ασκούμε.
