Κατατίθεται στη Βουλή, μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης εντός του Ιανουαρίου, το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ, «που αποτελεί το επιστέγασμα των πρωτοβουλιών οι οποίες έχουν ήδη αναληφθεί για την καλύτερη και αποδοτικότερη λειτουργία του πιο προβληματικού φορέα της δημόσιας διοίκησης, με τον οποίο συναλλάσσονται καθημερινά 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι και 4 εκατομμύρια εργαζόμενοι», αναφέρει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σε ανακοίνωσή του.
Όπως επισημαίνει, «οι μέχρι τώρα πρωτοβουλίες εστιάστηκαν στην επιτάχυνση του ρυθμού έκδοσης των εκκρεμών συντάξεων (και είχαν ως αποτέλεσμα την έκδοση 225.000 κύριων συντάξεων πέρυσι, που αποτελεί αριθμό-ρεκόρ) και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, με επιστέγασμα τον Ενιαίο Αριθμό Εξυπηρέτησης του Πολίτη 1555, που έχει δεχθεί πάνω από 1 εκατομμύρια κλήσεις - εκ των οποίων το 80% περίπου αφορούσε στον ΕΦΚΑ - που έχουν απαντηθεί σε πρώτο επίπεδο σε ποσοστό πάνω από 85%.
Το νομοσχέδιο, που θα ξεκινήσει να συζητείται στη Βουλή τις επόμενες ημέρες, αποτελεί μια ακόμα πιο ουσιαστική παρέμβαση σε μονιμότερη βάση, με την οποία:
- επιδιώκεται η προσέλκυση υψηλού επιπέδου στελεχών τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα,
- θεσπίζεται σύστημα κινήτρων, αλλά και ελέγχων για τους υπαλλήλους,
- επιταχύνονται οι προμήθειες και
- εισάγονται ρυθμίσεις για αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του φορέα».
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε: «Το νομοσχέδιο, που κατατίθεται σήμερα, επιβεβαιώνει τη βούλησή μας να μετατρέψουμε τον ΕΦΚΑ από πρωταγωνιστή ιστοριών καθημερινής τρέλας και ταλαιπωρίας σε ασφαλιστικό οργανισμό ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Περιλαμβάνει ρυθμίσεις που θα κάνουν καλύτερη την καθημερινότητα των υπαλλήλων και κυρίως πολύ καλύτερη την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο. Για να γίνει αυτό, οφείλουμε να διορθώσουμε τις παθογένειες δεκαετιών, να απαλείψουμε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, να ξεπεράσουμε παρωχημένες πρακτικές και αντιλήψεις. Δεν επενδύουμε στην ακινησία, αλλά σε στοχευμένες κινήσεις για έναν ΕΦΚΑ λειτουργικό και αποτελεσματικό, ικανό να ανταποκριθεί πλήρως στις ανάγκες τόσο των πολιτών, όσο και των εργαζομένων του».
Οι βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου
Χορήγηση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας με οφειλές έως 100 ευρώ στον e-ΕΦΚΑ
Προβλέπεται ότι για τη χορήγηση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας δεν λαμβάνονται υπόψη βεβαιωμένες προς τον e-ΕΦΚΑ οφειλές του αιτούντος μέχρι του ποσού των 100 ευρώ. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, διευκολύνεται η χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας για το σύνολο των συναλλασσόμενων με τον e-ΕΦΚΑ, καθώς αντιμετωπίζονται προβλήματα σχετικά με τη λειτουργία του λογισμικού της έκδοσης ασφαλιστικής ενημερότητας που οδηγούν στην καθυστέρηση της χορήγησης του σχετικού αποδεικτικού, λόγω οφειλών πολύ χαμηλού ύψους.
Δυνατότητα πρόσληψης γενικών διευθυντών και διευθυντών με τριετή θητεία (και δυνατότητα ανανέωσης άπαξ) τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Η πρόσληψη θα γίνεται με διαφανείς διαδικασίες (δημόσια προκήρυξη, με απόφαση του διοικητή του e-ΕΦΚΑ), σύμπραξη του ΑΣΕΠ και κίνητρα προσέλκυσης, με στόχο την ανανέωση στα ανώτερα κλιμάκια με υψηλού επιπέδου στελέχη, ικανά να ανταποκριθούν στα μεγέθη του Οργανισμού και στις προκλήσεις του μετασχηματισμού του.
Σύστημα επιβράβευσης παραγωγικότητας σε όλον τον ΕΦΚΑ. Ξεκινώντας από τις λειτουργίες της εκκαθάρισης των συντάξεων και εξυπηρέτησης των πολιτών, το πριμ θα συνδέεται με συγκεκριμένους στόχους, που μπορεί να τίθενται, σύμφωνα με τις ανάγκες ανά γενική διεύθυνση, ανάλογα με το αντικείμενο και τις προτεραιότητες του φορέα. Το σύστημα αυτό συνοδεύεται και από αντίστοιχο σύστημα ελέγχου και λογοδοσίας, όπως περιγράφεται παρακάτω.
Σύσταση Μονάδας Εσωτερικών Ερευνών για την πιο συστηματική αντιμετώπιση των καταγγελιών που αφορούν στον ΕΦΚΑ. Η Μονάδα, επικεφαλής της οποίας θα είναι πρώην ανώτερος δικαστικός (αντιεισαγγελέας Αρείου Πάγου), θα επιφορτιστεί με την άμεση διερεύνηση καταγγελιών και αιτημάτων και τη διενέργεια αυτεπάγγελτων ελέγχων (π.χ. επί υπέρμετρων καθυστερήσεων).
Αν με το πόρισμα της Μονάδας διαπιστώνεται η τέλεση πειθαρχικού παραπτώματος, τότε ο επικεφαλής θα παραγγέλλει την άσκηση πειθαρχικής δίωξης, που θα είναι δεσμευτική για τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα.
Επιτάχυνση των πειθαρχικών διαδικασιών, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαδικασίες στα πειθαρχικά συμβούλια του ΕΦΚΑ έχουν αυτήν τη στιγμή μέσο χρόνο ολοκλήρωσης τα δύο έτη. Ειδικότερα, η άσκηση της πειθαρχικής δίωξης θα γίνεται σε έναν μήνα (αντί τριών μηνών) και θα ολοκληρώνεται σε έναν μήνα από την κλήση σε απολογία (αντί δύο μηνών). Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αμεροληψίας των ελέγχων, οι ΕΔΕ θα διενεργούνται υποχρεωτικά από υπάλληλο άλλου υπουργείου και θα περατώνονται σε έναν μήνα. Το πειθαρχικό χυμβούλιο του ΕΦΚΑ θα συγκροτείται με τρία μέλη (πρόεδρος δικαστικός, πάρεδρος Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και μόνιμος υπάλληλος εκτός υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων), χωρίς συμμετοχή των αιρετών εκπροσώπων εργαζομένων του ΕΦΚΑ. Θα είναι αρμόδιο για όλες τις υποθέσεις που εκκινούν, μετά τη δημοσίευση του νόμου και για τις εκκρεμείς διαδικασίες, εφόσον δεν έχουν εισαχθεί προς κρίση. Η επιτάχυνση των πειθαρχικών διαδικασιών αποσκοπεί στην ενίσχυση του πνεύματος λογοδοσίας στους υπαλλήλους, ώστε να είναι σαφές ότι, μαζί με την επιβράβευση για την επίτευξη στόχων, θα ελέγχονται για την εκτέλεση του έργου τους.
Πιο ευέλικτο σύστημα των προμηθειών, ώστε να δοθεί τέλος σε φαινόμενα, όπως η μη έγκαιρη προμήθεια αναλώσιμων, ανταλλακτικών και η δυσκολία αντικατάστασης παρωχημένου εξοπλισμού (π.χ. Η/Υ, κλιματιστικά, κ.λπ.). Στην ίδια λογική της αύξησης της ταχύτητας και της ευελιξίας καταργούνται μια σειρά από παρωχημένες διατάξεις που προβλέπουν χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για δαπάνες που αφορούν τον ΕΦΚΑ (έγκριση για τη σκοπιμότητα ανάθεσης υπηρεσιών μηχανοργάνωσης, εργασιών συντήρησης, κλπ) και παρεμποδίζουν τη δράση της διοίκησης.
Αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ, μέσω σύστασης Εταιρείας Ειδικού Σκοπού, με τίτλο "Εταιρεία Ακινήτων e-ΕΦΚΑ", που θα υπόκειται σε αυστηρό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, με αυξημένα εχέγγυα διαφάνειας και λογοδοσίας, αλλά και δυνατότητα αξιοποίησης των καλών πρακτικών του ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου ακινήτων που θα διαθέτει. Είναι ενδεικτικό ότι ο φορέας διαθέτει 400 ακίνητα σε όλη τη χώρα, συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ και τουλάχιστον το 20%, που αφορά ακίνητα μεγάλης αξίας, μένει τελείως αναξιοποίητο, με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων και προσόδων για το ασφαλιστικό σύστημα. Η ενεργότερη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ, μέσω της νέας εταιρείας, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αύξηση των πόρων του ασφαλιστικού συστήματος».
Κατάργηση προεγγραφής μη μισθωτών στον e-ΕΦΚΑ με την έναρξη δραστηριότητας - Πιο εύκολη η διαδικασία έναρξης ή μεταβολής εργασιών στην εφορία. Απλουστεύεται έτσι η διαδικασία έναρξης και μεταβολής εργασιών στην εφορία, καθώς δεν θα απαιτείται η προηγούμενη λήψη της απογραφικής δήλωσης από τον ασφαλιστικό φορέα. Με τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, ο e-ΕΦΚΑ θα μπορεί πλέον να υποδέχεται την πληροφορία της έναρξης/μεταβολής, χωρίς να είναι απαραίτητη η προεγγραφή του ασφαλισμένου σε αυτόν, προκειμένου να προχωρήσει σε έναρξη εργασιών στην εφορία ή προσθήκη νέας δραστηριότητας στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ.
Επιλογή ασφαλιστικού φορέα για ασφαλισμένους με διπλή ιδιότητα. Σκοπός της προτεινόμενης διάταξης είναι η παροχή δυνατότητας επιλογής του ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα, στον οποίο θα υπάγονται ασφαλισμένοι, οι οποίοι υπάγονταν σε δύο φορείς κύριας ασφάλισης, λόγω ιδιότητας (μηχανικοί, δικηγόροι, ιατροί), μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2016 και κατέβαλαν διπλές εισφορές, παρότι είχαν μία απασχόληση.
Με το άρθρο 20 του ν. 4488/2017, αποσυνδέθηκε η υπαγωγή στην ασφάλιση των δικηγόρων και των μηχανικών από την εγγραφή στους Δικηγορικούς Συλλόγους και στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, αντίστοιχα. Από 1η Ιανουαρίου 2017, οι δικηγόροι και οι μηχανικοί υπάγονται στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ ως μη μισθωτοί, εφόσον προβούν σε έναρξη άσκησης του επαγγέλματος στην αρμόδια ΔΟΥ και ως έμμισθοι ή μισθωτοί, αντίστοιχα, εφόσον απασχοληθούν σε συγκεκριμένο εντολέα ή εργοδότη, αντίστοιχα. Στη δεύτερη περίπτωση, ανέκυψε ζήτημα για τον αρμόδιο φορέα ασφάλισης από 1.1.2017, ιδίως για πρόσωπα με "κλειστά" βιβλία.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, δίνεται δικαίωμα επιλογής πρώην φορέα στους ασφαλισμένους. Ειδικότερα, με αίτηση του ασφαλισμένου προς τον e-ΕΦΚΑ, που θα πρέπει να υποβληθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και θα ανατρέχει στην 1η Ιανουαρίου 2017, οι αιτούντες θα επιλέξουν τον πρώην φορέα, με τις διατάξεις του οποίου θα συνεχίζουν την ασφάλισή τους εντός του e-ΕΦΚΑ. Αίτηση επιλογής πρώην φορέα θα μπορούν να υποβάλουν και πρόσωπα που έχουν ήδη υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης, προκειμένου να καθοριστεί η αρμόδια εντός του e-ΕΦΚΑ υπηρεσία για την επεξεργασία της αίτησης συνταξιοδότησής τους, καθώς και ασφαλισμένοι που έχουν επιλέξει ή επιλέγουν και την προαιρετική καταβολή δεύτερης εισφοράς, δεδομένου ότι και για τους τελευταίους πρέπει να καθοριστεί ο φορέας, με βάση τις διατάξεις του οποίου καταβάλλει τις αναλογούσες εισφορές ο εργοδότης.
Σημειώνεται ότι η επιλογή φορέα δεν θα οδηγήσει σε επιστροφή επιπλέον εισφορών που είχαν καταβληθεί ή σε αναζήτηση επιπλέον εισφορών που δεν είχαν καταλογιστεί για το διάστημα από 1η Ιανουαρίου 2017 έως τον μήνα της δήλωσης.
Στον νόμο Κατρούγκαλου δεν υπήρξε πρόνοια για την επιλογή του πρώην φορέα, στον οποίο θα θεωρείται ότι διανύεται ο χρόνος ασφάλισης από 01.01.2017 και έπειτα, εφόσον ο ασφαλισμένος δεν επέλεγε τη συνέχιση της διπλής ασφάλισης, με συνέπεια να ανακύψει ζήτημα στη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού του δικαιώματος.
Αδεια 10 ημερών μετ' αποδοχών στους γονείς για σπάνια νοσήματα των παιδιών. Συμπληρώνεται η διάταξη του άρθρου 43 του ν. 4808/2021 (Νόμος για την Προστασία της Εργασίας), που προβλέπει άδεια 10 ημερών μετ' αποδοχών, λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών, με πρόβλεψη για τα παιδιά που πάσχουν από σπάνια νοσήματα περιλαμβανόμενα στον κατάλογο ORPHANET. Τα νοσήματα θεωρούνται σπάνια, όταν προσβάλουν 5 στα 10.000 άτομα στην κοινότητα, χαρακτηρίζονται από υψηλή ετερογένεια και στην πλειονότητά τους είναι γενετικής φύσης (αυτοάνοσα νοσήματα, συγγενείς δυσπλασίες, κ.λπ.). Υπενθυμίζεται ότι η άδεια αυτή είναι εξαιρετική και δίνεται επιπλέον της άδειας νόσησης τέκνου και της άδειας φροντιστή.
