Της Ανθής Αγγελοπούλου
Παραδοσιακά τις ημέρες των εορτών αυξάνεται η κατανάλωση γλυκών ενώ, σε συνδυασμό με τις χειμερινές διακοπές όλοι επιστρέφουμε στην πρότερη καθημερινότητά μας με μερικά, ως αρκετά κιλά παραπάνω. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, κάτι η ψυχολογική πίεση από την πανδημία που οδηγεί σε συνεχές νευρικό τσιμπολόγημα κάτι το ότι δεν μπορούμε να αντισταθούμε στα γιορτινά εδέσματα αφού οι οικογενειακές και οι φιλικές συγκεντρώσεις γύρω από ένα πλούσιο τραπέζι με άφθονες θερμίδες, δημιουργείται καταστροφικός συνδυασμός. Ο κίνδυνος που λογχεύει είναι διττός, ότι μόνο να εμφανιστούμε με πολύ αυξημένο βάρος μετά το τέλος των εορτών αλλά και να δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα σε άτομα με διαβήτη.
Αύξηση βάρους ή γλυκά ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2);
«Η επίπτωση του Σακχαρώδη Διαβήτη αυξάνεται γραμμικά με την αύξηση του βάρους. Αυτό είναι πλέον αποδεδειγμένο από πολλές μελέτες. Κυρίως η παχυσαρκία ή το πολύ αυξημένο βάρος που οφείλονται σε αυξημένη κατανάλωση θερμίδων και όχι το είδος της διατροφής (ακόμη και το "υγιεινό" φαγητό, αν περιέχει πολλές θερμίδες), θεωρούνται από τις περισσότερες μελέτες , ως ο πιο σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την εμφάνιση του Σακχαρώδη Διαβήτη», εξηγεί ο κ. Αντώνιος Π. Λέπουρας, Παθολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής - Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan.
Μία πρόσφατη, ωστόσο, μελέτη του 2018 από τον Καναδά, στόχευσε στην εκτίμηση της επίδρασης διαφόρων ομάδων τροφίμων και μακροθρεπτικών συστατικών στην ευαισθησία και την έκκριση ινσουλίνης κατά τρόπο προοπτικό σε διάρκεια των 2 ετών. Αυξημένη ευαισθησία του σώματος μας στην ινσουλίνη συνεπάγεται μειωμένο κίνδυνο για Διαβήτη.
Αυτή ήταν η πρώτη προοπτική μελέτη με μακρά διάρκεια (2 έτη) που ερεύνησε την επίπτωση της ποιότητας της διατροφής στην πρόληψη αλλά και στην καλύτερη ρύθμιση του ΣΔ στους νέους.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης επιβεβαίωσαν ότι η αυξημένη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, φυτικών ινών και ζωικών τροφών καλής ποιότητας, δηλαδή χαμηλά σε λίπος, συσχετίζεται με βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, άρα των τιμών του σακχάρου στο αίμα σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό παχυσαρκίας. Η μελέτη αυτή έδειξε επίσης ότι αντίθετα, οι αυξημένες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων (ζωικά λίπη) συσχετίζονται με αύξηση στην αντίσταση στην ινσουλίνη (μείωση της ευαισθησίας) και φυσικά αύξηση του κινδύνου για ΣΔτ2.
Συνολικά, η μελέτη αυτή υπογραμμίζει τη σημασία των ισορροπημένων, πλούσιων σε φυτικές ίνες γευμάτων καθώς και τη σημασία του ελέγχου της ποσότητας όσον αφορά την πρόληψη όσων βρίσκονται σε κίνδυνο για προδιαβήτη-διαβήτη αλλά και την καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου για όσους ήδη έχουν Διαβήτη τύπου 2.
Φυσικά αρκετά γλυκά αλλά και τρόφιμα που περιέχουν εύκολα απορροφήσιμους υδατάνθρακες (υψηλός γλυκαιμικός δείκτης πχ, σιροπιαστά, λευκό ρύζι, κλπ.), αν θα καταναλωθούν σε ποσότητες από άτομα με ΣΔτ2, είναι σίγουρο ότι θα ανεβάσουν τις τιμές και θα απορρυθμίσουν τον Διαβήτη τους. Λιγότερες θερμίδες, καλύτερη ποιότητα διατροφής είναι το μήνυμα.
Η μικρή απώλεια βάρους προκαλεί εντυπωσιακή μείωση στον κίνδυνο Διαβήτη τύπου 2
Η απώλεια ενός μέσου όρου μόλις 13% του σωματικού βάρους μειώνει τον σχετικό κίνδυνο ανάπτυξης Διαβήτη τύπου 2 κατά περίπου 40% σε άτομα με παχυσαρκία, μεταξύ πολλών άλλων οφελών για την υγεία, δείχνει μια μεγάλη μελέτη “πραγματικού κόσμου” σε μισό εκατομμύριο ενήλικες. Άλλα ευρήματα που σχετίζονται με την ίδια μελέτη είναι ότι μέτρια απώλεια βάρους προσέφερε, μείωση του κινδύνου άπνοιας κατά 22% -27%, υπέρτασης κατά 18% -25% και δυσλιπιδαιμίας κατά 20% -22%.
Στην μελέτη συμμετείχαν πάνω από 550.000 ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Στην ανάλυση στοιχείων του πραγματικού κόσμου, άτομα που είχαν χάσει το 10% -25% του σωματικού τους βάρους παρακολουθήθηκαν για 8 χρόνια για να δουν πώς αυτό επηρέασε τον επακόλουθο κίνδυνο παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Συνεδρίου για την Παχυσαρκία (ECOICO 9/2020).
«Η απώλεια βάρους ήταν σε πραγματικό κόσμο χωρίς τεχνητή παρέμβαση και κέρδισαν πραγματική μείωση του κινδύνου πολλών παθήσεων που σχετίζονται με παχυσαρκία».
SARS-CoV-2 (COVID-19) και άτομα με ΣΔ: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Κινδυνεύουν να νοσήσουν σοβαρά περισσότερο τα άτομα που έχουν για καιρό αρρύθμιστο τον Διαβήτη τους, οι καπνιστές, οι παχύσαρκοι, όσοι έχουν και άλλα χρόνια νοσήματα (πχ. καρδιοπάθεια, αυτοάνοσα νοσήματα κλπ.) και οι μεγαλύτερες ηλικίες (70 έτη και άνω).
Η παχυσαρκία, αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου επιπλοκών και θνητότητας στην λοίμωξη με SARS-CoV-2 (COVID-19), αλλά και σε λοιμώξεις από άλλες αιτίες. Η συσχέτιση είναι αναλογική, δηλαδή όσο αυξάνει το βάρος τόσο αυξάνουν και οι κίνδυνοι επιπλοκών.
Η συχνότητα εμφάνισης της παιδικής παχυσαρκίας στη Βόρεια Αμερική έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς το ίδιο συμβαίνει και στη χώρα μας.
Το 42% των αγοριών και το 38% των κοριτσιών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα, ενώ παχύσαρκα είναι το 20% των αγοριών και το 14% των κοριτσιών, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Πρωτοβουλίας Επιτήρησης της Παιδικής Παχυσαρκίας (COSI) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Τα στοιχεία αυτά, που αφορούν την περίοδο 2015-2017, παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη μεταξύ 23-26 Μαΐου 2018.
Η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία έχει συνδεθεί με την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης του προδιαβήτη και/ή του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Όπως επίσης η παχυσαρκία σε όλες τις ηλικίες συνδέεται τόσο με την κακή ρύθμιση όσο και με την αύξηση των δραματικών επιπλοκών στον Σακχαρώδη Διαβήτη όχι μόνο στον τύπου2, αλλά και στον τύπου1.
Η επιδημία της COVID-19 θα υποχωρήσει, η παχυσαρκία και ο Διαβήτης θα υπάρχουν διαχρονικά
Σε μια μεγάλη διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Lancet, για ασθενείς που εισήχθησαν στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ICU) με COVID-19, το κύριο εύρημα ήταν μια αναλογική γραμμική συσχέτιση μεταξύ του δείκτη μάζας σώματος (ΒΜI-ΔΜΣ) και της ανάγκης για επεμβατικό μηχανικό αερισμό. Διαπιστώθηκε ότι η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρής αναπνευστικής δυσχέρειας (δηλ. διασωλήνωση - μηχανικός αερισμός) αυξήθηκε σταδιακά με τον αυξανόμενο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), ανεξάρτητα από διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή κάπνισμα.
Ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος για τους ηλικιωμένους και τους άνδρες, αλλά ο επόμενος πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη σοβαρής πνευμονίας εάν μολύνθηκε ήταν η παχυσαρκία.
Τα δεδομένα της μελέτης επίσης δείχνουν ότι ο καλύτερος έλεγχος της γλυκόζης αίματος σχετίζεται με καλύτερα αποτελέσματα στην COVID-19, ιδίως όσον αφορά τον χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας, διασωλήνωσης και θανάτου
Με λίγα λόγια, η παχυσαρκία αποτελεί κακό προδιαθεσικό παράγοντα, ενώ η καλή ρύθμιση του σακχάρου συνολικά πριν τη λοίμωξη, αλλά και κατά τη διάρκεια της νόσησης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για το ευτυχές τελικό αποτέλεσμα.
Χρυσοί κανόνες για την καθημερινή ζωή, τις διακοπές, τις γιορτές, τον Διαβήτη, την COVID-19 και άλλες λοιμώξεις
Είναι ιδιαίτερα καλό για την υγεία, η υιοθέτηση μιας διατροφής, ιδίως στις γιορτές, με έμφαση εκτός από τα γλυκά, στα λαχανικά, την άφθονη πρόσληψη φυτικών ινών καθώς και σε τροφές με χαμηλά λιπαρά και καλούς υδατάνθρακες (φρούτα, ολικής άλεσης δημητριακά, κλπ.). Αυτό αποτελεί μια λογική και έξυπνη συμπεριφορά για τις ημέρες που η συνηθέστερη διασκέδαση είναι η γαστριμαργία.
Η προσπάθεια να μην «βάλουμε» κιλά στις γιορτές απαιτεί θέληση και εγκράτεια. Η ενδοοικογενειακή υποστήριξη και συμμετοχή στην τήρηση κανόνων διατροφής, στην παρότρυνση και συμπαράσταση για καθημερινό πρόγραμμα άσκησης ιδίως στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, είναι πολύ μεγάλης σημασίας για να επιτύχουμε την πειθαρχία και τη σωστή συμπεριφορά στον εαυτό μας.
Η σωματική άσκηση, έστω και αν είναι απλό καθημερινό περπάτημα, ένα ποδήλατο ή ένας διάδρομος, θα βοηθήσει και την ψυχολογία μας και θα βελτιώσει το ανοσιακό μας επίπεδο πολύ περισσότερο από την αφελή και συχνά επικίνδυνη υπερκατανάλωση βιταμίνης C.
Αυτές οι συμπεριφορές θα βοηθήσουν τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη να μείνουν με χαμηλές τιμές σακχάρου και να έχουν καλύτερη ρύθμιση που αποδεδειγμένα προστατεύει από κάθε λοίμωξη. Μπορούμε να χαρούμε τις γιορτές και τις διακοπές φροντίζοντας παράλληλα και την σωματική μας υγεία.
