Οι ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες, όπως το πολλαπλό μυέλωμα, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου COVID-19 και εμφανίζουν μειωμένη αντισωματική ανταπόκριση μετά από τον εμβολιασμό τους έναντι του SARS-CoV-2.
Σχετική έρευνα της Θεραπευτικής Κλινικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με υπεύθυνους τους καθηγητές Ευάγγελο Τέρπο και Θάνο Δημόπουλο (πρύτανη ΕΚΠΑ), έχει αναδείξει τη μειωμένη παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 μετά τον εμβολιασμό COVID-19 σε ασθενείς με συμπτωματικό πολλαπλό μυέλωμα συγκριτικά με υγιείς (Blood 2021, 137, 3674-3676 και Blood Cancer Journal 2021, 11, 138).
Πρόσφατα έγινε δεκτή προς δημοσίευση στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Blood (επίσημο περιοδικό της Αμερικανικής Αιματολογικής Εταιρείας) η νέα μελέτη της Θεραπευτικής Κλινικής του ΕΚΠΑ σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χορήγησης τρίτης αναμνηστικής δόσης του εμβολίου BNT162b2 (Pfizer), σε ασθενείς με συμπτωματικό πολλαπλό μυέλωμα.
Στη συγκεκριμένη μελέτη αξιολογήθηκε η ανάπτυξη εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 έναν μήνα μετά τη χορήγηση της τρίτης δόσης του εμβολίου mRNA ΒΝΤ162b2 σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα. Η μέτρηση έγινε με εγκεκριμένη μεθοδολογία από τον FDA των ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτήν τη μέθοδο, τιμές κάτω του 30% δηλώνουν την απουσία εξουδετερωτικών αντισωμάτων ικανών να αντιμετωπίσουν τον ιό, ενώ τιμές άνω του 50% δηλώνουν σημαντική προστασία έναντι του ιού (οι μετρήσεις αφορούν το αρχικό στέλεχος της κορωνοϊού, δηλ. αυτό της Wuhan).
Συνολικά, συμπεριελήφθησαν 167 ασθενείς με διάμεση ηλικία τα 68 έτη, ενώ το 58% ήταν άνδρες. Το 93% των ασθενών λάμβαναν αντι-μυελωματική θεραπεία τη στιγμή του εμβολιασμού. Η 3η δόση του εμβολίου αύξησε σημαντικά την αντισωματική απάντηση έναντι του SARS-CoV-2. Η διάμεση τιμή του τίτλου των εξουδετερωτικών αντισωμάτων έφτασε το 96,7% έναν μήνα μετά την τρίτη δόση συγκριτικά με το 27,1% πριν την τρίτη δόση. Σημειώνεται ότι 75 από τους 114 ασθενείς (66%), που είχαν τίτλο εξουδετερωτικών αντισωμάτων κάτω από 50% πριν την 3η δόση, απέκτησαν τίτλο της τάξεως του 50% και άνω μετά την 3η δόση. Επιπλέον, 32 από τους 57 ασθενείς (56%) που δεν είχαν αναπτύξει εξουδετερωτικά αντισώματα μετά τις πρώτες δύο δόσεις του εμβολίου, απέκτησαν τίτλο αντισωμάτων άνω του 30% μετά την 3η δόση.
Στην πολυ-παραγοντική ανάλυση φάνηκε ότι η λήψη θεραπείας με αντι-μυελωματικούς παράγοντες συσχετίστηκε με μειωμένη αντισωματική ανταπόκριση μετά την 3η δόση του BNT162b2. Συμπερασματικά, η συγκεκριμένη μελέτη δείχνει τη σημασία της χορήγησης αναμνηστικής δόσης εμβολίου για τον SARS-CoV-2 σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα. Αυτό ισχύει ακόμα και για τους ασθενείς με μη ικανοποιητική αντισωματική απόκριση μετά από τους πρώτους δύο εμβολιασμούς, καθώς η 3η δόση προάγει την αντισωματική απάντηση σε πάνω από τους μισούς από αυτούς.
Στη μελέτη συμμετείχαν ο καθηγητής Ευάγγελος Τέρπος, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μαρία Γαβριατοπούλου, ο ιατρός Ιωάννης Ντάνασης-Σταθόπουλος, ο επίκουρος καθηγητής Αλέξανδρος Μπριασούλης, ο ιατρός Παναγιώτης Μαλανδράκης, η ιατρός Μαγδαληνή Μήγκου, ο ιατρός Νικόλαος Κανέλλιας, ο καθηγητής Ευστάθιος Καστρίτης και ο καθηγητής και πρύτανης Θάνος Δημόπουλος από τη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, καθώς και ο καθηγητής Ιωάννης Τρουγκάκος, η βιολόγος Σεντιλιάνα Γουμένη και η βιολόγος Ελένη-Δήμητρα Παπανάγνου από το Τμήμα Βιολογίας του ΕΚΠΑ.
