Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Θα μπορούσε η παραλλαγή Ομικρον, να είναι ο… Γκριντς: Ο κακός, κυνικός, δύστροπος πράσινος τύπος, πρωταγωνιστής στο υπέροχο παραμύθι του Θίοντορ Σέους «Πως ο Γκριντς έκλεψε τα Χριστούγεννα».

Ο Γκριντς μισεί τα Χριστούγεννα όσο τίποτε άλλο και έχει βάλει σκοπό να τα καταστρέψει. Κατά κάποιον, αλληγορικό τρόπο θα έλεγε κάποιος, και η Ομικρον φαίνεται επίσης να μισεί τις γιορτές και τις καταστρέφει, ειδικά στην Ευρώπη, που αποτελεί πλέον το παγκόσμιο επίκεντρο της ανάκαμψης της πανδημίας.

Η Γηραιά ήπειρος είναι αυτή που καταγράφει τα περισσότερα κρούσματα στον κόσμο, με 2,9 εκατομμύρια τις τελευταίες επτά ημέρες (55% του συνολικού αριθμού παγκοσμίως). Αλλά και τους περισσότερους θανάτους με περισσότερους από 24.000 θανάτους την περασμένη εβδομάδα (53% του συνόλου). Ακολουθεί η ζώνη Ηνωμένων Πολιτειών - Καναδά με πάνω από 10.000 νεκρούς (22%).

Με τα κρούσματα να πολλαπλασιάζονται καθημερινά και τα δημόσια συστήματα υγείας να έχουν φτάσει στα όριά τους σε πολλές χώρες, η Ομικρον κλέβει- μετά τα Χριστούγεννα- και την Πρωτοχρονιά. Δυστυχώς, ο απολύτως αναγκαίος εμβολιασμός αποδεικνύεται ότι δεν είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεραστεί η επιδημία. Ακόμη κι αν τα εμβόλια φαίνεται να μπλοκάρουν τις πιο σοβαρές μορφές νόσησης, οι χώρες αντιδρούν διαφορετικά. Σαν να χτίζουν έναν νέο «πύργο της Βαβέλ».

Εφιαλτικό δίλημμα

«Αρκετές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν «ένα εφιαλτικό δίλημμα : Να επιβάλουν περιορισμούς σε ένα ήδη κουρασμένο κοινό από τα συνεχή μέτρα ή να διακινδυνεύσουν τη συντριβή των συστημάτων υγείας;», είναι το ερώτημα που θέτει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Politico. Αλλά απουσιάζει παντελώς μια ενιαία ευρωπαϊκή αντιμετώπιση. Κάθε χώρα μέλος κάνει ότι νομίζει: Η Ολλανδία επέλεξε την πιο δρακόντεια επιλογή, επιβάλλοντας lockdown μέχρι τις 14 Ιανουαρίου. Οι Ολλανδοί μπορούν να καλέσουν μόνο δύο άτομα για δείπνο στο σπίτι τους. Στο γειτονικό της Βέλγιο, η κυβέρνηση δεν αποκλείει επίσης το lockdown,καθώς σήμερα συνεδριάζει η επιτροπή των ειδικών. Ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρού εξετάζει μάλιστα το ενδεχόμενο να επιβληθεί υποχρεωτικός εμβολιασμός.

 Στην Ιρλανδία τα μπαρ και τα εστιατόρια κλείνουν στις 8 το βράδυ. Η Δανία (όπου οι μάσκες και άλλοι κοινωνικοί περιορισμοί είχαν εγκαταλειφθεί το περασμένο καλοκαίρι όταν ο Covid-19 φαινόταν να υποχωρεί), κινηματογράφοι, θέατρα, πάρκα και ακόμη και χώροι διασκέδασης, όπως το περίφημο Τίβολι, στην Κοπεγχάγη, έχουν κλείσει., Στη Γερμανία, η νέα κυβέρνηση Σολτς αντιμετωπίζει μεγάλο πονοκέφαλο: Το προσφάτως διορισμένο συμβουλευτικό όργανο των ειδικών κάλεσε το Βερολίνο να εφαρμόσει αυστηρότερα μέτρα, προειδοποιώντας ότι «αναμένεται πολύ υψηλό βάρος της νόσου από την Ομικρον, λόγω του συγκριτικά χαμηλού ποσοστού εμβολιασμού στη χώρα.

Στην Ισπανία, όπου υπάρχουν έντονες εντάσεις εντός του κυβερνητικού συνασπισμού, έχει υιοθετηθεί μια στρατηγική αναμονής, με την υπόθεση ότι η Ομικρον προκαλεί ουσιαστικά ήπιες λοιμώξεις μεταξύ των εμβολιασμένων και δεν επιβαρύνει υπερβολικά το σύστημα υγείας.

Την ίδια ώρα, Γαλλία και Ελλάδα ακολουθούν σχεδόν τον ίδιο δρόμο με την επιβολή κάποιων κοινών μέτρων, αλλά μετά τις γιορτές, από τις 3 Ιανουαρίου. Στο Παρίσι, κυκλοφορεί για άλλη μια φορά η «Γαλλική εξαίρεση», όπως γράφει η εφημερίδα Le Parisien, σχολιάζοντας  τα τελευταία μέτρα: μια πολύ ελαφρά αυστηροποίηση των περιορισμών με την προσδοκία ότι οι Γάλλοι θα τρέξουν να εμβολιαστούν.

Στη Γαλλία, όπου, όπως και αλλού, οι περιορισμοί δεν είναι καθόλου δημοφιλείς, υπάρχουν έως και επτά εκατομμύρια πολίτες που δεν έχουν κάνει ούτε την πρώτη δόση του εμβολίου. Και φυσικά, η στρατηγική κατά του Covid βαραίνει σαν ογκόλιθος στην προεκλογική εκστρατεία, ενόψει των Προεδρικών εκλογών του Απριλίου.

«Πολεμική» Πρωτοχρονιά

Κι όμως! Ολοι βλέπουν να διαμορφώνεται μια «πολεμική» ατμόσφαιρα τους πρώτους μήνες του 2022, με τους ειδικούς να κάνουν λόγο για δραματική αύξηση των κρουσμάτων σε όλη την Ευρώπη. Ο γνωστός Γερμανός επιδημιολόγος, Χέντρικ Σπέεκ, υποστηρίζει μάλιστα ότι «όλοι οι άνθρωποι θα νοσήσουν από την Ομικρον». Η θνησιμότητα θα είναι μόνο διαφορετική, από χώρα σε χώρα. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί μόνο από τη διαφορά στα μέτρα ενίσχυσης της δημόσιας υγείας. Για παράδειγμα, χώρες με πολύ ηλικιωμένους μεταξύ του πληθυσμού, όπως η Ιαπωνία, που φροντίζονται όμως καλά, έχουν ελάχιστους θανάτους. Χώρες με νεανικό πληθυσμό υποβαθμισμένο σύστημα υγείας και κακή φροντίδα, όπως η Βραζιλία, έχουν περισσότερους θανάτους. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και στην Ευρώπη. Η ανησυχία είναι ότι τα κράτη θα ξαναρχίσουν να αποφασίζουν το καθένα για τον εαυτό του, όπως πέρυσι, στην αρχή της πανδημίας. Αλλά τώρα «τα βόδια τρέχουν μακριά, ακόμα κι αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί  να κλείσει τους στάβλους», γράφει δηκτικά η Politico.Ο τελευταίος χάρτης του ECDC χωρίς πράσινες ζώνες στην Ευρώπη, ήταν αρκετός για να προκαλέσει έναν συναγερμό σχετικά με τις μετακινήσεις εντός της ΕΕ. Χωρίς συντονισμό όμως, όλα θα μπορούσαν να συμβούν, η ζώνη Σένγκεν θα μπορούσε να κινδυνεύσει και η ελευθερία μετακίνησης θα κατέληγε στο έλεος των εθνικών αποφάσεων.

Κατακερματισμένη ΕΕ

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα ήθελε βέβαια να εμποδίσει την ΕΕ να μετατραπεί ξανά σε ένα παζλ διαφορετικών αποφάσεων. Γνωρίζει ότι υπάρχει κίνδυνος αποθάρρυνσης των εμβολιασμένων στις «κόκκινες περιοχές» και υπονόμευσης της εκστρατείας εμβολιασμού που φυσικά σήμερα είναι πιο απαραίτητη από ποτέ. Μόνο που, σε αντίθεση με την πρώτη εμφάνιση του Covid-19, η ΕΕ δεν έχει προετοιμαστεί για να αναλάβει ενιαία δράση για την Ομικρον.

Με λίγα λόγια, η απάντηση σε αυτό το νέο κύμα της πανδημίας φαίνεται κατακερματισμένη. Αλλά, ο κατακερματισμός εξασθενεί το μέτωπο στον πόλεμο. Αρκετοί ειδικοί τονίζουν ότι η ΕΕ θα μπορούσε έστω και τώρα να εγκρίνει έναν νέο κανονισμό, με ένα πλαίσιο κοινών μέτρων για την αντιμετώπιση  μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία σε ολόκληρη την Ένωση. Το όργανο υπάρχει και είναι η Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Έκτακτης Αναγκών Υγείας (HERA), που ιδρύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Μόνο που απαιτείται καλύτερη ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, αλλά και η υιοθέτηση ειδικών εξουσιών για διασυνοριακές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η έγκριση του νέου κανονισμού θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα προς μια πιο αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση λοιμώξεων, όπως η Ομικρον.