Του Μιχάλη Ψύλου
«Μια Αμερικανίδα στο Παρίσι και μια Ευρωπαία στην Ουάσιγκτον»: Θα μπορούσε να είναι τίτλος κινηματογραφικής ταινίας, αν δεν ήταν η εικόνα της διπλωματίας των ημερών: Η αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Καμάλα Χάρις γινόταν δεκτή στο Μέγαρο των Ηλυσίων από τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, την ίδια ώρα που ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποδεχόταν στο Οβάλ Γραφείο την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Σε μια κρίσιμη φάση των Ευρω-αμερικανικών, δύο γυναίκες φαίνεται να αναλαμβάνουν σημαντικό ρόλο στη γεφύρωση των διαφορών.
Οι Ευρωπαίοι τρόμαξαν άλλωστε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν τη νέα τους στρατιωτική συμμαχία Aukus για τον Ινδο-Ειρηνικό, καθώς έγινε σαφές ότι ο Μπάιντεν μετατοπίζει μακριά από την Γηραιά ήπειρο τον άξονα της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον. Ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί την Κίνα ως τον βασικό ανταγωνιστή των Ηνωμένων Πολιτειών και στο πλαίσιο αυτό θέλει να οικοδομήσει έναν αντι-Κινέζικο συνασπισμό με τις σύμμαχες χώρες .
«Πολλοί δυτικοί παρατηρητές βλέπουν έναν νέο αναπτυσσόμενο Ψυχρό Πόλεμο, με την Κίνα να λειτουργεί ως εκδοχή του Σοβιετικής Ένωσης του 21ου αιώνα» γράφει το αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs, σημειώνοντας πάντως ότι «τέτοιες προβολές είναι υπερβολικά άκαμπτες για να περιγράψουν την πολυπλοκότητα της ανόδου της Κίνας». Ο στόχος της κυβέρνησης Μπάιντεν είναι να πείσει την Ευρώπη να αντιταχθεί ξεκάθαρα στις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Κίνας, αλλά να επιδείξει περισσότερη αποφασιστικότητα έναντι της Ρωσίας.
Ο Μακρόν προσβλέπει στο μέλλον
Δύο μήνες, λοιπόν μετά την κρίση με τα Αυστραλιανά υποβρύχια, ο Εμμανουέλ Μακρόν, έχοντας στο πλευρό του την Καμάλα Χάρις, είπε ότι «βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής και η αμερικανο-γαλλική συνεργασία είναι απολύτως κρίσιμη». Ο Μακρόν δεν ξεχνά επίσης ότι η Γαλλία είναι σε προεκλογική περίοδο και η επανεκλογή του στην Προεδρία περνά και μέσα από τη βελτίωση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Ιδιαίτερα μετά και τα λόγια «μεταμέλειας», που είπε ο Μπάιντεν στον Γάλλο πρόεδρο για την κρίση των υποβρυχίων, στο περιθώριο της συνόδου του G20 στη Ρώμη.
Όπως γράφει μάλιστα με νόημα η Le Figaro, «καλωσορίζοντας την Καμάλα Χάρις στο Μέγαρο των Ηλυσίων, ο Μακρόν επισφραγίζει τη συμφιλίωση της Γαλλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σφυρηλατώντας μια προσωπική σχέση με αυτήν που μια μέρα, θα γίνει ίσως η πρώτη Αμερικανίδα πρόεδρος». Αλλωστε,κάθε πρωί, η Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ξεκινά τη μέρα της γνωρίζοντας ότι θα μπορούσε να την τελειώσει στο Οβάλ Γραφείο αν συμβεί κάτι κακό στον πρόεδρο Μπάιντεν- τον γηραιότερο πρόεδρο στην αμερικανική ιστορία (θα γιορτάσει τα 79α γενέθλιά του στις 20 Νοεμβρίου). Η Καμάλα Χάρις, γνωρίζει όμως, ότι σε αυτή τη φάση δεν είναι προετοιμασμένη για αυτό. Σε κάθε περίπτωση, αυτό πιστεύουν οι έξι στους 10 Αμερικανοί, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Νεα εποχή διατλαντικής συνεργασίας
«Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Γερμανίδα Πρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσπαθεί να εμβαθύνει τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουάσιγκτον», τονίζει η αυστριακή Die Presse. Η Πρόεδρος της Κομισιόν συνομίλησε με τον Αμερικανό Πρόεδρο για την κρίση στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας και την από κοινού επιβολή κυρώσεων στο καθεστώς Λουκασένκο. Η αυστριακή εφημερίδα σημειώνει μάλιστα πως η επίσκεψη της προέδρου της Κομισιόν στον Λευκό Οίκο συνέπεσε με την άρση της απαγόρευσης εισόδου των εμβολιασμένων πολιτών της ΕΕ από την αμερικανική κυβέρνηση.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχονται σε μια νέα εποχή διατλαντικής συνεργασίας», δήλωσε ο Μπάιντεν έχοντας στο πλευρό του την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.« Αποκαταστήσαμε την εμπιστοσύνη και την επικοινωνία », απάντησε η επικεφαλής της Κομισιόν, ενθυμούμενη φυσικά πόσο άσχημα είχε φερθεί στους Ευρωπαίους ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ολιβιέ Πιτόν, ειδικός αναλυτής για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τονίζει μάλιστα ότι «οι Αμερικανοί θέλουν να αποδείξουν ότι η σελίδα Τραμπ έχει γυρίσει οριστικά. Το σημαντικό για την κυβέρνηση Μπάιντεν είναι ότι θέλει να δείξει πώς η σύνδεση με τις συμμαχικές χώρες είναι ισχυρή».
Οι Αμερικανοί δεν ξεχνούν επίσης ότι ο Μακρόν έχει πρωτοστατήσει στην «στρατηγική αυτονομία» της Ευρώπης . Θέλουν να τον πείσουν – και ως τον πιθανότερο Πρόεδρο της Γαλλίας για τα επόμενα πέντε χρόνια -ότι η ιδέα αυτή, δεν μπορεί να είναι η λύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κοινή εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια.
Η Χόουπ Χάρισον, καθηγήτρια διεθνών υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο George Washington, εξακολουθεί να βλέπει πάντως ορισμένα θεμελιώδη σημεία σύγκρουσης στη σχέση ΗΠΑ-Ευρώπης. «Ο πρόεδρος Μπάιντεν βρίσκεται υπό μεγάλη εσωτερική πίεση», λέει η Χάρισον. «Είναι τόσο απασχολημένος με την ατζέντα της εσωτερικής πολιτικής του , με αποτέλεσμα να υπάρχει ελάχιστος χώρος για την εξωτερική πολιτική. Εκτός κι αν είναι η… Κίνα, που είναι το κύριο μέλημα της αμερικανικής κυβέρνησης».
