Του Στράτου Στρατηγάκη
Μαθηματικού - Ερευνητή
[email protected],
www.stadiodromia.gr
Μπορεί ένας υποψήφιος να έχει γράψει υψηλό βαθμό στα Μαθηματικά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις και να μην ξέρει Μαθηματικά; Ναι μπορεί. Δεν το λέω εγώ αλλά η 3η Σύνοδος των Προέδρων των Τμημάτων Μαθηματικών των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Ιδού το σχετικό απόσπασμα από το πόρισμά τους:
“Ποιότητα νεοεισαχθέντων φοιτητών: διαπιστώθηκε ότι το χάσμα μεταξύ δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μεγαλώνει συνεχώς. Ακόμα και φοιτητές/τριες υψηλών επιδόσεων έχουν σοβαρές ελλείψεις και χαμηλό γνωσιακό επίπεδο στα Μαθηματικά. Αυτό οφείλεται τόσο στην συνεχή μείωση της ύλης που διδάσκονται οι νέοι στο λύκειο όσο και στον τρόπο που εκπαιδεύονται καθώς και στην έλλειψη καλλιέργειας της μαθηματικής σκέψης. Μία λύση είναι τα Τμήματα Μαθηματικών να παρέμβουν και να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση της εξεταστέας ύλης και της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.”
Επισημαίνουν αυτό που γράφουμε εδώ και χρόνια: Διδάσκουμε λάθος πράγματα με λάθος τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά μας να μην έχουν στοιχειώδεις γνώσεις μαθηματικών στη ζωή τους. Φανταστείτε ένα γιατρό που δεν διδάχθηκε ποτέ στη ζωή του το μέσο όρο ή το ρυθμό μεταβολής, απαραίτητες έννοιες στην καθημερινότητα και στο επάγγελμα. Φανταστείτε έναν επαγγελματία που άκουσε τελευταία φορά για τα ποσοστά όταν ήταν μαθητής της Α Γυμνασίου. Από τότε όλοι κάνουν σα να τα γνωρίζει, αλλά δυστυχώς ξέρουμε ότι δεν ξέρει. Το συναντάμε καθημερινά.
Κάποιες ελάχιστες γνώσεις στατιστικής περιλαμβάνουν τα βιβλία του Γυμνασίου, που συνήθως δεν διδάσκονται και στο Λύκειο δεν υπάρχει τίποτα. Ένας υποψήφιος για τα τμήματα Μαθηματικών δεν έχει ακούσει ποτέ τι είναι ο μέσος όρος. Το γνωρίζει μόνο πρακτικά όταν θέλει να υπολογίσει το μέσο όρο της βαθμολογίας του. Μόνο τα παιδιά των Ανθρωπιστικών Σπουδών ακούνε (διότι δεν μαθαίνουν) τι είναι ο μέσος όρος στο κόντρα μάθημα που εισχήχθη στη Γ Λυκείου. Πρόκειται για μάθημα που δεν είναι Πανελλαδικά εξεταζόμενο και τα παιδιά αδιαφορούν πλήρως για ό,τι δεν τους δίνει μόρια στις Πανελλαδικές και καλά κάνουν. Εδώ κινδυνεύουν να μείνουν εκτός ΑΕΙ.
Να σημειώσουμε ότι για όλους τους μαθητές που αποφοιτούν από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα ο κόσμος μας έχει δύο διαστάσεις. Δεν μελετούν την τρίτη διάσταση στα Μαθηματικά μέχρι να αποφοιτήσουν από το Λύκειο. Πάνε στο Πανεπιστήμιο και τους λένε ότι οι διαστάσεις είναι ν και τρελαίνονται τα παιδιά, διαμαρτύρονται οι καθηγητές τους διότι τα παιδιά δεν μπορούν να παρακολουθήσουν το Πανεπιστήμιο.
Η γεωμετρία το κατεξοχήν μάθημα που καλλιεργεί τη μαθηματική σκέψη είναι στο περιθώριο. Δεν εξετάζεται Πανελλαδικά και οι μαθητές σκέφτονται δεν μου χρειάζεται για να περάσω στο Πανεπιστήμιο, άρα δεν διαβάζω. Την τελευταία στιγμή, φέτος, προστέθηκε στα εξεταζόμενα μαθήματα της Β Λυκείου στις προαγωγικές εξετάσεις και γλύτωσε την ολική απαξίωση των μαθητών. Τα προηγούμενα δύο χρόνια (που δεν διεξήχθησαν οι προαγωγικές εξετάσεις λόγω του κορονοϊού) δεν περιλαμβανόταν στα εξεταζόμενα μαθήματα των προαγωγικών εξετάσεων.
Και τι διδάσκονται τότε; Κάποια κομμάτια της ύλης, σε θεωρητικό επίπεδο μόνο. Οτιδήποτε έχει να κάνει με την καθημερινότητα είναι, πάντα, εκτός ύλης. Κάποτε μάθαιναν τα παιδιά για τα επιτόκια, τον τόκο, τον ανατοκισμό, πράγματα απαραίτητα στη σύγχρονη ζωή, ώστε να καταλαβαίνεις τι γίνεται στην επαφή σου με τις τράπεζες. Τώρα όχι. Τελικά τι μαθαίνουν τα παιδιά μας; Μαθαίνουν να λύνουν εξισώσεις να υπολογίζουν παραγώγους και ολοκληρώματα και κυρίως να αναλώνονται σε τεχνικές και τρικ επίλυσης και όχι σε κατανόηση εννοιών. Μπορεί να δείτε υποψηφίους που έχουν λύσει χιλιάδες ασκήσεις στις παραγώγους αλλά δεν γνωρίζουν την έννοια της παραγώγου. Αυτό εννοούν οι πρόεδροι των Τμημάτων Μαθηματικών ως χαμηλό γνωσιακό επίπεδο.
Είναι λογικό να αναλώνονται σε περίεργες τεχνικές επίλυσης οι μαθητές. Με μικρή σε έκταση εξεταστέα ύλη στις Πανελλαδικές για να ξεχωρίσουν οι άριστοι από τους καλούς πρέπει να τεθούν ως θέματα ασκήσεις εξαιρετικά δύσκολες, ώστε λίγοι να γράψουν πάνω από 18. Έτσι εξασφαλίζεται η ομαλή κατανομή στη βαθμολογική κλίμακα, πράγμα απαραίτητο στις Πανελλαδικές.
Ως λύση προτείνουν οι πρόεδροι των Τμημάτων Μαθηματικών να παρέμβουν και να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση της εξεταστέας ύλης και της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πράγματι είναι πρωτοφανές πόσο μικρή σχέση έχουν αυτά που διδάσκονται τα παιδιά μας στο σχολείο από αυτά που απαιτείται να γνωρίζουν για να παρακολουθήσουν το Πανεπιστήμιο. Καλό θα ήταν να πουν την άποψή τους και οι Πανεπιστημιακοί μας δάσκαλοι, ώστε να θέσουν τις γνώσεις που πρέπει να έχει ένας φοιτητής των θετικών επιστημών.
Ανάλογες διαπιστώσεις για την έκταση της εξεταστέας ύλης και τις αρνητικές συνέπειές της έχει κάνει και ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων (ΕΟΕ), ο αρμόδιος φορέας να συμβουλεύει το Υπουργείο Παιδείας για τη διεξαγωγή των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Αυτό που μου φαίνεται απίστευτο είναι να έχει δημιουργήσει το Υπουργείο Παιδείας έναν οργανισμό που έχει την ευθύνη διεξαγωγής των Πανελλαδικών Εξετάσεων και να μην εφαρμόζει τις εισηγήσεις του. Πρόκειται περί διακοσμητικού οργάνου; Ο ΕΟΕ έχει προτείνει πράγματα πολύ σωστά για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, δείτε το σχετικό μας άρθρο, που προφανώς αφήνουν αδιάφορο το Υπουργείο Παιδείας.
Προτάσεις υπάρχουν, λύσεις υπάρχουν και χρειάζονται ελάχιστα χρήματα για την αναβάθμιση της Μαθηματικής μας Εκπαίδευσης. Το δύσκολο είναι να αλλάξουν τα μυαλά. Αυτό που λείπει είναι να θεωρήσει κάποιος Υπουργός Παιδείας ότι το ζήτημα χρήζει προσοχής και να κάνει δώσει εντολή για αλλαγές.
