Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Μία ιστορία γνωστή που κρατά εδώ και οκτώ χρόνια, φέρνοντας στο φως της δημοσιότητας τρανταχτές αποκαλύψεις για κρυμμένο πλούτο των ισχυρών του πλανήτη σε υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους. Η πολύκροτη υπόθεση είναι γνωστή με το όνομα Pandora Papers, παραπέμποντας στην αρχαία ελληνική μυθολογία, όπου η Πανδώρα σκόρπισε στην ανθρωπότητα όλα τα δεινά και τις ασθένειες που ήταν κρυμμένες σε ένα πιθάρι. Από ανοησία, περιέργεια, σκοπιμότητα; Οι ερμηνείες πολλές, αλλά η ουσία έγκειται στο τι ακριβώς ήταν το πιθάρι, φυλακή ή τόπος διαφύλαξης; Έτσι το θέμα του ανοίγματος του πιθαριού παραπέμπει στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Η σύγχρονη Πανδώρα της φοροαποφυγής εμπεριέχει πολύ δόλο, απάτη, ψευτιά και απογοήτευση, γιατί οι κάθε νέες αποκαλύψεις έρχονται να μας θυμίσουν ότι οι μέχρι σήμερα προσπάθειες για την καταπολέμηση του φαινομένου δεν έχουν αποδώσει καρπούς. Από τις ίδιες βεβαίως κυβερνήσεις, πολιτικούς και διαμορφωτές πολιτικής που έχουν ενορχηστρώσει τους νόμους κατά της φοροαποφυγής και της καταπολέμησης των ανισοτήτων. Αυτό που σοκάρει είναι ότι από το 2013, όταν έγιναν οι πρώτες αποκαλύψεις από το δημοσιογραφικό δίκτυο International Consortium of Investigative Journalists, το σκιώδες παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα παραμένει σχεδόν το ίδιο.
Oι περισσότερες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου έχουν αφιερώσει συνόδους επί συνόδων για να αντιμετωπίσουν τη διαρροή φορολογητέων κερδών καθ’ όλη τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, μειώνοντας τους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές τους, χωρίς ωστόσο επιτυχία. Την ίδια τύχη είχαν και οι κανονισμοί περί υποχρεωτικής δημοσίευσης των κερδών και των φόρων που καταβάλλουν, οι οποίοι τέθηκαν σε ισχύ το 2014 για να αποτρέψουν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να κάνουν χρήση των φορολογικών παραδείσων, σύμφωνα με στοιχεία του Φορολογικού Παρατηρητηρίου της Ε.Ε. Και το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί όλες οι μέχρι τώρα προσπάθειες δεν έχουν αποδώσει ουσιαστικά αποτελέσματα; Η προφανής απάντηση είναι ότι τα ισχυρά πρόσωπα που κατονομάζονται στα Pandora Papers είναι αυτά που θεσμοθετούν τους νόμους και διαμορφώνουν τις συνθήκες για την παγκόσμια ροή κεφαλαίου. Δεδομένου ότι ένα παράλογα μεγάλο μέρος του πλούτου και της δύναμης συγκεντρώνεται στα χέρια ολίγων, είναι αυτοί οι ίδιοι που προσπαθούν να βρουν τρόπους για την όσο το δυνατόν πιο επιεική μεταχείριση του ενεργητικού τους. Και σε όλα αυτά υπάρχουν τα νομικά γραφεία και σύμβουλοι που σπεύδουν να κερδίζουν από όλη αυτή την υπόθεση παρέχοντας τις συμβουλές τους και βρίσκοντας «παραθυράκια», προκειμένου να βοηθήσουν τους μεγιστάνες-πελάτες τους.
Και εμείς απλοί θεατές να ζούμε με τις άμεσες συνέπειες του «κρυμμένου θησαυρού», καθώς η απόκρυψη κεφαλαίου επηρεάζει την πρόσβασή μας στο σύστημα υγείας, στην εκπαίδευση, στην αγορά στέγης και γενικά στην ευημερία των πολιτών. Γιατί οι χαμένοι φόροι σημαίνουν και χαμένες επενδύσεις για τη βελτίωση της ζωής μας. Εάν οι κυβερνήσεις ήθελαν πραγματικά να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της φοροαποφυγής στη ρίζα τους και όχι στα συμπτώματα, δεν θα το είχαν κάνει;
