Στην Ανθή Αγγελοπούλου
Για την αναμόρφωση του συστήματος υγείας, τα κενά στην συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τη σχεδόν ανύπαρκτη πρόληψη καθώς και το γιατί ο ιατρικός τουρισμός, πρέπει να αντιμετωπισθεί ως υπόθεση business to business για να αποφέρει εισοδήματα στη χώρα μας μιλά ο χειρουργός θώρακος και αγγείων, πρώην υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης και Διευθυντής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού, Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος.
Κύριε Μαρκόπουλε έχετε περάσει από αρκετά νοσοκομεία του ΕΣΥ μέχρι να φτάσετε να υπηρετείτε σε ιδιωτική κλινική. Ποια είναι η γνώμη σας για τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Υγεία. Που χωλαίνουμε ως χώρα και ποιες κινήσεις πρέπει να γίνουν για να αποκτήσουμε ένα αποδοτικό και ποιοτικό σύστημα υγείας που θα μπορεί ωστόσο να «αγκαλιάσει» όχι μόνο τους έχοντες αλλά και τους μη έχοντες;
Επίσημη και οργανωμένη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας δεν έχουμε, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερο και ισχυρότερο ιδιωτικό τομέα υγείας στην Ευρώπη (σε αναλογία πληθυσμού). Δυστυχώς έχουμε δύο παράλληλους κόσμους στον τομέα της υγείας και απίστευτο συμπλεγματισμό για να τους αναμείξουμε έστω και μερικώς. Οι γιατροί του ΕΣΥ πιστεύουν ότι στον ιδιωτικό τομέα κυριαρχεί μόνο το κέρδος και οι ιδιώτες που εργάζονται στις κλινικές θεωρούν τους ΕΣΥτες δημοσίους υπαλλήλους με χαρακτηριστική αδιαφορία κλπ. Όλα είναι λάθος. Όλοι μαζί έχουμε εκπαιδευτεί και το μόνο που είναι διαφορετικό είναι οι απολαβές και οι συνθήκες. Είναι απαραίτητο να υπάρχει αλληλοσυμπλήρωση με στόχο την και απρόσκοπτη προσβασιμότητα του πολίτη στην περίθαλψη. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητα δύο πράγματα. Πρώτον, κοινά θεραπευτικά πρωτόκολλα σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα και δεύτερον, κοινός έλεγχος δαπανών και στους δύο τομείς. Τίποτα από τα δύο δε γίνεται, πρώτον γιατί το ΕΣΥ αντιμετωπίζεται σαν ιερή αγελάδα και δεύτερον γιατί η ιδιωτική κλινική μένει ανεξέλεγκτη μετά το ΚΕΝ (Κλειστό Ενοποιημένο Νοσήλιο) του ΕΟΔΥ, διότι όλα τα άλλα τα πληρώνει ο ασθενής. Και τα δύο είναι στρεβλή αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Αν αυτές οι δύο συνθήκες είναι ίδιες και κοινές σε ΕΣΥ και ιδιωτική περίθαλψη (και γιατί όχι αφού αφορά τον Έλληνα ασθενή), τότε η αλληλοσυμπλήρωση και η συνεργασία θα είναι ανοιχτή.
Κατά καιρούς η πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Υγείας έχουν εκπονήσει μέσω καθηγητών ερευνητών κάποια σχέδια αναδιαμόρφωσης του συστήματος υγείας. Υπάρχει κατά τη γνώμη σας κάποιο από τα όσα έχουμε διαβάσει που να αγγίζει έστω την Ελληνική πραγματικότητα, να είναι εφαρμόσιμο και στην πράξη;
Δεν έχει πέσει στην αντίληψή μου κάποιο σχέδιο που να μην είναι αντιγραφή κάποιου ξένου σχεδίου. Όμως, αυτό, δεν ταιριάζει στην ελληνική πραγματικότητα που είναι εξαιρετικά ιδιαίτερη και σας παραθέτω κάποιες από τις σοβαρές ιδιαιτερότητες:
1. Η Ελλάδα έχει από τους πλέον γηρασμένους πληθυσμούς (22% > 65 ετών έναντι 19% στην Ε.Ε).
2. Από τα χαμηλότερα εξοδολόγια/ ασθενή (1630 ευρώ/ ασθενή έναντι 3000 στην Ε.Ε).
3. Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μη καλυπτόμενων ιατρικών αναγκών για τη μεσαία τάξη και τους απόρους από ολόκληρη την Ε.Ε. σε ότι αφορά την πρόσβαση σε περίθαλψη (παράδειγμα δεκάδες ημιτελή σε εξοπλισμό και προσωπικό Νομαρχιακά Νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας).
4. Η Ελλάδα διαθέτει σχεδόν διπλάσιους γιατρούς από την Ε.Ε (6,1/1000 έναντι 3,6 στην ΕΕ) και πολύ λιγότερους νοσηλευτές (3,4/1000 κατοίκους έναντι 8,4 στην Ε.Ε).
Ασφαλώς το σύστημα Υγείας πρέπει να ξαναγραφτεί με άλλες κατευθύνσεις. Υπάρχει διέξοδος αλλά όχι με αντιγραφές.
Η ΕΕ ανακοίνωσε εν μέσω πανδημίας το νέο οικονομικό σχέδιο που αφορά την πρόληψη στην ογκολογία. Η Ελλάδα θέτοντας σε εφαρμογή την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας ετοιμάζει ένα σχέδιο νόμο, το οποίο θα κατατεθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες, έχει συμπεριλάβει σειρά προληπτικών εξετάσεων. Κάποιες εξ αυτών ανακοίνωσε και ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στη ΔΕΘ. Ωστόσο, μερίδα επιστημόνων, ένας εξ αυτών είστε και εσείς, έχετε επισημάνει ότι υπάρχουν σημαντικά κενά στις εξετάσεις που θα συμπεριληφθούν στην πρόληψη. Θέλετε να μας εξηγήσετε ποια είναι αυτά;
Η Ελλάδα είναι προτελευταία στην πρόληψη στην Ε.Ε. Ξοδεύει για πρόληψη χωρίς προγραμματισμό και οργάνωση λιγότερο από το 2% των συνολικών εξόδων του Τομέα Υγείας. Στο ίδιο επίπεδο με Μάλτα και πάνω μόνο από τη Σλοβακία. Η πρόληψη επιτυγχάνει δύο στόχους:
α. Σώζει ζωές με έγκυρη διάγνωση,
β. Διασώζει πόρους, διότι απαιτούνται λιγότεροι πόροι για αποθεραπεία σε κάτι που διαγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο, όπως ο καρκίνος.
Επομένως, ο σχεδιασμός προτεινόμενων προληπτικών υποχρεωτικών εξετάσεων είναι ολόσωστος σαν σύλληψη, πλην όμως ημιτελής. Λείπει η πιο φθηνή εξέταση αυτής της ακτινογραφίας θώρακος που διαγνώσκει τον ασυμπτωματικό καρκίνο σε 1ο και 2ο στάδιο. Όταν μιλάμε για καρκίνο πνεύμονος, εννοούμε τον πρώτο καρκίνο σε συχνότητα στους άνδρες και πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο. Είναι λάθος και αντιεπιστημονική απόφαση η παράλειψη της ακτινογραφίας θώρακος αφού κάθε χρόνο έχουμε 10.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου πνεύμονος στην Ελλάδα από τις οποίες το 40% είναι μάλλον ανεγχείρητος άρα μη θεραπεύσιμος.
Με τη γνώση που έχετε από τη θητεία σας ως υπουργός τουριστικής ανάπτυξης θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε που χωλαίνουμε ως κράτος στο να αναπτύξουμε τον ιατρικό τουρισμό. Είμαστε μια χώρα που διαθέτει μονάδες, προσωπικό και τις ιδανικές καιρικές συνθήκες. Γιατί δεν έχουμε μπει δυναμικά στον τομέα αυτό που σε άλλα κράτη αποφέρει σημαντικά κέρδη;
Την τελευταία 10ετία οι Υπουργοί Υγείας είναι μη ιατροί, άρα η εξοικείωσή τους με τον χώρο, πέραν των οικονομικών ζητημάτων είναι αργή και συνήθως ημιτελής. Ο ιατρικός τουρισμός για να βοηθηθεί απαιτεί βαθιά γνώση της λειτουργίας του ιατρικού επαγγέλματος. Με σχέδια νόμου δεν προωθείται ο ιατρικός τουρισμός, ο οποίος είναι υπόθεση business to business. Αυτό δεν το έχει κάνει κανείς από την κυβέρνηση ώστε να βοηθήσει τις ιδιωτικές κλινικές και το ΕΣΥ όπου μπορεί να διεκπεραιώσει πρόγραμμα ιατρικού τουρισμού. Η εκτίμησή μου είναι ότι λιγότερο αφορά τον Υπ. Τουρισμού, αλλά θέλει τη συνεργασία του. Ο ιατρικός τουρισμός αποτελεί αντικείμενο πολιτικής της υγείας. Στη 10μηνη θητεία μου στο Υπ. Τουριστικής Ανάπτυξης παρά το γεγονός ότι γνωρίζω τα ζητούμενα του Ιατρικού Τουρισμού, είχα άλλες προτεραιότητες και δεν πρόλαβα να ξεκινήσω έργο σε αυτόν τον τομέα. Τότε το 2009 η οικονομική κρίση σοβούσε στην Ε.Ε και έπρεπε να χτίσω νέους διαδρόμους οικονομικότερου τουρισμού από την Ε.Ε κυρίως ώστε να διασώσω το τουριστικό έσοδο του ΑΕΠ που είναι πάντα σωτήριο για την οικονομία και το κατάφερα με πολύ προσπάθεια. Ο Ιατρικός Τουρισμός θέλει συμφωνίες με μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες, μεγάλα συνταξιοδοτικά ασφαλιστικά ταμεία συνταξιούχων από όλο τον κόσμο και επίσης θέλει ιδιαίτερα εξειδικευμένες νοσηλευτικές μονάδες σε συγκεκριμένα νοσήματα.
Πώς αποφασίσατε να ακολουθήσετε τη χειρουργική θώρακος και αγγείων δεδομένου ότι δεν αποτελεί την πρώτη επιλογή για τους περισσότερους γιατρούς όταν μπαίνουν στην διαδικασία της εξειδίκευσης;
Από το πρώτο έτος των σπουδών μου στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, ήταν όνειρό μου και φιλοδοξία μου η χειρουργική ειδικότητα, επειδή έχει αμεσότητα αποτελέσματος και επειδή αποτελεί πρόκληση για έναν γιατρό. Προφανώς, έχει σχέση με τις ιδιότητες του χαρακτήρα μου. Η επιλογή χειρουργικής θώρακος και αγγείων έχει να κάνει με τον πλέον θανατηφόρο καρκίνο που είναι αυτός του πνεύμονα αλλά και τη μάστιγα των αγγειοπαθειών που στη σύγχρονη εποχή είναι μεγάλη. Η αλήθεια είναι πως λίγο με τρόμαζε η διάρκεια της ειδικότητας που είναι 7 χρόνια μετά τα 6 του Πανεπιστημίου. Αν προσθέσεις και 2 μετεκπαιδεύσεις σε Αγγλία και ΗΠΑ έχουν περάσει 15 χρόνια πολύ σημαντικά για εμένα ώστε σήμερα να μπορώ να πω πως καμία δυσκολία δε με εμποδίζει να επέμβω χειρουργικά σε θώρακα και αγγεία. Αργότερα η εξειδίκευση αυτή “έσπασε σε δύο διαφορετικές, της θωρακοχειρουργικής και της αγγειοχειρουργικής. Είμαι μάλλον από τους λίγους που μπορώ να τα κάνω και τα δύο και είμαι ιδιαίτερα ευτυχής για αυτό.
Αναφορικά με τον τομέα σας. Τι νεότερα έχουμε από πλευράς θεραπειών και ποιο είναι το μέλλον στην θωρακοχειρουργική με τις εξελίξεις των νέων τεχνολογιών;
Η θωρακοχειρουργική πριν από 20-25 χρόνια ήταν μία ειδικότητα που αντιμετώπιζε μόνο το 1/3 των όγκων του πνεύμονος. Σήμερα, η εγχειρησιμότητα έχει φθάσει στο 50% και σε αυτό έχουν βοηθήσει τρεις παράγοντες: 1. Η προεγχειρητική χημειοθεραπεία/ανοσοθεραπεία που συρρικνώνει όγκους και λεμφαδένες και καθιστά τον καρκίνο χειρουργήσιμο. 2. Η ενδοσκοπική χειρουργική θώρακος που δίνει δυνατότητα αντιμετώπισης χωρίς ιδιαίτερο πόνο και μικρή νοσηλεία. 3. οι σύγχρονες μορφές ενέργειας laser/ κρυοθεραπεία/ φωτοδυναμική που “διαλύουν” όγκους χωρίς νυστέρι, χωρίς τομές ώστε να προσδώσουν ποιότητα ζωής στους ασθενείς. Ιδού, γιατί η ιατρική επιστήμη απαιτεί διαρκή ενημέρωση και συνεχή εκπαίδευση.
Τι συμβουλεύουμε τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα εν μέσω πανδημίας. Τι πρέπει να προσέχουν;
Η πλεόν σοβαρή και συχνή επιπλοκή του κορονοϊού είναι η πρόκληση άτυπης πνευμονίας και στη συνέχεια η μετατροπή της σε μικροβιακή. Είναι και η βασική αιτία υποοξυγοναιμίας, αλλά και η κυρίαρχη αιτία που καμιά φορά οδηγεί σε ΜΕΘ και διασωλήνωση του ασθενούς. Εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι ο συνδυασμός covid και καρκίνου του πνεύμονος είναι ένας επικίνδυνος συνδυασμός. Οι καρκινοπαθείς και μόνο λόγω νόσου έχουν μειωμένη άμυνα οργανισμού. Αν βρίσκονται υπό ΧΘΠ ή ακτινοθεραπεία είτε υπάρχει μεγαλύτερη ανοσοκαταστολή, άρα υπάρχει και πολλαπλάσιος κίνδυνος. Η συμβουλή για όλους τους καρκινοπαθείς και ιδιαίτερα αυτούς με Ca πνεύμονος είναι ο προληπτικός εμβολιασμός και για την τρίτη προαιρετική δόση λόγω της ιδιαιτερότητας της νόσου.
Και δεν μπορώ να μη ρωτήσω, πως ένας άνθρωπος με τόσα ιδανικά στο κομμάτι της προσφοράς στο συνάνθρωπο μέσα από την ιατρική του αποφάσισε να κατέβει στον πολιτικό στίβο. Τι αποκομίσατε από αυτή τη θητεία σας;
Και η πολιτική, προσφορά στους Έλληνες είναι και την Ελλάδα σαν εθνικό χώρο. Όσο οι πρωταγωνιστές τη βλέπουν έτσι θα βγει καλό αποτέλεσμα. Η Ελλάδα υποφέρει από πολιτικούς μέτριους ή ιδιοτελείς ή υπερβολικά διαχειριστικούς. Η χώρα δεν προχωράει όταν η πολιτική κατευθύνεται από οικονομικά κέντρα. Η χώρα προχωράει όταν οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τα οικονομικά κέντρα και τις επιδιώξεις τους για το εθνικό συμφέρον. Δεν είναι εύκολο ούτε χωρίς συγκρούσεις. Όμως αυτή είναι η αξία της πολιτικής. Για αυτό ο σοφός λαός, που αντιλαμβάνεται, λέει σε όλες τις δημοσκοπικές “εικόνες” ότι ηγέτες σαν τους Καραμανλήδες ή τον Ανδρέα λείπουν από τη χώρα. Και έχουν δίκιο. Τέτοιες ηγεσίες λείπουν και από την Ευρώπη δυστυχώς. Για εμένα η πολιτική δεν τελείωσε. Αναμένετε την επόμενη στροφή.
Ποιος είναι ο Κώστας Μαρκόπουλος
Ο Κώστας Μαρκόπουλος (γεννημένος στην Αθήνα το 1960) είναι χειρουργός θώρακος και αγγείων. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, πήρε πτυχίο το 1984 και στην συνέχεια εκπαιδεύτηκε στη Γενική Χειρουργική για 3 χρόνια στο Νοσοκομείο Μεταξά (1985-86) και στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού (1986-88). Μετά συνέχισε την εξειδίκευση για 4 χρόνια στην χειρουργική θώρακος- καρδιάς και αγγείων, στο Νοσοκομείο Μεταξά (1988-91) και Ιπποκράτειο (1991-92). Το 1992 έλαβε τον τίτλο του χειρουργού θώρακος και μεγάλων αγγείων. Την ίδια χρονιά μετέβη στο Montefiore Hospital στο Pittsburgh των ΗΠΑ όπου μετεκπαιδεύτηκε στην χρήση Nd-Yag Laser στην χειρουργική των πνευμόνων, τόσο μέσω εύκαμπτου βρογχοσκοπίου όσο και στο χειρουργικό πεδίο, για αναίμακτες αφαιρέσεις όγκων από τους πνεύμονες. Με την επιστροφή του συμπλήρωσε την εξειδίκευση στα Laser με την παρακολούθηση ειδικού σεμιναρίου του Μετσόβειου Πολυτεχνείου στην παραγωγή και χρήση στους ανθρώπινους ιστούς όλων των ειδών Laser (Nd-Yag, CO2, Argon, Διοδικό, κλπ).
Τον Δεκέμβριο του 1992 διορίστηκε Επιμελητής στην χειρουργική κλινική Θώρακος και Αγγείων στο Νοσοκομείο Πεντέλης (1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ) όπου και εργάστηκε μέχρι το 1999, έχοντας στο μεταξύ διεκπεραιώσει πάνω από 600 επεμβάσεις σε θώρακα και αγγεία και έχοντας κάνει 200 βρογχοσκοπήσεις με εύκαμπτο βρογχοσκόπιο. Από το 1994 και έχοντας το δικαίωμα από την σύμβασή του χειρούργησε στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και Παλαιού Φαλήρου καθώς και στον Κυανού Σταυρό και από το 1999 στην Κεντρική Κλινική Αθηνών που τότε ξεκίνησε τη λειτουργία της. Παράλληλα, διατηρούσε ιατρεία τόσο στην Αθήνα, στην περιοχή της Καλλιθέας) όσο και στην Χαλκίδα. Το 1999 εγκατέλειψε τα δημόσια νοσοκομεία και αφιερώθηκε στην ιδιωτική ιατρική αναλαμβάνοντας τη Διεύθυνση της Χειρουργικής Θώρακος και Αγγείων στην Κεντρική Κλινική Αθηνών.
Το 2004 εξελέγη βουλευτής Ευβοίας της Νέας Δημοκρατίας και λόγω ασυμβίβαστου διέκοψε το ιατρικό επάγγελμα αλλά όχι και τα χειρουργεία ή το ιατρείο στην Χαλκίδα. Συνέχισε να συμμετέχει σε ιατρικά συμβούλια και δύσκολα χειρουργεία όταν προέκυπτε ανάγκη καθώς επίσης συνέχισε το κοινωνικό έργο του στο ιατρείο της Χαλκίδας. Το 2009, όλα τα παραπάνω διεκόπησαν, αφού ορίστηκε Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης.
Από τον Ιανουάριο του 2015 επανήλθε στην Διεύθυνση της Χειρουργικής Θώρακος και Αγγείων στην Κεντρική Κλινική Αθηνών, ασκώντας όλο το εύρος της χειρουργικής θώρακος (βρογχοσκοπήσεις, θωρακοσκοπήσεις, ανοικτή θωρακοχειρουργική) και της Αγγειοχειρουργικής (ενδαγγειακή χειρουργική, stent, κλασσική χειρουργική αγγείων).
Από το Σεπτέμβριο του 2019 είναι Διευθυντής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού και όπως χαρακτηριστικά δήλωσε «κάθε νέα εκκίνηση είναι βατήρας εκτόξευσης για όσους έχουν τον πήχη της ποιότητας ψηλά και την ηθική διάσταση της ιατρικής ριζωμένη μέσα τους».
Τέλος, ο Κώστας Μαρκόπουλος είναι παντρεμένος, είναι πατέρας 2 παιδιών. Ομιλεί Αγγλικά και Γαλλικά και είναι Μέλος της Ευρωπαϊκής Θωρακοχειρουργικής Εταιρείας.
