Του Μιχάλη Ψύλου

Εχει υπερβεί κάθε όριο αλαζονείας ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν: Ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους- και μάλιστα εν πτήσει προς την Νέα Υόρκη- συνάντηση με τον Ελληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ-χωρίς να έχει κανονιστεί οτιδήποτε, διά της διπλωματικής οδού. 

Την ίδια ώρα , ο Τούρκος Πρόεδρος έχει βάλει λυτούς και δεμένους για να συναντήσει τον Τζο Μπάιντεν, αλλά μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές- ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν είχε εκδηλώσει το παραμικρό ενδιαφέρον για διμερή συνάντηση με τον Ερντογάν. Η  μόνη επαφή του Τούρκου Προέδρου με την κυβέρνηση Μπάιντεν θα είναι η συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τον Αμερικανό ομόλογό του, Αντονι Μπλίνκεν. Αλλωστε ,ο Μπάιντεν είχε στείλει επιστολή σε όλους τους ξένους ηγέτες, εξηγώντας ότι λόγω της πανδημίας,καλύτερα να απέφευγαν να πάνε στη Νέα Υόρκη ,αλλά να απευθυνθούν με βιντεοσκοπημένο μήνυμα στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Ο Αμερικανός Πρόεδρος επρόκειτο μάλιστα  να πάει στη Νέα Υόρκη για να εκφωνήσει την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ,αλλά στη συνέχεια  θα επέστρεφε  αμέσως στην Ουάσιγκτον.Οσο και αν οι περισσότεροι ξένοι ηγέτες- και ο Ερντογάν επίσης- θα ήθελαν να ανταλλάξουν μαζί του μια θερμή χειραψία ,και κυρίως να φωτογραφηθούν με τον Αμερικανό Πρόεδρο.

Μόνο ,που η Τουρκία δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή ιδίως, στην κορυφή της λίστας προβλημάτων του Προέδρου Μπάιντεν. Προέχουν η πληγή στο Αφγανιστάν που δεν έχει επουλωθεί,  η κρίση με τη Γαλλία, λόγω της ακύρωσης της σύμβασης για την πώληση 12 υποβρυχίων στην Αυστραλία μετά τη συμφωνία AUKUS . Και φυσικά, ο Αμερικανός πρόεδρος το μόνο που δεν ήθελε ,ήταν να ακούσει τον Ερντογάν να ζητάει αλλαγές στη σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπως αναφέρει ο Τούρκος Πρόεδρος στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Ενας πιο δίκαιος κόσμος , είναι εφικτός». Ο Ερντογάν είχε στις αποσκευές του χιλιάδες αντίτυπα του βιβλίου του , προκειμένου να τα μοιράσει στη Νέα Υόρκη, αλλά μάλλον θα μείνουν στα …χαρτόκουτα!

Αλεξανδρούπολη και …Σμύρνη

Αλλωστε, ο Τούρκος Πρόεδρος  φρόντισε να δείξει τις προθέσεις του στον Μπάιντεν , στέλνοντας «γράμμα», μέσω του Ιμπραήμ Καραγκιούλ-στενού του συνεργάτη και διευθυντή της Yeni Safak ,της πιο φιλο-Ερντογανικής εφημερίδας στην Τουρκία. Σε ένα άρθρο-παραλήρημα εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Καραγκιούλ κατηγορεί ούτε λίγο ούτε πολύ την Ουάσιγκτον ότι εξασφάλισε από την Ελλάδα «το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και σε αντάλλαγμα θα δώσει τη …Σμύρνη στους Ελληνες»!.. «Τι  κάνουν οι αμερικανικές βάσεις στην Αλεξανδρούπολη και τα νησιά του Αιγαίου;», διερωτάται ο διευθυντής της Yeni Safak, δίχως να καταλαβαίνει ότι γίνεται περίγελως! Και μέσα στο παραλήρημά του ,υποστηρίζει ότι «η Τουρκία κάνει ένα τεράστιο άλμα στην εξουσία για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και σκίζει τους χάρτες που έχουν σχεδιαστεί…Εκτείνεται παντού από την Κεντρική Αφρική έως την Κασπία, από τη Λιβύη έως το Αφγανιστάν. Αυτός είναι ο φόβος σας», γράφει ο Ιμπραήμ Καραγκιούλ, απευθυνόμενος στον Πρόεδρο Μπάιντεν!

Ο ουρανοξύστης της Τουρκίας

Με αυτές τις «απόψεις», είναι σαφές ότι οι γραμμές Ουάσιγκτον -Αγκυρας είναι αποκλίνουσες. Τι απέμεινε λοιπόν στον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν για να δικαιολογήσει το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη; Να «εντυπωσιάσει» τους συμπατριώτες του με τα εγκαίνια του “Yeni Türkevi”-του «Σπιτιού» της  Νέας Τουρκίας, σε έναν ουρανοξύστη ύψους 71 μέτρων , δίπλα στο κτίριο των Ηνωμένων Εθνών, για τον οποίο ο Ερντογάν δαπάνησε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. «Είναι ένα έργο κύρους για την Τουρκική διπλωματία», γράφει η εφημερίδα Sabah. Το κτίριο έχει σχήμα τουλίπας και φέρει «παραδοσιακά τουρκικά αρχιτεκτονικά μοτίβα, ειδικά αυτά των Σελτζούκων Τούρκων», προσθέτει η Sabah.

Μόνο ,που όσο και αν τα ελεγχόμενα από τον Ερντογάν Μέσα Ενημέρωσης στην Τουρκία πλέκουν το εγκώμιο του «Σουλτάνου», η πραγματικότητα που βιώνουν οι απλοί πολίτες είναι πολύ διαφορετική και κυρίως ,απείρως πιο δύσκολη: Επίσημα, ο ετήσιος πληθωρισμός είναι στο 19,3 % και οι τιμές των τροφίμων έχουν  αυξηθεί κατά  29 %.  Η τουρκική λίρα βρίσκεται συνεχώς σε πορεία υποτίμησης. Πριν από πέντε χρόνια το δολάριο ήταν ανταλλάξιμο με τρεις  λίρες, σήμερα είναι πάνω από οκτώ.

Στις δημοσκοπήσεις, η κυβέρνηση Ερντογάν αυτή τη στιγμή τα πάει πολύ άσχημα. Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις , το κυβερνών κόμμα AKP έχει υποχωρήσει στο 29,3%.  Συγκριτικά: Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 2018, το ΑΚΡ είχε αποσπάσει το 42,5 %. Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό (CHP), είναι αυτή τη στιγμή στο 19 %, αλλά η συμμαχία της αντιπολίτευσης αναμένεται -εκτός απροόπτου-να νικήσει στις εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για το 2023,αλλά δεν αποκλείεται να διεξαχθούν τον επόμενο χρόνο.

Η εποχή Ερντογάν τελειώνει

 « Για πρώτη φορά μετά από 19 χρόνια, δεν είναι βέβαιο ότι η σημερινή κυβερνητική συμμαχία θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία», γράφει σε  ανάλυσή της για την Τουρκία, η Γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Στο ίδιο μήκος κύματος, η Die Zeit εκτιμά επίσης ότι «η εποχή Ερντογάν φτάνει στο τέλος της». Η  Γερμανική εφημερίδα προειδοποιεί μάλιστα ότι « η Δύση διαπραγματεύεται πλέον  με έναν εξαντλημένο Ερντογάν και  πρέπει να λάβει υπόψη ότι η πολιτική ισορροπία στην Τουρκία μεταβάλλεται σημαντικά υπέρ της αντιπολίτευσης».

Αν και ο Τούρκος πρόεδρος έχει βιώσει πολυάριθμες κρίσεις στα χρόνια της «βασιλείας» του, οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι έχει φτάσει «στο τέλος του δρόμου για δύο λόγους: ο ένας σχετίζεται με την υγεία του και  ο άλλος με τις εκλογές», εκτιμά η Die Zeit. Πληθαίνουν τα περιστατικά -και μάλιστα δημοσίως- που δείχνουν ότι ο 67χρονος Τούρκος Πρόεδρος αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης προφανώς και δεν μιλούν για αυτό, αλλά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οργιάζουν οι φήμες. Και για το λόγο αυτό άλλωστε , η κυβέρνηση ετοιμάζει αυτήν τη στιγμή έναν νέο νόμο επιβολή λογοκρισίας. 

Πρόσφατη δημοσκόπηση επίσης, του ινστιτούτου έρευνας αγοράς Aksoy, έδειξε ότι ο Ερντογάν θα έχανε, αν διεξάγονταν σήμερα προεδρικές εκλογές.  Τον Σεπτέμβριο του 2020 , η δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου ήταν στο 38% και τον περασμένο Ιούνιο είχε υποχωρήσει στο 31%. Μπορεί βέβαια μέχρι σήμερα ο Ερντογάν να έβγαζε «κουνέλια από το καπέλο» , για να επιβιώνει πολιτικά ,αλλά τα μαγικά του κόλπα έχουν πλέον εξαντληθεί…