Ο κόσμος αναπτύσσεται αλλά μερικές αντιλήψεις δύσκολα αλλάζουν. Αρκετές έρευνες δείχνουν ότι σε πολλές χώρες, ακόμα και αναπτυγμένες, οι γονείς συνεχίζουν να προτιμούν ένα αγόρι παρά ένα κορίτσι. Ισως όμως οι γονείς πρέπει να το ξανασκεφτούν: τελικά τα κορίτσια μπορεί να είναι καλύτερη «επένδυση», από οικονομική άποψη.
Τα κορίτσια κατά μέσο όρο διεθνώς παίρνουν καλύτερους βαθμούς από τα αγόρια στο σχολείο και στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες πιο πολλές γυναίκες παρά άνδρες πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο, άρα οι γυναίκες θα έχουν περισσότερα εφόδια για να βρουν δουλειές τον 21ο αι., σε μια εποχή που η «οικονομία της γνώσης» θριαμβεύει. Εξάλλου, οι έρευνες δείχνουν ότι οι συνετές γυναίκες, όταν κάνουν χρηματικές επενδύσεις, πετυχαίνουν υψηλότερες αποδόσεις από τους άνδρες, καθώς οι τελευταίοι- σύμφωνα με τη Merrill Lynch- τείνουν να επενδύουν υπερβολικά ποσά σε ριψοκίνδυνες ιδέες.
Από την άλλη, η συνεχής αύξηση στη γυναικεία απασχόληση στις πλούσιες χώρες (οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας πηγαίνουν σε γυναίκες παρά άνδρες) είναι η κύρια δύναμη πίσω από την παγκόσμια ανάπτυξη των τελευταίων δύο δεκαετιών. Οι γυναίκες έχουν συμβάλει στην άνοδο του παγκόσμιου ΑΕΠ περισσότερο από τη νέα τεχνολογία ή από την ανάπτυξη της Κίνας.
Από το 1970 οι γυναίκες έχουν καταλάβει δύο στις τρεις θέσεις εργασίας που έχουν δημιουργηθεί. Οι υπολογισμοί των οικονομολόγων δείχνουν ότι τελικά η αυξημένη γυναικεία απασχόληση έχει ξεπεράσει σε συνεισφορά στην ανάπτυξη τους άλλους δύο παράγοντες (κεφαλαιουχικές επενδύσεις και αυξημένη παραγωγικότητα λόγω τεχνολογίας).
Αν προσθέσει κανείς την αφανή και εκτός αγοράς οικιακή εργασία και την ανατροφή των παιδιών (που δεν αμείβονται και συνεπώς δεν μετρώνται από τις στατιστικές υπηρεσίες και δεν καταγράφονται στο ΑΕΠ), οι γυναίκες πιθανότατα παράγουν πάνω από το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής. Επισήμως στις ανεπτυγμένες οικονομίες του ΟΟΣΑ οι γυναίκες παράγουν κάτι λιγότερο από το 40% του ΑΕΠ (χωρίς την εργασία του νοικοκυριού).
Είναι γεγονός ότι οι γυναίκες συνεχίζουν να αμείβονται λιγότερο και να δυσκολεύονται περισσότερο για να πάρουν διευθυντικές θέσεις στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, όμως καθώς ολοένα πέφτουν τα ταμπού, τόσο οι γυναίκες θα αυξάνουν την παραγωγικότητα και άρα τα εισοδήματά τους.
Οι γυναίκες παραπονούνται -και ορθώς- επί αιώνες για εκμετάλλευση από τους άνδρες. Παρόλα αυτά, στα μάτια των οικονομολόγων, παραμένουν ο λιγότερο αξιοποιούμενος πόρος στον κόσμο. Το να συμμετάσχει ένας μεγαλύτερος αριθμός γυναικών στην αγορά εργασίας, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επίλυση προβλημάτων όπως το δημογραφικό και η φτώχεια.
Μερικοί φοβούνται ότι αν περισσότερες γυναίκες εργάζονται αντί να προσέχουν τα παιδιά τους, τότε ναι μεν θα αυξηθεί το ΑΕΠ, όμως παράλληλα θα υπάρξουν κοινωνικές επιπτώσεις, όπως λιγότερες γεννήσεις και προβλήματα ανατροφής για τα παιδιά. Πάντως χώρες, όπως η Σουηδία και οι ΗΠΑ, όπου αναλογικά εργάζονται περισσότερες γυναίκες, στην πραγματικότητα έχουν μεγαλύτερο δείκτη γεννητικότητας από ό,τι η Ιαπωνία και η Ιταλία, όπου οι πιο παραδοσιακές γυναίκες μένουν σπίτι (στις χώρες αυτές το ποσοστό των γυναικών στην απασχόληση δεν ξεπερνά το 40% του συνόλου των θέσεων εργασίας).
Φαίνεται πως αν η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση συνοδευτεί με σωστές κρατικές πολιτικές υποστήριξης των γυναικών και της οικογένειας, δεν μειώνεται το ποσοστό γεννήσεων σε μια χώρα. Ετσι, οι κυβερνήσεις οφείλουν αρχικά να άρουν τα εμπόδια που «φρενάρουν» τις γυναίκες από το να εργασθούν και στη συνέχεια πρέπει να τις στηρίξουν ως εργαζόμενες (γονικές άδειες, βρεφονηπιακοί σταθμοί, ευέλικτα ωράρια κ.α.).
Ο μεγαλύτερος χρόνος που σήμερα περνούν στη δουλειά τους, έχει οδηγήσει σε μείωση του χρόνου για εργασίες του νοικοκυριού (πληρώνονται οικιακοί βοηθοί γι' αυτό) και φυσικά σε λιγότερο ελεύθερο χρόνο και λιγότερο ύπνο.
Αλλες έρευνες δείχνουν ότι όσο περισσότερες γυναίκες καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης σε μια κυβέρνηση, τόσο έμμεσα ευνοείται η ανάπτυξη, επειδή οι γυναίκες τείνουν να στρέφουν τις δημόσιες δαπάνες σε κοινωνικά προγράμματα (υγεία, παιδεία, πολιτισμός, φτώχεια, υποδομές κλπ), παρά σε αγορές όπλων. Από την άλλη, ευεργετικές είναι οι επιπτώσεις και στις ιδιωτικές εταιρείες, καθώς όσο περισσότερες είναι οι γυναίκες μάνατζερ, τόσο έχει διαπιστωθεί ότι επιλύνονται ευκολότερα τα προβλήματα και δημιουργείται κλίμα συνεργασίας στο προσωπικό.
Η αύξηση της γυναικείας απασχόλησης υποβοηθείται από μια διεθνή δομική αλλαγή, που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δεκαετίες: ο δευτερογενής τομέας (βιομηχανία) με τον χειρωνακτικό και ανδρικό του χαρακτήρα υποχωρεί υπέρ του τριτογενούς (υπηρεσίες), όπου οι γυναίκες δεν υστερούν, άρα έχουν περισσότερες ευκαιρίες. Φυσικά στις ασιατικές εξαγωγικές χώρες οι γυναίκες παίζουν κυρίαρχο ρόλο σε βιομηχανίες όπως οι κλωστοϋφαντουργίες, η ένδυση κλπ.
Βέβαια το μερίδιο των γυναικών στο εργατικό δυναμικό έχει κάποιο άνω όριο και ήδη στις ΗΠΑ εμφανίζει στασιμότητα, όμως καθώς γίνονται όλο και καλύτερα εκπαιδευμένες (συχνά υπερτερώντας και έναντι των ανδρών), στο μέλλον θα παίρνουν όλο και καλύτερες δουλειές, άρα θα αμείβονται καλύτερα. Ο βασικός λόγος που οι γυναίκες πληρώνονται κατά μέσο όρο λιγότερο, δεν είναι ότι αμείβονται λιγότερο για την ίδια δουλειά με τους άνδρες, αλλά το ότι ανεβαίνουν βραδύτερα στην μισθολογική ιεραρχία ή ότι επιλέγουν χαμηλότερα αμειβόμενες εργασίες (π.χ. στην εκπαίδευση). Ομως αυτό το μοντέλο σιγά-σιγά θα αλλάζει, καθώς οι γυναίκες αποκτούν νέες ειδικότητες και αυξημένη αυτοπεποίθηση.
Στον αναπτυσσόμενο κόσμο οι ειδικοί συμφωνούν ότι η ανισότητα ανδρών-γυναικών βλάπτει καθοριστικά την ανάπτυξη αυτών των χωρών. Είναι σίγουρο ότι η βελτίωση της εκπαίδευσης των κοριτσιών δίνει ώθηση στην ευημερία. Είναι στην ουσία η καλύτερη επένδυση που μια αναπτυσσόμενη χώρα μπορεί και πρέπει να κάνει. Σήμερα πάνω από τα δύο τρίτα των αναλφάβητων στον κόσμο είναι γυναίκες, συνεπώς υπάρχει τεράστιο περιθώριο για αύξηση του ανά κεφαλή εισοδήματος, όσο πιο πολλά κορίτσια πάνε σχολείο.
Πηγή: Economist της 19ης Μαϊου 2006, ΑΠΕ-ΜΠΕ
