Του Μιχάλη Ψυλου
«Καλώς ήλθατε στη ζούγκλα», είναι ο τίτλος άρθρου στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel για τις ψυχροπολεμικές εξελίξεις στην περιοχή του Ινδικού και του Ειρηνικού. «Κίνα και Ηνωμένες Πολιτείες διεκδικούν την υπεροχή στον Ινδο-Ειρηνικό, η Γαλλία υποβιβάζεται σε δευτερεύοντα ρόλο, η Γερμανία παραπλανείται από το Πεκίνο και η ΕΕ απουσιάζει», σημειώνει το γερμανικό περιοδικό, περιγράφοντας με λίγες λέξεις το σκηνικό. «Μήπως όλα αυτά συνιστούν το προοίμιο για πολύ πιο επικίνδυνες συγκρούσεις;» ,διερωτάται το Der Spiegel. Το σίγουρο είναι ότι η περιοχή Ινδικού -Ειρηνικού αξίζει περισσότερης προσοχής, καθώς δεν αποκλείεται να αποτελέσει θέατρο της πιο σκληρής αναμέτρησης του 21ου αιώνα. Ο γεωπολιτικός άξονας έχει άλλωστε μετατοπιστεί: Το κέντρο γύρω από το οποίο θα περιστραφεί η εξωτερική πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων τα επόμενα χρόνια , δεν βρίσκεται πλέον στη Μέση Ανατολή αλλά στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού . Και αυτός είναι ο λόγος που γεννήθηκε η νέα τριπλή στρατηγική-στρατιωτική συμμαχία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας.
Στην πραγματικότητα, η τριμερής συμμαχία δεν είναι παρά μια προσπάθεια περιορισμού του κινεζικού επεκτατισμού και της ταχείας ναυτικής επέκτασής του Πεκίνου. Σε λίγα χρόνια η Κίνα ,κατάφερε να δημιουργήσει έναν πολεμικό στόλο ανώτερο από τον αμερικανικό.
Η ανακοίνωση της συμμαχίας Aukus – Αυστραλίας, Μεγάλης Βρετανίας και Ηνωμένων Πολιτειών- έχει εκληφθεί ήδη από το Πεκίνο ως σύμπηξη μετώπου κατά της Κίνας και φυσικά η κινεζική ηγεσία δεν θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. H κινεζική εφημερίδα Global Times προειδοποιεί ότι «ο κόσμος πρέπει να προετοιμαστεί για πυρηνικό, υποβρύχιο πυρετό» και απειλεί τη Αυστραλία ότι «τοποθετείται πλέον σε θέση αντιπάλου ης Κίνας…Τα αυστραλέζικα στρατεύματα μπορεί κάλλιστα να είναι η πρώτη ομάδα δυτικών στρατιωτών που θα σπαταλήσουν τη ζωή τους στη θάλασσα της Νότιας Κίνας», γράφει χαρακτηριστικά η κινεζική εφημερίδα ,χτυπώντας τα τύμπανα του πολέμου. Ο πολεμικός τόνος αυξάνεται επικίνδυνα σε μια περίοδο που οι σχέσεις μεταξύ Αυστραλίας και Κίνας έχουν ήδη επιδεινωθεί σημαντικά. Η Κίνα ανεβάζει τους τόνους και λόγω της επισημοποίησης της ίδρυσης του Quad-του «ασιατικού ΝΑΤΟ», στο οποίο θα μετέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Ιαπωνία και η Ινδία. Για πρώτη φορά, οι ηγέτες αυτών των τεσσάρων χωρών θα συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο στον Λευκό Οίκο στις 24 Σεπτεμβρίου. Δεν αποκλείεται μάλιστα να κληθεί και η Νότια Κορέα, καθώς το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί η ένταση λόγω των πυραυλικών δοκιμών της Βόρειας Κορέας. Ωστόσο, μια επίσημη συμμετοχή σε αυτήν την πλατφόρμα θα εκθέσει τη Νότια Κορέα σε πιθανά οικονομικά αντίποινα από την Κίνα, που αποτελεί τον κύριο εμπορικό της εταίρο. Είναι σαφές όμως, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθούν με δύναμη και μέθοδο μια στρατηγική που στοχεύει να συντρίψει κάθε κινεζική φιλοδοξία για να αναρριχηθεί το Πεκίνο στο στάτους μιας παγκόσμιας υπερδύναμης.
Περίπλοκη σύγκρουση στον Ινδο-Ειρηνικό
H Κίνα, από την άλλη πλευρά, γνωρίζει ότι θα καταρρεύσει ως υπερδύναμη, αν δεν κυριαρχήσει σύντομα στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό απαιτεί ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις θάλασσες - το 90% όλων των προϊόντων στον κόσμο μεταφέρονται με πλοία-και φυσικά το Πεκίνο φοβάται έναν ενδεχόμενο αποκλεισμό στη θάλασσα της Νότιας Κίνας από τις δυτικές δυνάμεις. Ταυτόχρονα, το Πεκίνο προσπαθεί να μειώσει το εισοδηματικό χάσμα μεταξύ των περιοχών της χώρας, να αυξήσει την εγχώρια αγορά, να ενισχύσει την ποιότητα του Πολεμικού Ναυτικού του και να ξεκινήσει νέες διαδρομές στο λεγόμενο «δρόμο του μεταξιού», εντάσσοντας όλο και περισσότερες χώρες στην στρατηγική του «one belt, one road».
Έχοντας επίγνωση της εύθραυστης στιγμής που βιώνει η Κίνα, η Ουάσιγκτον έχει αρχίσει άλλωστε να εμποδίζει τη γεωπολιτική της τροχιά. Το Πεκίνο βρίσκεται σε άμυνα, ενώ η Ουάσιγκτον επιλέγει συμμάχους για την προώθηση του σχεδίου της . «Πως θα δράσει η Δύση; με την πολιτική των κανονιοφόρων, την οποία επινόησε για πρώτη φορά στην Κίνα; Όπως διδάσκει όμως η ιστορία , οι ευκαιρίες για κλιμάκωση της σύγκρουσης θα είναι πολλές», εκτιμά το Ιταλικό περιοδικό γεωπολιτικής Limes.
Απούσα η ΕΕ
Για εμάς τους Ευρωπαίους, το τραγικό είναι ότι η σύναψη της τριμερούς συμφωνίας ΗΠΑ-Βρετανίας- Αυστραλίας -δεν ήταν καν γνωστή εκ των προτέρων στις Βρυξέλλες . Και η βασική αμυντική δύναμη της ΕΕ-η Γαλλία- εξοβελίστηκε με ιταμό σχεδόν τρόπο, μέσω της ακύρωσης από την την Αυστραλία της συμφωνίας για την πώληση 12 γαλλικών υποβρυχίων από το Παρίσι. Η Γαλλία χάνει δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ λόγω της ακύρωσης της συμφωνίας και στρέφει ήδη τα πυρά της προς τις Ηνωμένες Πολιτείες , επιρρίπτοντας στην κυβέρνηση Μπάιντεν την ευθύνη για την ακύρωση της συμφωνίας. Σύμφωνα μάλιστα με την γαλλικη Le Monde, πρόκειται για «τη χειρότερη διένεξη Παρισιού -Ουάσιγκτον από τον πόλεμο στο Ιράκ το 2003, όπου είχε αρνηθεί να μετάσχει ο τότε πρόεδρος Ζακ Σιράκ».
Η Γαλλία, ήταν άλλωστε η πρώτη χώρα της ΕΕ που υιοθέτησε μια στρατηγική για τον Ινδικό-Ειρηνικό το 2018 και στη συνέχεια προσπάθησε να πείσει τη Γερμανία και ολόκληρη την ΕΕ να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Ο Μπέντζαμιν Χαντάντ, επικεφαλής του Ευρωπαικού Κέντρου στο Atlantic Council, προβλέπει μάλιστα ότι «θα γίνει σεισμός στο Παρίσι. Η εξέλιξη αυτή θα προκαλέσει μακροπρόθεσμη ζημιά στο γαλλικό αμυντικό και πολιτικό κατεστημένο, πολύ περισσότερο από μια «κανονική» διπλωματική διαμάχη ».
Διπλά εκνευριστικό για το στρατόπεδο της ΕΕ ήταν το γεγονός ότι η Βρετανία , που έχει αποχωρήσει από το κλαμπ των Βρυξελλών, ήταν ο μόνος Ευρωπαίος σύμμαχος που μετέχει στην τριμερή συμφωνία.
«Πρόκειται για ένα τεστ αναφορικά με τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της ΕΕ», τονίζει Ευρωπαίος διπλωμάτης. « Οι χώρες της ΕΕ δεν καταφέρνουν να θεωρηθούν ως ένας αξιόπιστος εταίρος ασφαλείας για τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Η ΕΕ δεν είναι παίκτης στον Ειρηνικό»
