Δεν Θα υπάρξει πρόβλημα υδροδότησης στη χώρα για φέτος, αλλά θα πρέπει να αρχίσει εξοικονόμηση νερού ύδρευσης για την περίπτωση που θα ακολουθήσουν και άλλοι ξηροί χειμώνες όπως ο φετινός, δήλωσε σήμερα ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γιώργος Σουφλιάς, αναφερόμενος στα προβλήματα που ενδέχεται να παρουσιαστούν λόγω λειψυδρίας.
Με βάση τα στοιχεία και τις εκθέσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων του υπουργείου και των αρμόδιων διευθύνσεων των 13 Περιφερειών ο κ. Σουφλιάς ανέφερε ότι στην Ηπειρωτική Ελλάδα δεν προβλέπεται να υπάρξει άμεσο πρόβλημα ύδρευσης, εντούτοις πρέπει να αρχίσει:
- συστηματική ενημέρωση του κοινού για την ανάγκη εξοικονόμησης νερού ύδρευσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ώστε να αντιμετωπισθεί πιθανό πρόβλημα ύδρευσης σε ορισμένες πόλεις το επόμενο υδρολογικό έτος και να αποφευχθεί υπεράντληση νερού από γεωτρήσεις
- συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια συντήρησης και βελτίωση της λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης από τις ΔΕΥΑ, ώστε να περιορισθούν οι απώλειες νερού ύδρευσης που σε πολλές πόλεις μπορεί να φτάσει το 40%-60% του καταναλισκόμενου νερού.
Στη Νησιωτική Ελλάδα, σημείωσε ο υπουργός, πρόβλημα ύδρευσης αντιμετωπίζουν κάθε χρόνο τα νησιά των Κυκλάδων κυρίως, κατά τη θερινή τουριστική περίοδο. Η κατάσταση το φετινό καλοκαίρι δεν αναμένεται να είναι σημαντικά διαφορετική, με εξαίρεση την αύξηση της ζήτησης λόγω της αναμενόμενης αύξησης των τουριστών.
Όπως υπογραμμίστηκε, για τις Κυκλάδες είναι επιβεβλημένη η ενίσχυση της προσφοράς νερού σε μόνιμη βάση με συστήματα αφαλάτωσης. Για το λόγο αυτό συμφωνεί με τις προτάσεις της Διευθύνσεως Υδάτων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, σχετικά με την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων αφαλάτωσης, οι οποίες επιγραμματικά είναι:
- Πρόσθετα συστήματα αφαλάτωσης σε νησιά όπου ήδη λειτουργούν παρόμοιες μονάδες, δηλαδή στη Σύρο, Μύκονο, Ίο, Πάρο, Σίφνο, Σαντορίνη, Τήνο.
- ¶μεση εγκατάσταση αφαλάτωσης στη Μήλο (στην οποία δεν υπάρχει αφαλάτωση) λόγω του ιδιαίτερα μεγάλου κόστους μεταφοράς νερού με πλοία.
Η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης των παραπάνω έργων από εταιρείες παροχής αφαλατωμένου νερού, όπως γίνεται εδώ και αρκετά χρόνια στην Κύπρο και σε άλλες Μεσογειακές χώρες. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση η ελάχιστη παραγωγή αφαλατωμένου νερού για να καλύπτονται οι ανάγκες του μόνιμου πληθυσμού όλο το χρόνο και μέρος των αναγκών κατά τη διάρκεια της τουριστικής αιχμής σε λογικό κόστος.
Παράλληλα με τα νέα συστήματα αφαλάτωσης θα πρέπει:
- να αρχίσει παράλληλα η συστηματική συντήρηση ή και αντικατάσταση των παλαιών και σοβαρά διαβρωμένων δικτύων ύδρευσης στα νησιά στα οποία εγκαθίστανται συστήματα αφαλάτωσης
- να αρχίσει η κατασκευή των υπόλοιπων λιμνοδεξαμενών και μικρών φραγμάτων που έχει προγραμματίσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς επίσης να διερευνηθούν πιθανές νέες θέσεις
- να επανεργοποιηθεί το πρόγραμμα κατασκευής φραγμάτων της Δ.Ε.Η για το οποίο υπάρχουν έτοιμες μελέτες.
¶ρδευση
Οπως είπε ο κ. Σουφλιάς, οι αρδευτικές ανάγκες της χώρας θα ικανοποιηθούν με σχετική οικονομία στο νερό άρδευσης. Στην περίπτωση όμως της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Μακεδονίας θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα και στενή συνεργασία με τη ΔΕΗ για τη διαχείριση των αποθεμάτων στους ταμιευτήρες της ΔΕΗ που προορίζονται για άρδευση των περιοχών αυτών.
Σημειώνεται ότι το 86% περίπου της κατανάλωσης νερού στη χώρα μας γίνεται για άρδευση, το 11% για οικιακή χρήση, και το 3% για ενέργεια και βιομηχανική χρήση.
Οι ανάγκες άρδευσης στα περισσότερα μέρη της χώρας θα καλυφθούν με πρακτικά μέτρα εξοικονόμησης νερού εξειδικευμένα για κάθε περιοχή, που ετοιμάζουν οι περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προτείνει για εξοικονόμηση αρδευτικού νερού:
- Ενημέρωση των αγροτών
- Οδηγίες στις Νομαρχιακές Υπηρεσίες της ΥΕΒ και τους ΟΕΒ για περιορισμό χρήσης του νερού με περιορισμό των ωρών λειτουργίας των αντλιοστασίων.
- Ενημέρωση των ΟΕΒ για τη λήψη μέτρων - κυρίως έργων, περιορισμό των απωλειών των δικτύων.
- ¶μεση παρέμβαση με εκτέλεση έργων που αποβλέπουν στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε νερό διαφόρων περιοχών.
- Συνεργασία με τους ΟΤΑ ώστε να συμβάλλουν και αυτοί στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
- Συμμετοχή και των λοιπών υπηρεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κυρίων των Δ/νσεων της Γεν. Δ/νσης Φυτικής Παραγωγής στην προσπάθεια ενημέρωσης των αγροτών για τη λήψη πρακτικών μέτρων αντιμετώπισης του επικείμενου προβλήματος.
Ειδικά στη Θεσσαλία καλλιεργούνται περίπου 5 εκατ. στρ., εκ των οποίων αρδεύονται τα 2,5 εκατ. στρ. περίπου (το 18,7% του συνόλου των αρδευόμενων εκτάσεων της χώρας). Τα 749.000 στρ. (30%) αρδεύονται από επιφανειακά νερά και τα 1.776.000 στρ. (70%) αρδεύονται από τα υπόγεια νερά της Θεσσαλίας. Όπως επισημάνθηκε, το υδατικό ισοζύγιο της περιοχής είναι ελλειμματικό, παρότι έχουν κατασκευασθεί μέχρι σήμερα 85 φράγματα, 13 ταμιευτήρες και 60 πρόχειρα φράγματα σε συλλεκτήρες ή ποταμούς.
Τα τελευταία 20-25 χρόνια, το σύνολο των υπόγειων υδροφορέων της Θεσσαλίας βρίσκεται κάτω από καθεστώς υπερεκμετάλλευσης. Εάν συνεχισθεί η ανομβρία, τότε θα υπάρξουν προβλήματα ανάλογα με αυτά του 1988 του 1990 και του 1993 (πτώση στάθμης, μείωση παροχής, αδυναμία λειτουργίας, αντικατάσταση αντλίας ή και γεώτρησης) στις ιδιωτικές γεωτρήσεις αλλά και σε πολλούς ΤΟΕΒ αλλά και κινδύνου υφαλμύρινσης σε ορισμένες περιοχές, τόνισε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ.
Για τη φετινή περίοδο, πέραν των γενικότερων μέτρων εξοικονόμησης νερού που αναπτύχθηκαν παραπάνω, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν περισσότερο τα αποθέματα νερού στον ταμιευτήρα Ταυρωπού. Η στάθμη του νερού στον ταμιευτήρα παρά τον ξηρό χειμώνα είναι +787 m με ανώτατο όριο τα +791,5 m διότι η ΔΕΗ δεν χρησιμοποίησε νερό για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα αποθέματα στον ταμιευτήρα είναι 175 εκατ. m3 έναντι 200 εκατ. πέρυσι.
Όπως είπε, η πρόταση είναι η ΔΕΗ να μην ενεργοποιήσει καθόλου τον Ταυρωπό ενεργειακά πριν την έναρξη της φετινής αρδευτικής περιόδου, και να εξετάσει τη δυνατότητα να δοθεί περισσότερο νερό για άρδευση στο νομό Λαρίσης.
Η Καρδίτσα, σημείωσε, δεν θα αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα. Τα προβλήματα θα τα αντιμετωπίσει η Λάρισα.
Επίσης θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να χρησιμοποιηθεί περισσότερο ο ταμιευτήρας Σμοκόβου, στον οποίον υπάρχουν αυτή τη στιγμή περίπου 130 εκατ. m3. Αυτή τη στιγμή υπάρχει η δυνατότητα υδροληψίας (για άρδευση) μόνο από την οικολογική παροχή του φράγματος της τάξεως των 4 m3/s.
Όσον αφορά την άρδευση των πεδιάδων της Κεντρικής Μακεδονίας αυτή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα αποθέματα του ταμιευτήρα Πολυφυτου, ο οποίος όμως είναι πολλαπλού σκοπού και άρα -συμπέρανε ο υπουργός- τίθεται θέμα ιεράρχησης αναγκών και προσεκτικής διαχείρισης του διαθέσιμου νερού.
Συγκεκριμένα το νερό του ταμιευτήρα Πολυφύτου χρησιμοποιείται για την άρδευση των πεδιάδων Ημαθίας, Πέλλας, και μέρους της πεδιάδας της Θεσσαλονίκης (η οποία έχει συνολικά 1,3 εκατ. στρ. αρδευόμενων εκτάσεων). Επίσης από τον ταμιευτήρα φεύγει μια παροχή 1,75 m3/s (55 εκατ. m3 ετησίως) για την ύδρευση της Θεσσαλονίκης. Το νερό του ταμιευτήρα χρησιμοποιείται επίσης για την ψύξη του λιγνιτικού κέντρου Πτολεμαϊδος, και φυσικά για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή τη στιγμή τα αποθέματα στον ταμιευτήρα είναι 670 εκατ. m3 έναντι 760 εκ. m3 πέρυσι.
Όπως είπε ο υπουργός, η ΔΕΗ πιστεύει ότι με μια προσεκτική διαχείριση των αποθεμάτων θα καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των φετινών αναγκών άρδευσης, αλλά στην περίπτωση του συγκεκριμένου ταμιευτήρα θα πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί υπόψη και η πιθανότητα το επόμενο υδρολογικό έτος να είναι επίσης ξηρό.
Είναι εντελώς απαραίτητο, πρόσθεσε, παράλληλα με όλες τις δράσεις που αναλύθηκαν παραπάνω, να ξεκινήσει άμεσα το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συστηματικό έλεγχο και συντήρηση/ στεγανοποίηση των αρδευτικών καναλιών, καθώς και συντήρηση και βελτίωση των σημαντικότερων αρδευτικών δικτύων, ιδιαίτερα στις πιο προβληματικές και ευπαθείς περιοχές, όπως η Θεσσαλία και Κεντρική Μακεδονία, αλλά και άλλες περιοχές της χώρας, διότι οι απώλειες στα διάφορα αρδευτικά συστήματα μπορούν να φτάσουν το 40% του καταναλισκόμενου αρδευτικού νερού.
Στο θέμα της άρδευσης υπογραμμίστηκε επίσης ότι από τα 13 εκατ. στρ. αρδευόμενης γης στη χώρα μας, μόνο στα 6 εκατ. στρέμματα η άρδευση γίνεται συλλογικά και ελέγχεται από οργανισμούς που συνεργάζονται με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Στα υπόλοιπα 7 εκατ. στρ. οι καλλιεργητές αρδεύουν σχεδόν χωρίς έλεγχο, υπερκαταναλώνοντας αρδευτικό νερό ή χωρίς να εξοικονομούν νερό όταν πρέπει, όπως τη φετινή περίοδο.
Μέχρι το τέλος του 2009 μηχανισμός για την είσπραξη του κόστους χρήσης νερού
Όπως εξάλλου επεσήμανε ο κ. Σουφλιάς, στα πλαίσια της Κοινοτικής Οδηγίας 2000/60 για τα Νερά, την οποία η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει στην ολότητα της, απαιτείται κοστολόγηση κάθε χρήσης νερού και επανάκτηση του κόστους αυτού. Μέχρι το τέλος του 2009 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί μηχανισμός για την είσπραξη του κόστους χρήσης νερού. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνει σύντομα υποχρεωτική η χρησιμοποίηση υδρομέτρων από τους καλλιεργητές σαν πρώτο βήμα.
Παραγωγή Υδροηλεκτρικής Ενέργειας
Όπως είπε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, η ΔΕΗ πιστεύει ότι παρά την μείωση των αποθεμάτων των ταμιευτήρων της (περίπου 2,79 δισεκατ. m3 θα μπορέσει να ικανοποιήσει τουλάχιστον για φέτος τις ανάγκες της χώρας σε υδροηλεκτρική ενέργεια και να προσφέρει αρκετό από το νερό άρδευσης που της ζητείται κάθε χρόνο, με εξαίρεση τη Θεσσαλία (φράγμα Ταυρωττού) και την Κεντρική Μακεδονία (φράγμα Πολυφύτου) όπου θα υπάρξει μείωση των προσφερόμενων ποσοτήτων νερού άρδευσης.
Επίσης όπως έκανε γνωστό, τις επόμενες ημέρες θα γίνει σύσκεψη Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων με τις Διευθύνσεις Υδάτων των Περιφερειών Θεσσαλίας, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τη ΔΕΗ ώστε να βρεθεί τρόπος να καλυφθούν όλες οι ανάγκες ύδρευσης, και όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των αναγκών άρδευσης, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο το σύστημα ηλεκτροδότησης της χώρας.
Επειδή η υγρή περίοδος δεν έχει ακόμη τελειώσει (υπολείπονται 2,5 μήνες περίπου) τα παραπάνω προτεινόμενα μέτρα μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι το πρώτο στάδιο αντιμετώπισης του φαινομένου, διευκρίνισε και πρόσθεσε: Θα συνεχισθεί η συλλογή στοιχείων και η στενή συνεργασία όλων των φορέων ώστε να συγκεκριμενοποιηθούν περισσότερο τα προτεινόμενα μέτρα και ο τρόπος υλοποίησής τους. Μετά δε και την αποτίμηση της κατάστασης στα μέσα Απριλίου θα προταθούν και νέα μέτρα εάν δεν υπάρξει βελτίωση της κατάστασης.
