Ο Λι «Scratch» Πέρι (Lee «Scratch» Perry), ο θρυλικός τραγουδιστής, παραγωγός και μάγος του στούντιο, που άνοιξε τα σύνορα της ρέγκε για να κατακτήσει τον κόσμο, πέθανε την Κυριακή, στην Τζαμάικα. Μυστικιστής και εκκεντρικός, ο «σαμάνος της ρέγκε» ήταν 85 ετών.
Γεννημένος στο Κένταλ της Τζαμάικα το 1936, ο Ρέινφορντ Χιου Λι Πέρι εγκατέλειψε το σχολείο στα 15 του χρόνια πριν εγκατασταθεί στο Κίνγκστον στην δεκαετία του 1960. «Ο πατέρας μου δούλευε στον δρόμο, η μητέρα μου στους αγρούς. Ήμασταν πολύ φτωχοί», είχε πει το 1984 στο βρετανικό ροκ περιοδικό New Musicalm Express (NME). «Δεν έμαθα τίποτε στο σχολείο. Τα έμαθα όλα στον δρόμο». «Μάγος της Ρέγκε», «Σαλβαδόρ Νταλί του dub», «Upsetter»: πολλά τα προσωνύμια για τον καλλιτέχνη που σημάδεψε την ιστορία της ρέγκε μουσικής.
Αυτός ήταν που ώθησε τον Μπομπ Μάρλεϊ στο στούντιο, τη δεκαετία του ’70 ξεχωρίζοντάς τον από τους πολλούς, για να εκτοξευθεί μετά στην κορυφή. «Χωρίς αυτόν, ο Μπομπ Μάρλεϊ θα είχε ίσως παραμείνει ένα βέλος χωρίς τόξο», έγραψε το Inrockuptibles. O Πέρι «ξαναέβαλε την Αφρική στην τζαμαϊκανή μουσική. Όχι μόνο τον πλουραλισμό του ρυθμού, αλλά επίσης την πολιτισμική και φιλοσοφική της αντήχηση».
«Είναι ο ήχος του Πέρι και ο ήχος των τζαμαϊκανών “toasters”, που μας έδωσαν έμπνευση στις αρχές του hip-hop», είπε ο Afrika Bambaataa, πιονιέρος της αμερικανικής rap στο Rolling Stone. Και μερικές από τις υπνωτικές λούπες -τις βγαλμένες από τις κονσόλες του μιξάζ που έχουν αναδειχθεί σε μουσικά όργανα – του Πέρι ακούγονται κατά κόρον στην techno.
Πολλοί καλλιτέχνες συνεργάσθηκαν με τον Πέρι, από τους Clash και τους Beastie Boys μέχρι τον Moby και την πρώην πορνοστάρ Sasha Grey. Ο Πέρι είχε εγκατασταθεί τη δεκαετία του ’90 στην περιοχή Αιζίλντεν των ελβετικών Άλπεων ακολουθώντας την τελευταία του σύζυγο, μία Ελβετίδα, πρώην ντομινατρίς και πρώην ιδιοκτήτρια οίκου ανοχής, εξπέρ στο μαστίγιο, που ονομαζόταν «Madame Devil». «Είμαι ένας εξωγήινος από τον άλλο κόσμο… Ζω στο διάστημα – εδώ, δεν είμαι παρά επισκέπτης», είχε δηλώσει στον Guardian. 