Από την έντυπη έκδοση
Της Νικόλ Λειβαδάρη
[email protected]
Οι «Financial Times» συγκρίνουν την πτώση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν με την ανατροπή του σάχη του Ιράν το 1979, την πτώση της Σαϊγκόν το 1975 και την επανάσταση της Κούβας το 1959. Γράφουν δε ότι η ήττα των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν σηματοδοτεί τη μετάβαση σε έναν νέο «μετα-αμερικανικό» κόσμο. Ο «Guardian» βλέπει επιστροφή του «συνδρόμου της Σαϊγκόν», κάνοντας λόγο για ένα από «τα πιο άδοξα επεισόδια στη μακρά ιστορία των ξένων επεμβάσεων των ΗΠΑ», ενώ η «Suddeutsche Zeitung» καταλογίζει προσωπική «πικρή ήττα» στον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
«Πρόκειται», λέει, «για το ανάξιο τέλος μιας επιχείρησης που από τη μια πλευρά απαιτούσε τεράστιες δυνάμεις και θυσίες και από την άλλη χαρακτηρίστηκε από δυτική αφέλεια, ασυνέπεια και λανθασμένες εκτιμήσεις στη διαχείριση μιας από τις παλαιότερες εστίες κρίσης στον κόσμο. Λίγες μόνο εβδομάδες πριν από την επέτειο των 20 χρόνων από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου πρόκειται για μια πικρή ήττα για τον Μπάιντεν, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία». Είτε πρόκειται για πρώιμη αποτίμηση είτε για σπουδή να ξαναγραφτεί το «τέλος της Ιστορίας» και της παγκόσμιας αμερικανικής ηγεμονίας, η πραγματικότητα λέει ότι έπειτα από 20 χρόνια στρατιωτικής εμπλοκής, με 2.300 νεκρούς Αμερικανούς και κόστος πάνω από 1 τρισ. δολάρια, οι ΗΠΑ αποχωρούν από την Καμπούλ εγκαταλείποντας τον ηγετικό τους ρόλο όχι μόνον στο Αφγανιστάν αλλά σε όλη την κεντρική Ασία. Δεν είναι βέβαιο πως η ήττα βαρύνει αποκλειστικά τον Μπάιντεν. Εκείνο που πληρώνει, άλλωστε, κυρίως η Δύση είναι το δόγμα Τραμπ - το «Πρώτα η Αμερική» που εγκλώβισε σε βαθιά εσωστρέφεια τη συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών, καθιστώντας την αποχώρηση από το Αφγανιστάν μονόδρομο για την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Πληρώνει επίσης το συστηματικό λάθος των κυβερνήσεων Ομπάμα, Τραμπ και Μπάιντεν να «θρέψουν» ως αντίπαλο δέος των Ταλιμπάν ένα καθεστώς βαθιάς διαφθοράς χωρίς στέρεες πολιτικές, φυλετικές και κοινωνικές αναφορές. Δεν είναι επίσης βέβαιο ότι ο κλονισμός της αμερικανικής ηγεμονίας σηματοδοτεί και το τέλος μιας παγκόσμιας εποχής. Η Ρωσία και, κυρίως, η Κίνα μπορεί να βλέπουν με ικανοποίηση την αποχώρηση του μεγάλου τους ανταγωνιστή, των ΗΠΑ, από την περιοχή, μπορεί ήδη να «κλείνουν το μάτι» στους Ταλιμπάν, ταυτόχρονα όμως έχουν ισχυρούς λόγους να είναι συντηρητικές και να ανησυχούν για τη γιγάντωση του φανατικού Ισλάμ στη γειτονιά τους - ακόμη και για τη διείσδυσή του εντός της επικράτειάς τους.
Κοινώς, το «σύνδρομο της Καμπούλ» δεν σηματοδοτεί απαραιτήτως τη μετάβαση στον «μετα-αμερικανικό» κόσμο - σηματοδοτεί όμως σίγουρα τη μετάβαση σε έναν νέο, πιο πολύπλοκο κόσμο…
